Το Ελισάβετ και Έσσεξ (αγγλ.The Private Lives Of Elizabeth And Essex) είναι ρομαντικό δράμα εποχής[2][3], βασισμένο στη θεατρική παράσταση του Μάξουελ Άντερσον με τίτλο "Βασίλισσα Ελισάβετ" που πραγματεύεται τη σχέση της βασίλισσας Ελισάβετ Α' της Αγγλίας με τον Ρόμπερτ Ντέβερω 2ο κόμη του Έσσεξ. Η κινηματογραφική μεταφορά του έργου του Άντερσον έχει ως πρωταγωνιστές τη Μπέτι Ντέιβις, τον Έρολ Φλιν και την Ολίβια Ντε Χάβιλαντ.
Πλοκή
Αγγλία, 1587, η Βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας (Μπέτι Ντέιβις) πλησιάζει τα 60 και είναι ερωτευμένη με τον κόμη του Έσσεξ, Ρόμπερτ Ντέβερω (Έρολ Φλιν). Ο κόμης του Έσσεξ επιστρέφει στην Αγγλία μετά τη ναυμαχία του Κάντιθ, μεταξύ του αγγλικού και του ισπανικού στόλου, που έληξε με θριαμβευτική νίκη των Άγγλων.
Η βασίλισσα Ελισάβετ παρά το γεγονός ότι αγαπά τον Έσσεξ, φοβάται την δημοτικότητά του και τη φιλοδοξία του και προσπαθεί να τον έχει υπό έλεγχο. Οι εχθροί του Εσσεξ είναι πολλοί, ο Σερ Ρόμπερτ Σέσιλ (Χένρι Ντάνιελ), ο λόρδος Μπέργκλεϊ (Χένρι Ρίτσαρντσον) και ο Σερ Γούολτερ Ράιλι (Βίνσεντ Πράις). Ο μοναδικός αυλικός που υποστηρίζει τον Έσσεξ, είναι ο Φράνσις Μπέικον (Ντόναλντ Κρισπ). Η υποδοχή του Έσσεξ από την Ελισάβετ δεν είναι αυτή που ο Έσσεξ περίμενε, καθώς η βασίλισσα του κάνει αυστηρή κριτική για το γεγονός ότι δεν κατάφερε να επιστρέψει με λάφυρα το θησαυρό των Ισπανών. Η βασίλισσα επιβραβεύει επίσης όλους τους υπόλοιπους αρχηγούς της εκστρατείας εκτός από εκείνον και η ρήξη ανάμεσα στους εραστές είναι επώδυνη.
Ο Έσσεξ απομακρύνεται και αρνείται να δει την Ελισάβετ. Όταν ο κόμης του Τάιρον, Χιου Ο'Νηλ (Άλαν Χέιλ) αναχωρεί για μια καταδικασμένη με αποτυχία, εκστρατεία στην Ιρλανδία, η Ελισάβετ βρίσκει τον τρόπο να προσεγγίσει τον Έσσεξ. Η Ελισάβετ σκοπεύει να του δώσει ασφαλή θέση στην αυλή της, αλλά η συνάντησή τους οδηγεί σε προστριβή και η βασίλισσα αναγκάζεται να τον στείλει στην Ιρλανδία.
Διανομή ρόλων
Η Μπέτι Ντέιβις ως Βασίλισσα Ελισάβετ και ο Έρολ Φλιν ως Ρόμπερτ Ντέβερω, Κόμης του Έσσεξ.
Το θεατρικό έργο, στο οποίο βασίζεται η ταινία, έκανε πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ το 1930, με πρωταγωνιστές τη μεγάλη θεατρική ηθοποιό Λιν Φοντάν και το σύζυγό της Άλφρεντ Λαντ. Η παραγωγή της κινηματογραφικής μεταφοράς του θεατρικού έγινε από την εταιρία Warner και τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Μάικλ Κερτίζ, σκηνοθέτης των ταινιών Καζαμπλάνκα (Casablanca, 1942) και Θύελλα σε μητρική καρδιά (Mildred Pierce, 1945). Η Μπέτι Ντέιβις ήταν αρχικά ενθουσιασμένη με την πρόκληση να υποδυθεί τη Βρετανίδα βασίλισσα (κάτι που επανέλαβε και το 1955, με την ταινία του Χένρι Κόστερ Εστεμμένη Παρθένα (The Virgin Queen). Η Ντέιβις θαύμαζε πολύ τον Λόρενς Ολίβιε και ήθελε απεγνωσμένα να συνεργαστεί με εκείνον και θεώρησε αυτή την ταινία το κατάλληλο μέσο, για τους δυο. Παρακάλεσε λοιπόν τον Τζακ Γουόρνερ να προσλάβει τον Ολίβιε για το ρόλο του Έσσεξ. Ο Γουόρνερ όμως δεν ήθελε να αναθέσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον άσημο ακόμη στις Η.Π.Α. Λόρενς Ολίβιε και ανάθεσε το ρόλο στον αστέρα της εποχής Έρολ Φλιν, τον οποίο η Ντέιβις απεχθανόταν. Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν για την ταινία Μετά την καταιγίδα (The Sisters, 1938) και η Ντέιβις θεωρούσε τον Φλιν πολύ κατώτερο ηθοποιό από εκείνη και πίστευε, ότι η ερμηνεία του θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα της ταινίας. Η ηθοποιός, για να προετοιμαστεί για το ρόλο ξύρισε το κεφάλι της και τα φρύδια της (τα οποία μετά από αυτό δεν αναπτύχθηκαν σωστά και ανάγκαζόταν να τα σχεδιάζει με μολύβι) και μελέτησε την αγγλική προφορά του 16ου αιώνα. Ο αρχικός τίτλος της ταινίας ήταν Queen Elizabeth και ο Φλιν, που πίστευε ότι ήταν αστέρας της ίδιας εμβέλειας με την Ντέιβις, ζήτησε από τον Γουόρνερ να αλλαχθεί ώστε ο τίτλος να περιλαμβάνει και εκείνον. Ο Γουόρνερ πρότεινε τον τίτλο "The Knight and the Lady" (Ο ιππότης και η κυρία), εξοργίζοντας την Ντέιβις, η οποία είχε αντιρρήσεις. Ο τίτλος που δόθηκε τελικά στην ταινία ήταν "The Private Lives Of Elizabeth & Essex".
Γυρίσματα
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, η Ντέιβις ήρθε συχνά σε σύγκρουση με τον Φλιν και στη σκηνή στην οποία η Ελισάβετ χαστουκίζει τον Έσσεξ, η Ντέιβις τον χαστούκισε κανονικότατα. Ο μεγάλος Άγγλος ηθοποιός Τσαρλς Λότον, που είχε υποδυθεί τον Ερρίκο τον Η' στην ταινία Ερρίκος Η' (The Private Life Of Henry V, 1933) επισκέφτηκε την Ντέιβις στο σετ των γυρισμάτων και εκείνη τον υποδέχτηκε αποκαλώντας τον "μπαμπά". Στη συνέχεια του εκμυστηρεύτηκε την ανασφάλειά της για το γεγονός ότι εκείνη ήταν μόλις 31 χρονών και έπρεπε να υποδυθεί μια 60χρονη γυναίκα. Ο Λότον τότε της είπε: "Άμα θέλεις να πετύχεις, αγαπητή Μπέτι, να μη φοβηθείς ποτέ να τσαλακώσεις την εικόνα σου". Η Ντέιβις άκουσε τη συμβουλή του και προσπάθησε σε όλες της τις ταινίες να κάνει ότι μπορούσε για να μοιάσει περισσότερο στον χαρακτήρα τον οποίο υποδυόταν. Η ταινία ήταν η μοναδική έγχρωμη ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε η Ντέιβις κατά τη θητεία της στην Warner.
Κριτικές και Υποψηφιότητες για Όσκαρ
Η ταινία έκανε πρεμιέρα τον Νοέμβριο του 1939 και αγαπήθηκε από το κοινό. Οι κριτικοί όμως την υποδέχτηκαν με ανάμεικτα συναισθήματα. Όλοι έκαναν θετικά σχόλια για την ερμηνεία της Ντέιβις και αναφέρονταν αρνητικά στην άνευρη ερμηνεία του Φλιν. Η ερμηνεία της Ντέιβις θεωρούνταν φαβορί για υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου, αλλά η ακαδημία προτίμησε την ερμηνεία της στην ταινία Το λυκόφως μιας ζωής (Dark Victory, 1939). Η ταινία προτάθηκε συνολικά για 5 όσκαρ[4], αλλά ηττήθηκε τόσο από το Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone With The Wind), όσο και από την ταινία Ο Μάγος του Οζ (The Wizard Of Oz).
↑Glancy, H. Mark. "MGM Film Grosses, 1924-1948: The Eddie Mannix Ledger", Historical Journal of Film, Radio, and Television, 12, no. 2 (1992), pp. 127-43.
