Το Δουκάτο της Ακουιτανίας (οξιτανικά: Ducat d'Aquitània, γαλλικά: Duche d'Aquitaine) ήταν ιστορική περιοχή της κεντρικής και νότιας Γαλλίας νότια του ποταμού Λίγηρα. Η έκταση του δουκάτου άλλαζε σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι απαρχές του δουκάτου τοποθετούνται τον 7ο αιώνα μετά την αναγέννηση των Ρωμαϊκών επαρχιών Πρίμα και Σεκούντα στην ίδια την περιοχή.
Η Ακουιτανία έγινε υποτελές βασίλειο μέσα στα όρια τού βασιλείου τού Καρλομάγνου· μετά τη διαίρεση τού βασιλείου με τη Συνθήκη του Βερντέν (843) έγινε τμήμα του βασιλείου των Φράγκων.
Η Ακουιτανία εμφανίστηκε τον Μεσαίωνα σαν υποτελές δουκάτο της Ανδεγαβικής επικράτειας. Η διεκδίκησή της ήταν μια από τις αιτίες για την έναρξη του Εκατονταετούς Πολέμου. Στην αρχή επί Εδουάρδου Γ΄ οι Άγγλοι ήταν πανηγυρικά νικητές, η Ακουιτανία έγινε υποτελές δουκάτο του Αγγλικού βασιλείου και ενσωματώθηκε σε αυτό, χάθηκε όμως οριστικά από τους Άγγλους στα τέλη του πολέμου την εποχή του ανίκανου Άγγλου βασιλιά Ερρίκου ΣΤ΄.
Η δυναστεία του Χλωδοβίκου
Η Γαλατική Ακουιτανία περιήλθε στην κυριαρχία των Βησιγότθων τον 5ο αιώνα και έπειτα κατακτήθηκε από τους Φράγκους υπό τον Χλωδοβίκο Α΄ μετά τη Μάχη του Βουγιέ. Στη διάρκεια του 7ου - 8ου αιώνα βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Φράγκων βασιλέων και διαιρέθηκε με τη Συνθήκη του Ανσελότ στα βασίλεια του Χιλδεβέρτου Β΄ της Αυστρασίας και του Γκούντραμ (587). Η Ακουιτανία ήταν τμήμα του βασιλείου των Φράγκων, αλλά μετά τον θάνατο τού Χλωτάριου Β΄ (628) ο διάδοχός του Δαγοβέρτος Α΄ την παραχώρησε σαν υποδουκάτο στον νεότερο αδελφό του Χαριβέρτο Β'. Το υποδουκάτο αυτό έμεινε γνωστό σαν Ακουιτανία αποτελώντας τη βάση για τη δημιουργία του νεότερου δουκάτου. Ο Χαριμπέρτος Β΄ πραγματοποίησε επιτυχή εκστρατεία εναντίον των Βάσκων, αλλά μετά τον θάνατό του εξεγέρθηκαν ξανά (632)· τελικά υποτάχθηκαν από έναν στρατό, ο οποίος στάλθηκε από τον Δαγοβέρτο Α΄.
Το δουκάτο της Ακουιτανίας άρχισε να γίνεται ανεξάρτητο κατά τη διάρκεια του 7ου αιώνα μέσα στα όρια του βασιλείου των Φράγκων, ιδιαίτερα από το 700, κατά την περίοδο του Εύδη Α΄ του Μεγάλου. Πρώτος δούκας της Ακουιτανίας καταγράφεται ο Φελίξ της Ακουιτανίας γύρω στο 660· ο διάδοχός του Λούπος Α΄ της Ακουιτανίας συμμάχησε πιθανότατα με τους Φράγκους βασιλείς. [1] Ο Εύδης ο Μέγας ο οποίος διαδέχθηκε τον Λούπος (700), υπέγραψε ειρήνη με τον Κάρολο Μαρτέλο. Στη μάχη της Τουλούζης προκάλεσε συντριπτική ήττα στους Μαυριτανούς (721), ωστόσο ο Κάρολος Μαρτέλος διασχίζοντας τον Λίγηρα, λεηλάτησε το νότιο τμήμα της περιοχής (731). Μετά τη μάχη οι Μαυριτανοί βρήκαν την ευκαιρία να λεηλατήσουν τη Βασκωνία και την Ακουιτανία φτάνοντας μέχρι το Πουατιέ και να νικήσουν δύο φορές τον Εύδη τον Μέγα κοντά στο Μπορντό. Ο Εύδης ο Μέγας δεν είχε άλλη επιλογή από το να ζητήσει τη βοήθεια του Καρόλου Μαρτέλου και να συμμαχήσει μαζί του.
Τον Εύδη τον Μέγα διαδέχθηκε ο γιος του Χούναλντ Α΄ που αμφισβήτησε την εξουσία του Καρόλου Μαρτέλου, διώχνοντας τον Φράγκο μαγιορδόμο από τα ανάκτορα. Ο Καρολίδης ηγέτης επιτέθηκε δυο φορές (735, 736) αλλά δεν μπόρεσε να υποτάξει ολοκληρωτικά το δουκάτο. Ο Χούναλντ Α΄ αποσύρθηκε σε μοναστήρι, αφήνοντας το δουκάτο στον Ουάιφερ που έκανε δυναμική αντίσταση απέναντι στους Φράγκους, αλλά η δολοφονία του (768) σηματοδότησε το τέλος της ανεξαρτησίας της Ακουιτανίας.
Σαν κληρονόμος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και της αυτοκρατορίας των Βησιγότθων, τα Βησιγοτθικά βασίλεια της Ακουιτανίας και της Τουλούζης (418 - 721) κληρονόμησαν έναν συνδυασμό του Ρωμαϊκού και του Βησιγοτθικού δικαίου. Οι γυναίκες είχαν μεγάλη θέση, μπορούσαν να κληρονομήσουν τίτλους, αξιώματα αλλά δεν είχαν δικαιώματα να κληρονομήσουν τον θρόνο· μπορούσαν να παρίστανται μάρτυρες στο δικαστήριο από την ηλικία των 14 ετών και να ρυθμίσουν μόνες τους τον γάμο τους στην ηλικία των 20 ετών.
[2]
Η δυναστεία του Καρλομάγνου
Η αυτόνομη Ακουιτανία κατακτήθηκε οριστικά από τους Φράγκους σε μια σειρά από μάχες (769), όταν ο Καρλομάγνος για να αποφύγει νέες εξεγέρσεις, αποφάσισε να οργανώσει τα εδάφη μέσα στο βασίλειο του.
Μετά την κατάκτηση των Καρολιδών το δουκάτο της Ακουιτανίας έπαυσε να υπάρχει σαν ανεξάρτητο δουκάτο· κύρια έδρα τού Καρολίδη κυβερνήτη Χόρσο ήταν το Μιντί· μετά την αποπομπή του τοποθετήθηκε ένας συγγενής τού Καρλομάγνου, ο Γουλιέλμος. Τοποθέτησε τον τρίτο γιο του Λουδοβίκο σε ηλικία μόλις 3 ετώ βασιλιά της Ακουιτανίας (781). Το βασίλειο της Ακουιτανίας ήταν υποτελές στο Φραγκικό βασίλειο των Καρολιδών περιλαμβάνοντας τη Σεπτιμανία, τη Γασκώνη και τις κατακτήσεις των Καρολιδών στην Ισπανία. Ο Καρλομάγνος χώρισε την αυτοκρατορία του στους γιους του (806), ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής δέχθηκε την Προβηγκία και τη Βουργουνδία.
Όταν ο Λουδοβίκος Α΄ διαδέχθηκε τον Καρλομάγνο (814), παραχώρησε την Ακουιτανία στον γιο του Πεπίνο Α΄· μετά τον θάνατο του (838) η αριστοκρατία της Ακουιτανίας επέλεξε βασιλιά τον γιο του Πεπίνο Β΄. Ο Λουδοβίκος Α΄ ωστόσο στάθηκε αντίθετος και παρέδωσε το βασίλειο στον νεότερο γιο του Κάρολο Β΄ τον Φαλακρό. Την περίοδο 845 - 852 ξέσπασαν συγκρούσεις: την ίδια ώρα που κατείχε το βασίλειο ο Πεπίνος Β΄, οι ευγενείς και οι μεγιστάνες συγκάλεσαν συνέλευση, εκλέγοντας βασιλιά τον Κάρολο στην Ορλεάνη, που στέφθηκε από τον αρχιεπίσκοπο του Σενς. [3] Ο Πεπίνος Β΄ φυλακίστηκε από τον Κάρολο τον Φαλακρό (852), που ανακήρυξε κυβερνήτη της Ακουιτανίας τον γιο του Κάρολο τον Παίδα. Μετά τον θάνατο του Καρόλου (866) το βασίλειο της Ακουιτανίας διαδέχθηκε ο γιος του Λουδοβίκος ο Τραυλός. Με την άνοδο του Λουδοβίκου του Τραυλού στον θρόνο, η Ακουιτανία ενσωματώθηκε πλήρως στο βασίλειο των Φράγκων.
Με Συνθήκη η οποία έγινε μεταξύ του Καρόλου του Φαλακρού και τού Πεπίνου Β΄ το βασίλειο έχασε τις περιοχές τού Πουατιέ, τού Σαιντόνγκ και τού Ανγκουμουά στα βορειοδυτικά της περιοχής, οι οποίες δόθηκαν στον Ραινούλφ Α΄, κόμη του Πουατιέ. Ο τίτλος του δούκα της Ακουιτανίας διεκδικήθηκε από τους ισχυρότερες κόμητες της Τουλούζης, αλλά παρέμεινε στα χέρια των διαδόχων του Ραινούλφ Α΄, μαζί με τις τρεις περιοχές που αφαιρέθηκαν παρά τη δυσαρέσκεια των Φράγκων βασιλέων. Το 893 ο Ραινούλφ Β΄ δηλητηριάστηκε με εντολή τού Καρόλου Γ΄ του Απλού. Ο Κάρολος Γ΄ παραχώρησε το δουκάτο στον Γουλιέλμο τον Ευσεβή κόμη του Ωβέρν, που τον διαδέχθηκε ο ανιψιός του (918), ο Γουλιέλμος Β΄ πέθανε το 926.
Ανδεγαυοί
Μια σειρά από δούκες τον διαδέχθηκαν, ένας από αυτούς ο Γουλιέλμος Δ΄ της Ακουιτανίας πολέμησε εναντίον του Ούγου Καπέτου, βασιλιά της Γαλλίας. Ο Γουλιέλμος Ε΄ της Ακουιτανίας ή Γουλιέλμος ο Μέγας επέκτεινε σημαντικά το δουκάτο το ποίο έφτασε στα όρια της παλιάς Ρωμαϊκής Ακουιτανίας, αλλά δεν κατάφερε να κατακτήσει τη νότια περιοχή του Γαρούνα η οποία βρισκόταν υπό την κατοχή της Γασκώνης, ο Γουλιέλμος πέθανε το 1030. Ο επόμενος δούκας Όντο της Γασκώνης ένωσε τη Γασκώνη με την Ακουιτανία.
Ο Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας ήταν περίφημος Σταυροφόρος και τροβαδούρος. Ο γιος του Γουλιέλμος Ι΄ της Ακουιτανίας πάντρεψε λίγο πριν τον θάνατο του τη μεγαλύτερη κόρη του Ελεονώρα της Ακουιτανίας με τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Ζ´, η Ακουιτανία δόθηκε στην Ελεονόρα σαν προίκα. Η Ελεονόρα χώρισε στη συνέχεια τον Λουδοβίκο, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο της τον Ερρίκο Β΄ της Αγγλίας, η Ακουιτανία έγινε τμήμα του Αγγλικού στέμματος και το επίκεντρο της Ανδεγαυικής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατο του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου (1199) έγινε τμήμα του Αγγλικού στέμματος και των κτήσεων της Αγγλίας στη Γαλλική χερσόνησο.
Εκατονταετής Πόλεμος
Το 1337 ο Φίλιππος ΣΤ΄ της Γαλλίας διεκδίκησε το δουκάτο της Ακουιτανίας από τον Εδουάρδο Γ΄ της Αγγλίας ο οποίος ήταν γιος της πρώτης του ξαδέλφης Ισαβέλλας της Γαλλίας. Ο Εδουάρδος Γ΄ του απάντησε ότι διεκδικεί το Γαλλικό στέμμα στο όνομα της μητέρας του το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο Εκατονταετής Πόλεμος ανάμεσα στους Πλανταγενέτες και στον Οίκο του Βαλουά από τη δυναστεία των Καπετιδών, ο πιο σκληρός πόλεμος στην ιστορία ανάμεσα στα δυο κράτη.
Το 1360 οι δυο αντίπαλοι υπέγραψαν τη Συνθήκη της Βρετάνης (1360) σύμφωνα με την οποία ο Εδουάρδος Γ΄ παραιτήθηκε από τα δικαιώματα στον θρόνο της Γαλλίας αλλά παρέμεινε κυρίαρχος της Ακουιτανίας. Οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν ξανά (1369), ο Εδουάρδος Γ΄ σαν βασιλιάς της περιοχής διόρισε τον μεγαλύτερο γιο και διάδοχο του Εδουάρδο τον Μαύρο πρίγκιπα, πρίγκιπα της Ακουιτανίας (1362). Ο Ριχάρδος Β΄ της Αγγλίας διόρισε τον θείο του Ιωάννη της Γάνδης (1390) πρίγκιπα της Ακουιτανίας. Μετά την ανατροπή του Ριχάρδου Β΄ από τον πρώτο ξάδελφο του Ερρίκο του Μπόλινγκμπροκ γιο του Ιωάννη της Γάνδης ο τίτλος πέρασε απ'ευθείας στους ίδιους τους βασιλείς της Αγγλίας.
Ο γιος του Ερρίκου Δ΄, Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας μετά τον θρίαμβο του στη μάχη του Αζενκούρ (1415) ορίστηκε διάδοχος του Γαλλικού στέμματος με τη Συνθήκη του Τρουά (1420) κάτι που δεν έγινε τελικά λόγω του πρόωρου θανάτου του (1422). Τον διαδέχθηκε σε ηλικία 1 έτους ο γιος του Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας ο οποίος θα αποδειχτεί ο πιο ανίκανος Άγγλος βασιλιάς και θα χάσει οριστικά την Ακουιτανία.
Η Γαλλική νίκη στη μάχη του Καστιλλόν (1453) έφερε το τέλος του Εκατονταετούς Πολέμου υπέρ της Γαλλίας αν και συνεχίστηκε ο πόλεμος σιωπηλά για άλλα 20 χρόνια. Η Συνθήκη του Πικουινί (1475) μεταβίβασε την Ακουιτανία οριστικά στη Γαλλία που έγινε τμήμα του Γαλλικού στέμματος, ο τίτλος του δούκα ήταν διακοσμητικός και τον διεκδίκησαν πολλά μέλη της Γαλλικής βασιλικής οικογένειας.
Παραπομπές
- ↑ Chisholm 1911, p. 252.
- ↑ Wemple, Suzanne Fonay; Women in the Fifth to the Tenth Century. In: Klapisch-Zuber, Christine; A History of Women: Book II. Silences of the Middle Ages, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, London, England. 1992, 2000 (5th printing). Chapter 6, p 74.
- ↑ Against this background of conflicted loyalties must be seen the career of Wenilo.
Πηγές
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Aquitaine". Encyclopædia Britannica. 2 (11th ed.). Cambridge University Press.
- Emile Mabille, (1870) Le Royaume D'Aquitaine Et Ses Marches Sous Les Carlovingiens
- Jean Penant, (2009) Occitanie, l'épopée des origines
- Wemple, Suzanne Fonay; Women in the Fifth to the Tenth Century. In: Klapisch-Zuber, Christine; A History of Women: Book II. Silences of the Middle Ages, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, London, England. 1992, 2000 (5th printing)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
