Ο Αθλητικός Σύλλογος "Γυμνάσιον" Σμύρνης ιδρύθηκε το 1894 από μέλη του Ορφέα Σμύρνης. Υπήρξε ένα από το 28 ιδρυτικά σωματεία του ΣΕΓΑΣ το 1897. Το 1898 ενώθηκε ξανά με τον Ορφέα και αποτέλεσαν τον Πανιώνιο.^[1]

Το 1890 είχε ιδρυθεί στη Σμύρνη ο Μουσικός και Γυμναστικός Σύλλογος "Ορφεύς". Όμως, λίγο μετά την ίδρυση του συλλόγου ξέσπασε διαμάχη σχετικά με το χαρακτήρα του. Το 1893 όσα μέλη του Ορφέα επιθυμούσαν να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις αθλητικές δραστηριότητες, αποχώρησαν. Το επόμενο έτος ίδρυσαν τον Αθλητικό Σύλλογο "Γυμνάσιον" κι έθεσαν ως αποκλειστικό στόχο "την ανάπτυξιν και διάδοσιν του γυμναστικού αισθήματος παρά τη νεολαία". Ίδρυσαν γυμναστήριο, διοργάνωσαν πεζοπορικές εκδρομές και από το 1896 άρχισαν να τελούν δημόσιους αγώνες στο στάδιο του Μπουρνόβα, προαστίου της Σμύρνης, οι οποίοι από τις εφημερίδες της πόλης "βαφτίστηκαν" Πανιώνιοι Αγώνες.

Οι αθλητές του σωματείου είχαν πλήρη αθλητικό εξοπλισμό: φανέλες, σορτσάκια, παπούτσια με καρφιά κλπ, γεγονός που προξενούσε εντύπωση, όταν μετέβαιναν για αγώνες σε άλλες πόλεις, όπως στην Τήνο το 1895 στα Τήνια.

• Ιδρυτικό μέλος του ΣΕΓΑΣ.

Τον Ιανουάριο του 1897 το Γυμνάσιον Σμύρνης προσκλήθηκε στο αθλητικό συνέδριο που διοργανώθηκε στην Αθήνα από τον Πανελλήνιο Γ.Σ., με σκοπό τη δημιουργία Αθλητικού Συνδέσμου. Από τα 43 ελληνικά σωματεία που προσκλήθηκαν ανταποκρίθηκαν τα 28, τα οποία στις 12 Ιανουαρίου 1897 ίδρυσαν τον Σύνδεσμο Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων ("ΣΕΑΓΣ" και μετέπειτα "ΣΕΓΑΣ"):

"Εκ των 43 δε συλλόγων οίτινες προσεκλήθησαν, προσήλθον μέχρι της εσπέρας της χθες 28 αντιπροσωπεύοντες τους εξής συλλόγους: τον Γυμναστικόν Σύλλογον Κερκύρας, τον Λοκρικόν Σύλλογον, τον Σύλλογον του Αμαρουσίου, το Γυμνάσιον Σμύρνης, τον Πειραϊκόν Σύνδεσμον,..." ^[2]

Οπως και ο Ορφεύς Σμύρνης, έτσι και ο ΑΣ Γυμνάσιον διέθετε ποδοσφαιρικό τμήμα (αυτό αναφέρεται στον εμπορικό οδηγό 1896 της Σμύρνης). Στο ποδόσφαιρο είναι γνωστός μόνο ένας αγώνας του Γυμνασίου, τον Ιανουάριο του 1898 στο Κορδελιό, όπου νίκησε 6-0 τον τοπικό Ποδοσφαιρικό Όμιλο Περαίας. Παίκτες του Ορφέα και του Γυμνασίου μετείχαν στην αγγλοελληνική Μικτή Σμύρνης σε αγώνες με ομάδες πολεμικών πλοίων. Ειναι γνωστοί οι αγώνες της Μικτης με το αγγλικό πλοίο Hood (νίκη 8-0, Απρίλιος 1896, με Μουράτη, Τομπρώφ, Κονταξόπουλο να αγωνίζονται), και κόντρα στην ομάδα Άγγλων αξιωματικών (νίκη 14-0, 5 Νοεμ. 1897, με Γεωργιάδη, Γεώργεβιτς να αγωνίζονται).

Οπως προκύπτει από δημοσίευμα του 1898 δόθηκε αγώνας του Σμυρναϊκού Ομίλου (πιθανότατα συγχώνευση Γυμνάσιο και Ορφέα) με τον πανίσχυρο αγγλικό όμιλο Μπουρνόβα , (ιδρυμένου το 1894): «Την μ.μ. της χθες, ετελέσθη εις Μπουρνόβαν αγών ποδοσφαίρου μεταξύ του Σμυρναϊκού Ομίλου και του εν Μπουρνόβα τοιούτου, προς εκλογήν των ικανοτέρων ποδοσφαιριστών, των μελλόντων να διαφιλονικήσωσι το γέρας μετά του εκ της πρωτευούσης αναμενομένου την προσεχή εβδομάδα ποδοσφαιρικού ομίλου. Αμφότε- ροι οι όμιλοι την μ.μ. της χθες, φιλοτίμως αγωνισθέντες, απεδείχθησαν σχεδόν ισόπαλοι, υπερτερήσαντος του Σμυρναϊκού ομίλου μόνον κατά δύο σημεία» (εφ. Νέα Σμύρνη, 3/12/1898). Ο «Σμυρναϊκός όμιλος» ισως ήταν το πρώτο ονομα του Πανιωνιου, καθώς Ορφεύς και Γυμνάσιον είχαν ποδοσφαιρικό τμήμα.

Σε σπάνιο έγγραφο του σωματείου, της 11ης Ιανουαρίου 1895, εικονίζεται το έμβλημά του. Περιλαμβάνει έναν Ηρακλειδέα με ρόπαλο και μια Μούσα με άρπα, προφανώς για να τονιστεί ο διττός χαρακτήρας του συλλόγου, αθλητικός και καλλιτεχνικός. Οι δύο μορφές ακουμπούν σε έναν κιονίσκο, στον οποίο αναγράφεται "1894", το έτος ίδρυσης του συλλόγου. Πάνω από τις μορφές είναι γραμμένο με καλλιτεχνικά γράμματα "ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ" και από κάτω "ΣΜΥΡΝΗ".^[3]

Σπουδαίοι αθλητές του Γυμνασίου υπήρξαν οι: Νικόλαος Κονταξόπουλος (δίζυγο), Χρ. Χριστογιαννόπουλος (τριπλούν) και Ιω. Λαζαρόπουλος (σπρίντερ 400 μ.), που νίκησαν στα «Τήνια» (1895) και στους Πανιώνιους Αγώνες, ο Δημήτριος Σαμοθράκης (μίλι), ο Ευαγγελινίδης (ύψος) και ο Κάραλης (880 γιάρδες), νικητές στους Α΄ Πανιώνιους Αγώνες (1896).

Στην Α΄ Ολυμπιάδα (1896) το Γυμνάσιο εκπροσωπήθηκε από τον κολυμβητή Γρηγοριάδη (500 μ. ελεύθ.) και τον ποδηλάτη Λομβάρδο (12 χλμ σε στίβο).

Το Γυμνάσιο διοργάνωσε δύο φορές τους Πανιώνιους Αγώνες το 1896 μόνο του και το 1898 από κοινού με τον Ορφέα. Ήδη είχαν αποκατασταθεί οι σχέσεις των δύο ομογάλακτων σωματείων, αφού οι αθλητές τους συχνά ταξίδευαν μαζί ως εκπρόσωποι της Σμύρνης σε διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις. Τον Οκτώβριο του 1898 τα δυο σωματεία αποφάσισαν να ξαναενωθούν, ιδρύοντας τον Πανιώνιο Γ.Σ. Σμύρνης.

• Πέτρου Λινάρδου, Η Σμύρνη του Πανιωνίου.
• Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ (1890 – 1922), του Ανδρέα Μπαλτά
• ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ 125 ΧΡΟΝΙΑ Β΄ ΕΚΔΟΣΗ (με το Παράρτημα «125+5 έτη»), Ν. Σμύρνη - Θοδωρής Μπελίτσος (2020)