Θανάσης Απάρτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Θανάσης Απάρτης (Ελληνικά)[1]
Όνομα γεννήσεως	Αθανάσιος Απάρτογλου
Γέννηση	24  Οκτωβρίου 1899[2][3][4] Σμύρνη[2][1]
Θάνατος	1  Απριλίου 1972[3] Αθήνα[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Σπουδές	Ακαδημία της Γκραντ Σωμιέρ Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού[2] Ακαδημία Ζυλιάν (1919–1921)[1] Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλύπτης[2]
Εργοδότης	Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών[2] Σχολές Δοξιάδη[1]
Αξιοσημείωτο έργο	Άγγελος Σικελιανός Δημήτρης Μητρόπουλος Οδυσσέας Ανδρούτσος Αρχιερεύς Γεώργιος Ν. Χαλαβαζής Ανδριάντας Χρυσοστόμου Σμύρνης, Νέα Σμύρνη Ανδριάντας του Ανδρέα Λασκαράτου, Ληξούρι Ανδριάντας του Μητροπολίτη Χρυσόστομου Σμύρνης, Θεσσαλονίκη Προτομή του Ιωάννη Παπάφη, Θεσσαλονίκη Προτομή του Νίκου Καζαντζάκη, Ηράκλειο Μνημείο του Αφανούς Ναύτη, Βροντάδος Μνημείο του Ναύτη, Μάρμαρο Καρδαμύλα Προτομή του Αργὐρη Εφταλιώτη, Μήθυμνα προτομή του Πέτρου Η. Κοντού, Αθήνα
Επηρεάστηκε από	Αντουάν Μπουρντέλ[1]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (1939)[2]
δεδομένα

Ο Θανάσης Απάρτης (Σμύρνη, 24 Οκτωβρίου 1899 – Αθήνα, 1 Απριλίου 1972) ήταν Έλληνας γλύπτης με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μοντέρνας γλυπτικής στην Ελλάδα, αν και στο πρώιμο έργο του είχε αναπτύξει ένα ανθρωποκεντρικό προσωπικό ύφος και μια μνημειακή απεικόνιση των μορφών.^[5]

Ο Θανάσης Απάρτης γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας στις 24 Οκτωβρίου 1899. Μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, η οικογένεια του Απάρτη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Τη γλυπτική τη διδάχθηκε αρχικά από τον Αρμένιο γλύπτη Παπαζιάν, ενώ σχέδιο έμαθε κοντά στον Βασίλειο Ιθακήσιο^[6]. Το 1919 έφυγε για το Παρίσι, όπου σπούδασε με επιχορήγηση της Έλενας Βενιζέλου στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (Ecole Supérieure des Beaux Arts) του Παρισιού κοντά στους γλύπτες Πολ Λαντοβσκί (Paul Landowski) και Μπουσάρ (Bouchard)^[7].

Στη συνέχεια, τελειοποίησε τις τεχνικές του στις Ακαδημίες του Παρισιού Ζυλιάν (Julian) και Γκραντ Σωμιέρ (Grande Chaumiere), όπου υπήρξε μαθητής του διάσημου Γάλλου γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ (Antoine Bourdelle), η επίδραση του οποίου είναι εμφανής και σηματοδότησε καθοριστικά την εξελικτική πορεία της τέχνης του^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Ο Απάρτης εργάστηκε συνολικά στο Παρίσι και σε δύο περιόδους επί τριάντα δύο χρόνια (1919 – 1940 και 1945 – 1956). Το 1940 επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1961 εκλέχθηκε καθηγητής και δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, ενώ το 1967 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού. Έλαβε τις τιμητικές διακρίσεις του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (Γαλλία, 1939) και του Ταξιάρχη του Φοίνικα (1960).

Παρουσίασε πολλές φορές τα έργα του στο Παρίσι και στην Αθήνα σε ομαδικές ή ατομικές εκθέσεις, ενώ το 1950 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας^[7]. Πέθανε στην Αθήνα την 1 Απριλίου 1972.

Ο Θανάσης Απάρτης επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αιγυπτιακή και την αρχαϊκή ελληνική γλυπτική του 6ου π.Χ. αιώνα. Με φανερές επιρροές από τον Ροντέν και το δάσκαλό του Μπουρντέλ, φιλοτέχνησε με ρεαλιστικό τρόπο των εικονιζόμενων προσώπων μια σειρά από προτομές, οι περισσότερες από τις οποίες κοσμούν σήμερα δημόσιους χώρους στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

Δείγματα της δουλειάς του, που την χαρακτηρίζει ιδιαίτερη ρεαλιστική απόδοση και εκφραστικός δυναμισμός, είναι οι παρακάτω προτομές προσωπικοτήτων:

• Γιάννης Ψυχάρης (1927)
• Οδυσσέας Ανδρούτσος (1936), προτομή από μάρμαρο, Αθήνα - Πεδίον του Άρεως.
• Νίκος Καζαντζάκης, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Περίβολος Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, οδός Μασσαλίας. Η προτομή κλάπηκε τον Μάρτιο του 2013^[8].
• Άγγελος Σικελιανός (1955), προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Πλατεία Σκουζέ, οδοί Ησιόδου και Ρηγίλλης.
• Δημήτρης Μητρόπουλος, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Προαύλιο Ωδείου Αθηνών.
• Παναγιώτης Γ. Σπηλιωτόπουλος, Αντιστράτηγος, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Πλατεία Αγίου Θωμά, Γουδή.

Ανάμεσα στα μνημειακά έργα του Απάρτη συγκαταλέγονται:

• «Το χαμόγελο της Αθήνας», Τράπεζα της Ελλάδος
• «Αφανής Ναύτης, Καπετάνιος», Χίος
• «Ανδρέας Λασκαράτος», Κεφαλλονιά
• «Χρυσόστομος Σμύρνης», ανδριάντας, Νέα Σμύρνη
• «Χρυσόστομος Σμύρνης», ανδριάντας, Πλατεία Αγίας Σοφίας, Θεσσαλονίκη, (1960)
• «Μαρία Τερέζα», Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, (1937)
• «Έφηβος» (1940)
• «Η Μακεδονία με Πυρσό» (1951), Κτήριο Δημοσιογραφικού Οργανισμού Βελλίδη, Τσιμισκή 77, Θεσσαλονίκη
• «Μάνα και Κόρη» (γύψος, 1952)
• «Σκύλα» (1955), ορείχαλκος, Αθήνα – Εθνική Πινακοθήκη κ. ά.

Όπως σημειώνει ο Ε. Στεφανίδης, «Ο Απάρτης, μαζί με το Μιχάλη Τόμπρο, θεωρείται ο καλλιτέχνης που μετέφερε το ανανεωτικό πνεύμα των καλλιτεχνικών ρευμάτων του Παρισιού και επηρέασε αποφασιστικά τη νεότερη γενιά των Ελλήνων γλυπτών»^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

• Λυδάκης, Στέλιος (1981). Οι Έλληνες Γλύπτες – Η νεοελληνική γλυπτική: ιστορία – τυπολογία – λεξικό γλυπτών, τομ 5,. Αθήνα: Μέλισσα. σελ. 274 - 276. 
• «Απάρτης, Θανάσης» στο Ε. Στεφανίδης 1996, Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάνικα, , τόμ. 10ος, σελ. 130, Πάπυρος, Αθήνα.
• «ΕΛΛΑΣ» 1998, στο Η ιστορία και ο πολιτισμός του Ελληνικού Έθνους από τις απαρχές μέχρι σήμερα, τόμος 2ος, σελ. 604, Πάπυρος, Αθήνα.
• Ζέττα Αντωνοπούλου 2003, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004, σελ. 98, 106, 134, 168, 169 & 178, α΄ έκδοση, Ποταμός, Αθήνα.
• Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης. Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2011 
• Θανάσης Απάρτης (1899-1972), Εθνική Πινακοθήκη, Μάρτιος 1984
• Θανάσης Απάρτης, Από την Ανατολή στη Δύση, Κεραμεικός, Αθήναι 1962
• Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
• Αντωνία Γιαννουδάκη,Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 
• Μ. Ζωγράφου, «Ο γλύπτης Απάρτης», Ο Αιώνας μας, τ. 7,Ιούλιος 1949, σ. 209-212
• Ζωή Καλογνώμου, Το έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη (1899-1972), διδακτορική διατριβή, Αθήνα 1988 (http://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/0915) (4/8/2015)
• Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16^ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 1, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
• Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
• Ελένη Μάργαρη, Η γυναίκα στη νεοελληνική γλυπτική, Ιωάννινα 2014
• Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
• Γ. Πετρής, «Ο Θανάσης Απάρτης για τα προβλήματα της τέχνης», Επιθεώρηση Τέχνης, τ. 41, Μάϊος 1958, σ. 310-312
• Γ. Πετρής, «Θανάσης Απάρτης. Μια τίμια εργασία», Επιθεώρηση Τέχνης, τ. 135, Μάρτιος 1966, σ. 223-226
• Κώστας Σταυρόπουλος, «Η γλυπτική του Θανάση Απάρτη», Εικαστικά, τ. 23, Νοέμβριος 1983, σ. 32-41
• Α. Τάσσος, «Σοφός, απλός, τίμιος. Η ζωή και το έργο του γλύπτη Απάρτη», Ζυγός, τ. ΙΧ-65, Δεκέμβριος 1965, σ. 59-61, 90
• Δήμητρα Τσούχλου, Απάρτης, μετάφραση στα ελληνικά Βάσω Μέντζου, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1977
• Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982

• Το έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη, Καλόγνωμου Ζωή, ΕΜΠ, 1988 (διδακτορική εργασία)
• Το έργο του Απάρτη στην Εθνική Πινακοθήκη

• Θανάσης Απάρτης http://dp.iset.gr/artist/view.html?id=383&tab=groupexhibitions
• Ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης, Σωτήρης Κακίσης, Andro 2015 https://www.andro.gr/empneusi/thanassis-apartis/