Το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον (Lyndon B. Johnson Space Center, JSC) είναι το κέντρο επανδρωμένων διαστημικών σκαφών και αποστολών της NASA, όπου λαβαίνουν χώρα η εκπαίδευση των αστροναυτών της, οι σχετικές έρευνες και ο έλεγχος των επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων. Βρίσκεται στο Χιούστον του Τέξας και πήρε το σημερινό όνομά του προς τιμή του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον, ο οποίος καταγόταν από το Τέξας.
Αποτελείται από ένα συγκρότημα εκατό κτηρίων που απλώνεται σε μια έκταση 6,6 χιλιάδων στρεμμάτων στην περιοχή Κλήαρ Λέικ. Το Κέντρο είναι η έδρα του «Σώματος Αστροναυτών της NASA» (NASA astronaut corps) και είναι υπεύθυνο για την εκπαίδευση αστροναυτών, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από άλλα κράτη, που πετούν με αμερικανικά διαστημόπλοια. Ευρύτερα γνωστό έχει γίνει από τη λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου των διαστημικών αποστολών, από το Πρόγραμμα Τζέμινι μέχρι τις πτήσεις των διαστημικών λεωφορείων. Από το πρόγραμμα «Απόλλων» προέρχεται η περίφημη φράση προς το Κέντρο: «Houston, we have a problem» («Χιούστον, έχουμε ένα πρόβλημα»).
Το Κέντρο άρχισε να κατασκευάζεται το 1962 σε έκταση που δωρήθηκε από πετρελαϊκή εταιρεία δια του Πανεπιστημίου «Ράις», και εγκαινιάσθηκε επισήμως τον Σεπτέμβριο του 1963. Σήμερα αποτελεί ένα από τα δέκα κέντρα της NASA.
Ιστορία
Το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον προήλθε από την ομάδα «Space Task Group» της NASA, που συγκροτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1958 από μηχανικούς του Ερευνητικού Κέντρου Λάνγκλεϋ υπό τον Robert Gilruth, για να διευθύνει το Πρόγραμμα Μέρκιουρι και τα επόμενα επανδρωμένα διαστημικά προγράμματα. Αρχικώς η ομάδα είχε 45 υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων 8 γραμματείς και «υπολογίστριες» (γυναίκες που έκαναν υπολογισμούς σε μηχανικές αριθμομηχανές). Το 1959 προστέθηκαν 32 Καναδοί μηχανικοί που έμειναν χωρίς απασχόληση μετά την ακύρωση του προγράμματος Avro Canada CF-105 Arrow.[1] Αλλά, προτού αποχωρήσει, ο πρώτος ιστορικά διοικητής της NASA Τόμας Κηθ Γκλέναν συνειδητοποίησε ότι, καθώς η Ομάδα αναπτυσσόταν μαζί με το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, θα χρειαζόταν σύντομα τις δικές της εγκαταστάσεις. Την πρωτοχρονιά του 1961 έγραψε ένα υπόμνημα προς τον διάδοχό του, συνιστώντας την επιλογή μιας νέας τοποθεσίας[2]. Με τη διακήρυξη το ίδιο έτος από τον Τζων Κένεντυ του στόχου να σταλεί ένας άνθρωπος στη Σελήνη μέχρι το τέλος της δεκαετίας, έγινε προφανές ότι ο Gilruth θα χρειαζόταν πολύ μεγαλύτερη οργάνωση, με νέες εγκαταστάσεις δοκιμών και ερευνητικά εργαστήρια κατάλληλα για την ετοιμασία μιας αποστολής μέχρι τη Σελήνη.[3]
Επιλογή της τοποθεσίας
Το 1961 το αμερικανικό Κογκρέσο, μετά από ακροάσεις, πέρασε νόμο με τον οποίο δίνονταν 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια στη NASA για το 1962, μεταξύ των οποίων 60 εκατομμύρια για το «νέο εργαστήριο επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων».[4] Οι απαιτήσεις της τοποθεσίας για αυτό δόθηκαν στη δημοσιότητα και περιελάμβαναν: πρόσβαση για θαλάσσιες μεταφορές από μεγάλα φορτηγά πλοία, ήπιο κλίμα, αεροδρόμιο παντός καιρού, βιομηχανικό συγκρότημα και ΑΕΙ κοντά, επαρκής παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, έκταση τουλάχιστον 1000 έικρ και κάποιες παραμέτρους κόστους.[4] Τον Αύγουστο συγκροτήθηκε τετραμελής ομάδα επιλογής τοποθεσίας[5], που αρχικώς επέλεξε 22 πόλεις και μετά τη «βραχεία λίστα» των εξής εννέα:
Τζάκσονβιλ, Φλόριντα (Ναύσταθμος Green Cove Springs)
Ωστόσο, μετά από αφόρητες πολιτικές πιέσεις τοπικών παραγόντων, προστέθηκαν στις παραπάνω εκ των υστέρων άλλες 14 τοποθεσίες, οι δύο εκ των οποίων ήταν επίσης στην περιφέρεια του Χιούστον, κοντά στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον και κοντά στο Πανεπιστήμιο Ράις.[3] Η ομάδα επισκέφθηκε και τις 23 τοποθεσίες μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου 1961. Στη συνέχεια ανακήρυξε την Τάμπα ως πρώτη της επιλογή, με δεύτερη την τοποθεσία του Χιούστον κοντά στο Ράις και τρίτη το Σαν Φρανσίσκο. Ωστόσο η Πολεμική Αεροπορία αποφάσισε τότε ακριβώς να μη κλείσει την Αεροπορική Βάση MacDill στην Τάμπα, όπου θα γινόταν το διαστημικό κέντρο, προωθώντας έτσι το Χιούστον στην πρώτη θέση. Ο διοικητής της NASA Τζέιμς Γουέμπ πληροφόρησε σχετικά τον Πρόεδρο Κένεντυ στις 14 Σεπτεμβρίου και η απόφαση ανακοινώθηκε στις 19 του μήνα.[7] Σύμφωνα με τον ιστορικό του Πανεπιστημίου A&M του Τέξας Henry C. Dethloff: «Αν και η τοποθεσία του Χιούστον σαφώς πληρούσε τα απαιτούμενα κριτήρια, Τεξανοί σε καίριες θέσεις άσκησαν αναμφίβολα τεράστια πολιτική επιρροή για μια τέτοια απόφαση: Ο Λύντον Τζόνσον ήταν Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και επικεφαλής του Συμβουλίου Διαστήματος, ο Άλμπερτ Ρ. Τόμας ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κατανομής Πόρων της βουλής, οι Ρόμπερτ Ρ, Κέισυ και Olin E. Teague ήταν μέλη της Επιτροπης Επιστήμης και Αστροναυτικής της βουλής και επιπλέον ο Teague ήταν πρόεδρος της Υποεπιτροπής Επανδρωμένων Διαστημικών Πτήσεων. Τέλος, ο Σαμ Ρέυμπερν ήταν Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων.»[8]
Κατασκευή και πρώτη λειτουργία
Η έκταση (4 χιλιάδες στρέμματα) για το νέο Κέντρο είχε δωρηθεί στο Πανεπιστήμιο Ράις από την εταιρεία Humble Oil και βρισκόταν 40 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Χιούστον, δίπλα στην υφάλμυρη Λίμνη Κλήαρ (Clear Lake), κοντά στον Κόλπο του Γκάλβεστον.[9][10] Η NASA αγόρασε και άλλα 2.400 στρέμματα ώστε να υπάρχει πρόσοψη σε εθνική οδό. Η κατασκευή του Διαστημικού Κέντρου, σε σχέδια του επιχειρηματία και αρχιτέκτονα Charles Luckman, άρχισε τον Απρίλιο του 1962 και η νέα διεύθυνση του Gilruth δημιουργήθηκε και μετακόμισε εκεί σε προσωρινά γραφεία τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.[11] Τον ίδιο μήνα ο Κένεντυ έβγαλε λόγο στο Πανεπιστήμιο Ράις με θέμα το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ. Ο λόγος αυτός είναι διάσημος για την αναγγελία του προγράμματος «Απόλλων», αλλά ο Κένεντυ δεν παρέλειψε να αναφέρθεί και στο νέο Κέντρο:
«Το Χιούστον,... ...με το Κέντρο Επανδρωμένων Διαστημικών Σκαφών θα καταστεί η καρδιά μιας μεγάλης κοινότητας επιστημόνων και μηχανικών. Μέσα στα επόμενα 5 έτη η NASA αναμένεται να διπλασιάσει τον αριθμό των επιστημόνων και μηχανικών στην περιοχή, να αυξήσει τους πόρους που διαθέτει για μισθούς και έξοδα σε 60 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο, να επενδύσει περί τα 200 εκατομμύρια σε εγκαταστάσεις και εργαστήρια, και να κατευθύνει ή να συνάψει σε συμβόλαια για νέες διαστημικά εγχειρήματα περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο από αυτό το Κέντρο αυτής της πόλεως».
— Λόγος του John F. Kennedy στο Πανεπιστήμιο Rice, 12 Σεπτεμβρίου 1962[12]
Το εκτάσεως 6.556 στρεμμάτων Κέντρο άνοιξε επίσημα ένα έτος αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1963.[13][14]
Κέντρο Ελέγχου Αποστολών
Η Αίθουσα 2 Ελέγχου Επιχειρήσεων κατά το τέλος της αποστολής «Απόλλων 11» το 1969
Καθώς τα σχέδια για το Πρόγραμμα Τζέμινι άρχισαν, γινόταν όλο και πιο ξεκάθαρο ότι το Κέντρο Ελέγχου του Προγράμματος Μέρκιουρι στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ θα ήταν ακατάλληλο για τον έλεγχο αποστολών με πλοηγήσιμα σκάφη όπως τα «Τζέμινι» και «Απόλλων». Ο Κρίστοφερ Κραφτ και τρεις άλλοι ελεγκτές πτήσεων άρχισαν να μελετούν τι χρειαζόταν για ένα βελτιωμένο κέντρο ελέγχου και ανέθεσαν με διαγωνισμό σε ιδιωτική εταιρεία την κατασκευή νέου ηλεκτρονικού εξοπλισμού για νέο Κέντρο Ελέγχου Αποστολών στο Χιούστον. Η κατασκευή άρχισε το 1963.[15]
Το κέντρο αυτό σχεδιάσθηκε εξαρχής με δύο Αίθουσες Ελέγχου Επιχειρήσεων Αποστολών (Mission Operations Control Rooms), επιτρέποντας την εξάσκηση και προετοιμασία για μεταγενέστερη αποστολή την ίδια στιγμή της εξελίξεως μιας τρέχουσας αποστολής. Δοκιμάστηκε κατά τη μη επανδρωμένη πτήση «Τζέμινι 2» τον Ιανουάριο του 1965[16] και κατά την πρώτη επανδρωμένη πτήση του προγράμματος Τζέμινι, την «Τζέμινι 3» τον Μάρτιο του 1965, ενώ το Κέντρο Ελέγχου των Μέρκιουρι διατηρούσε την κύρια ευθύνη για τον έλεγχο των πτήσεων. Το νέο κέντρο έγινε πλήρως επιχειρησιακό τον Ιούνιο του ίδιου έτους, με την αποστολή «Τζέμινι 4», και από τότε είναι το βασικό κέντρο ελέγχου αποστολών για όλες τις αμερικανικές επανδρωμένες διαστημικές αποστολές.[10][17]
Στις 14 Απριλίου 2011 η NASA έδωσε στο κέντρο ελέγχου το όνομα του Κρίστοφερ Κ, Κραφτ (Christopher C. Kraft Jr. Mission Control Center), ενώ ακόμα ο Κραφτ βρισκόταν στη ζωή.[18]
Το πρόγραμμα «Απόλλων»
Εκτός από τη στέγαση των δραστηριοτήτων των αστροναυτών της NASA, το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον είναι επίσης η έδρα του πρώην Lunar Receiving Laboratory, όπου οι πρώτοι αστροναύτες που επέστρεψαν από τη Σελήνη κρατήθηκαν σε καραντίνα και όπου είναι αποθηκευμένη ακόμα η πλειονότητα των σεληνιακών δειγμάτων.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1973, 28 ημέρες μετά τον θάνατο του Τζόνσον, ο Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον υπέγραψε μια απόφαση της Γερουσίας που μετονόμαζε το Κέντρο Επανδρωμένων Διαστημικών Σκαφών προς τιμή του Τζόνσον, που ως αρχηγός της πλειοψηφίας στη Γερουσία είχε υποστηρίξει το νομοσχέδιο της δημιουργίας της NASA.[19][20] Η τελετή της μετονομασίας έγινε στις 27 Αυγούστου.
Μεταξύ των εκθεμάτων στο Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον είναι ο πύραυλος «Κρόνος 5».
Τα δυστυχήματα των διαστημικών λεωφορείων
Η είσοδος του JSC την 1η Φεβρουαρίου 2003, με αυτοσχέδιο μνημείο για τα θύματα της τραγωδίας του «Κολούμπια».
Μετά την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου «Τσάλεντζερ» τον Ιανουάριο του 1986, ο Πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν και η σύζυγός του Νάνσυ Ρίγκαν ταξίδεψαν μέχρι το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον για να μιλήσουν στις 31 Ιανουαρίου σε μία τελετή στη μνήμη των αστροναυτών που χάθηκαν. Την τελετή, που αναμεταδόθηκε ζωντανή από την τηλεόραση σε εθνικό δίκτυο, παρακολούθησαν 6.000 εργαζόμενοι στη NASA και 4.000 προσκεκλημένοι, καθώς και οι οικογένειες των θυμάτων.
Παρόμοια τελετή-αστροναυτικό μνημόσυνο έγινε στο Κέντρο στις 4 Φεβρουαρίου 2003, για τους αστροναύτες που χάθηκαν στην καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου «Κολούμπια» τρεις ημέρες νωρίτερα, η οποία και πάλι παρακολουθήθηκε από το προεδρικό ζεύγος Μπους.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 2008 ο τυφώνας Άικ έπληξε το Γκάλβεστον όντας κατηγορίας 2 και προκάλεσε περιορισμένες ζημιές στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολών και σε άλλα κτήρια στο Κέντρο Τζόνσον[21], ιδίως τις οροφές αρκετών στεγάστρων για τα T-38 Talon στο Έλινγκτον.[21]
Εγκαταστάσεις
Το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον φιλοξενεί το Κέντρο Ελέγχου Αποστολών «Christopher C. Kraft Jr.» (MCC-H, βλ. παραπάνω), το κέντρο της NASA που παρακολουθεί και συντονίζει όλες τις επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις των ΗΠΑ. Το MCC-H διεύθυνε όλες τις αποστολές διαστημικού λεωφορείου, ενώ σήμερα διευθύνει τις αμερικανικές δραστηριότητες πάνω στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η αίθουσα από την οποία ελέγχονταν οι αποστολές «Απόλλων» στο Κτήριο 30 έχει κηρυχθεί Εθνικός Ιστορικός Τόπος. Από τη στιγμή της εκτοξεύσεως ενός επανδρωμένου διαστημοπλοίου μέχρι την προσγείωσή του, η τύχη του βρίσκεται στα χέρια του Ελέγχου Αποστολών του Χιούστον. Το MCC διαθέτει αρκετές αίθουσες ελέγχου πτήσεων, από τις οποίες ελεγκτές πτήσεων παρακολουθούν και συντονίζουν διαστημικές πτήσεις. Οι αίθουσες έχουν πολλούς υπολογιστικούς πόρους για την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την επικοινωνία με τις επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις. Οποτεδήποτε μία τέτοια αποστολή βρίσκεται σε εξέλιξη, οι αίθουσες είναι επανδρωμένες 24 ώρες το 24ωρο, συνήθως σε τρεις βάρδιες, 7 ημέρες την εβδομάδα.
Πέρα από αυτό, στο JSC διεξάγεται το μεγαλύτερο μέρος της εκπαιδεύσεως των Αμερικανών αστροναυτών, έχοντας τις κατάλληλες εγκαταστάσεις. Μια από αυτές είναι το «Εργαστήριο Ουδέτερης Ανώσεως» (Neutral Buoyancy Laboratory), σημαντική εγκατάσταση για την εκπαίδευση για «διαστημικούς περιπάτους». Το Εργαστήριο παρέχει ένα ελεγχόμενο περιβάλλον όπου η άνωση εξουδετερώνει τη δύναμη του βάρους: μια πολύ μεγάλη δεξαμενή νερού (περίπου 23 χιλιάδων κυβικών μέτρων).[22] Οι αστροναύτες έτσι εξοικειώνονται με τις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των αποστολών και με τη δυναμική των κινήσεων του σώματος υπό συνθήκες ελλείψεως βαρύτητας.[23]
Το Κτήριο 31-N στεγάζει το Εργαστήριο Σεληνιακών Δειγμάτων, όπου φυλάσσονται και αναλύονται τα περισσότερα από τα δείγματα σεληνιακού εδάφους που μεταφέρθηκαν από τη Σελήνη από το πρόγραμμα «Απόλλων».
Το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον είναι επίσης υπεύθυνο για τη διεύθυνση των επιχειρήσεων στο Πεδίο Δοκιμών Χουάιτ Σαντς στο Νέο Μεξικό, που χρησίμευσε ως εφεδρικός τόπος για την προσγείωση διαστημικών λεωφορείων.
Το Κτήριο 2 στέγαζε μέχρι το 1994 το Κέντρο Επισκεπτών, το οποίο από τότε μεταφέρθηκε στο νέο «Διαστημικό Κέντρο Χιούστον» (Space Center Houston) που δημιουργήθηκε δίπλα στο «Τζόνσον».
Οι αστροναύτες του «Απόλλων 11» Νηλ Άρμστρονγκ (αριστερά) και Μπαζ Όλντριν εκπαιδεύονται στο Κτήριο 9 στις 18 Απριλίου 1969Αστροναύτης του διαστημικού λεωφορείου εκπαιδεύεται στο Εργαστήριο Ουδέτερης Ανώσεως.
Το προσωπικό που εργάζεται στο Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον ως δημόσιοι υπάλληλοι ανέρχεται σε περίπου 3200, μεταξύ των οποίων 110 αστροναύτες. Αλλά ο κύριος όγκος του εργατικού δυναμικού είναι οι εργαζόμενοι σε εργολαβίες: πάνω από 15.000. Περισσότερες από 15 εταιρείες έχουν εργολαβίες στο JSC, με τη μεγαλύτερη να είναι σήμερα η United Space Alliance με έδρα το Χιούστον, που αντιπροσωπεύει περί το 40% των εργαζομένων στο JSC.
Από τον Ιανουάριο του 2013 διευθυντής (ο 11ος στην ιστορία) του Κέντρου είναι η πρώην αστροναύτισσα Έλεν Οτσόα.[25].
Η εκπαίδευση των Αμερικανών αστροναυτών περιλαμβάνει μαθήματα για τα συστήματα των επανδρωμένων διαστημοπλοίων, αλλά και στις βασικές επιστήμες, όπως τα μαθηματικά, την αστρονομία, τη φυσική, την ωκεανογραφία, την αστροδυναμική και την πλοήγηση.[23] Προτού αρχίσουν την πτητική εκπαίδευση, οι υποψήφιοι αστροναύτες πρέπει υποχρεωτικά να ολοκληρώσουν με επιτυχία στρατιωτικού τύπου εκπαίδευση επιβίωσης στο νερό και SCUBA, καθώς και να περάσουν ένα τεστ κολυμβητικής δεξιότητας.[26]. Οι υποψήφιοι εκπαιδεύονται επίσης στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων, που συνδέονται με μεγαλύτερες και μικρότερες του κανονικού πιέσεις αέρα.[23] Διατηρούν την επαφή τους με την πτήση, πετώντας 15 ώρες τον μήνα με αεροσκάφη T-38 Talon της NASA.
Οι αστροναύτες εκπαιδεύονται επίσης από τους ελεγκτές πτήσεων στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολών. Το Κέντρο Προσομοιώσεων είναι συνδεδεμένο με υπολογιστή με το Κέντρο Ελέγχου με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ένα σκάφος σε τροχιά είναι συνδεδεμένο με το Κέντρο Ελέγχου κατά τη διάρκεια μιας πραγματικής αποστολής.
Ερευνητική δραστηριότητα
Το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον εκτελεί τα περισσότερα προγράμματα ιατρικής και τεχνικής έρευνας της NASA που σχετίζονται με την πτήση ανθρώπων στο διάστημα. Οι τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν για τη διαστημική πτήση χρησιμοποιούνται σήμερα σε πολλές εφαρμογές στην ιατρική, την ενέργεια, τις μεταφορές, τη γεωργία, τις τηλεπικοινωνίες και την ηλεκτρονική.[27]
Το Γραφείο Ερευνών Αστροϋλικών και Εξερευνήσεως (Astromaterials Research and Exploration Science Directorate, ARES) διεξάγει τη βασική έρευνα στις φυσικές επιστήμες στο Κέντρο (γεωεπιστήμες, πλανητική επιστήμη και διαστημικές επιστήμες). Ο επιστήμονες και οι μηχανικοί του ARES παρέχουν υποστήριξη τόσο στις επανδρωμένες όσο και σε μη επανδρωμένες αποστολές.[28]
↑«Charles Luckman Biography». 1 LMU Drive, MS 8200, Los Angeles, CA 90045: Loyola Marymount University. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2009.
↑"Lyndon B. Johnson Space Center". NASAFacts. JSC 04264 Rev D.
Dumoulin, Jim (1988). «LYNDON B. JOHNSON SPACE CENTER». NSTS Shuttle Reference Manual. NASA: Kennedy Space Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιαν. 2010.
