Βρογχίτιδα
Η εικόνα Α δείχνει την τοποθεσία των πνευμόνων και των βρόγχων. Η εικόνα Β είναι μια μεγέθυνση ενός φυσιολογικού βρόγχου. Η Εικόνα C είναι μια μεγέθυνση ενός βρόγχου ασθενούς με βρογχίτιδα.
Ειδικότητα	πνευμονολογία
Ταξινόμηση
ICD-10	J20-J21, J42
ICD-9	466, 491, 490
DiseasesDB	29135
MedlinePlus	001087
eMedicine	article/807035 article/297108
MeSH	D001991

Η βρογχίτιδα είναι η λοίμωξη των βρόγχων (αεραγωγοί μεγάλου και μεσαίου μεγέθους) του πνεύμονα.^[1] Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται ο παραγωγικός βήχας ( με βλέννα ), ο συριγμός , η δύσπνοια και η δυσφορία στο στήθος.^[1] Η Βρογχίτιδα χωρίζεται σε δύο τύπους: την οξεία και τη χρόνια βρογχίτιδα.^[1]

Η οξεία βρογχίτιδα χαρακτηρίζεται από βήχα ,ο οποίος διαρκεί περίπου τρεις εβδομάδες.^[2] Πάνω από το 90% των περιπτώσεων η αιτία είναι μία λοίμωξη από ιό.^[2] Αυτοί οι ιοί διασπείρονται στον αέρα όταν ένα άτομο βήχει ή μπορεί να μεταφέρονται από άτομο σε άτομο με άμεση επαφή. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση σε προϊόντα καπνού, σε στάχτη, και άλλους ρύπους της ατμόσφαιρας.^[1] Ένας μικρός αριθμός περιπτώσεων οφείλεται στα υψηλά επίπεδα αέριων ρύπων ή βακτηρίων όπως το Μυκόπλασμα της πνευμονίας ή η Μπορντετέλα του κοκκύτη.^[2][3] Η θεραπεία της οξείας Βρογχίτιδας τυπικά αποτελείται από ξεκούραση, χορήγηση παρακεταμόλης, και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φάρμακων.^[4][5]

Η «χρόνια βρογχίτιδα» όπως και το «εμφύσημα» είναι παλαιότεροι όροι που χρησιμοποιούνται για διάφορους τύπους ΧΑΠ.^[6][7] Ο όρος «χρόνια βρογχίτιδα» εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για τον ορισμό ενός παραγωγικού βήχα ο οποίος υπάρχει για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο, για διάστημα δύο ετών.^[8]

Η χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται ως ένας παραγωγικός βήχας που κρατά από τρεις εβδομάδες έως δύο χρόνια.^[9] Οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια βρογχίτιδα πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.^[10] Το κάπνισμα είναι η πιο κοινή αιτία, μαζί και με άλλους παράγοντες όπως η μόλυνση του αέρα και διάφορα γονίδια, οι οποίοι δεν είναι τόσο σημαντικοί όσο το κάπνισμα.^[11] η θεραπεία αποτελείται από την διακοπή του καπνίσματος, τον εμβολιασμό, την πνευμονική αποκατάσταση και συχνά την χορήγηση εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών και κορτικοστεροειδών.^[12] Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από την μακροπρόθεσμη οξυγονοθεραπεία είτε την μεταμόσχευση πνευμόνων.^[12]

Η οξεία βρογχίτιδα είναι μια από τις πιο συχνές ασθένειες.^[4][13] Περίπου το 5% των ενηλίκων έχουν βρογχίτιδα και περίπου το 6% των παιδιών έχει πάθει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μέσα σε ένα χρόνο.^[14][15] Το 2010, 329 εκατομμύρια άτομα ή κοντά στο 5% του πληθυσμού είχε προσβληθεί από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.^[16] Το 2013, αυτή η ασθένεια οδήγησε σε 2,9 εκατομμύρια θανάτους.^[17]

Η οξεία βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή των βρόγχων των πνευμόνων.^[1][2] Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο βήχας.^[2] Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι ο παραγωγικός βήχας με βλέννα, ο συριγμός, η δύσπνοια, ο πυρετός και η δυσφορία στον θώρακα. Η λοίμωξη αυτή των βρόγχων μπορεί να διαρκέσει από λίγες μέρες έως να στεγνώσουν οι πνεύμονες.^[1] Ο βήχας μπορεί να επιμείνει για πολλές εβδομάδες μετά από την διάρκεια των υπόλοιπων συμπτωμάτων τα οποία διαρκούν τυπικά για τρεις εβδομάδες.^[1][2] Ορισμένοι ασθενείς έχουν συμπτώματα μέχρι και για έξι εβδομάδες.^[4]

Σε πάνω από το 90% των περιπτώσεων η αιτία είναι μια λοίμωξη από ιό.^[2] Αυτοί οι ιοί μπορεί να μεταδίδονται με σταγονίδια μέσω του αέρα ή από άμεση επαφή ατόμου με άτομο. ΟΙ παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση σε καπνό τσιγάρου, σκόνη, και άλλους αέριους ρύπους.^[1] Ένας μικρός αριθμός περιπτώσεων οφείλονται σε αέριους ρύπους ή σε βακτήρια όπως το Μυκόπλσμα της πνευμονίας και η Μπορντετέλα του κοκκύτη.^[2][3] Η διάγνωση τυπικά βασίζεται στα συμπτώματα και στα σημεία του αρρώστου.^[19] Το χρώμα των πτυέλων δεν είναι ειδικό στοιχείο της ιογενούς ή βακτηριακής λοίμωξης. Ο χαρακτηρισμός του υποκείμενου παθογόνου δεν απαιτείται συνήθως.^[2] Η διαφοροδιάγνωση περιλαμβάνει το άσθμα, την πνευμονία, την βρογχιολίτιδα, την βρογχεκτασία, και την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.^[2][14] Μια ακτινογραφία θώρακα μπορεί να δείχνει ή όχι πνευμονία.^[2]

Η πρόληψη είναι η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή οποιουδήποτε ερεθισμού των πνευμόνων. Παράλληλα η καλή υγιεινή των χεριών είναι επίσης προστατευτικός παράγοντας.^[20] Η θεραπεία της οξείας βρογχίτιδας τυπικά περιλαμβάνει την ανάπαυση, την χορήγηση παρακεταμόλης, και μη στεροειδών αντιφλεγμονοδών φαρμάκων.^[4][5] Τα αντιβηχικά φάρμακα δεν έχουν καλά αποτελέσματα και δεν συστήνονται για παιδιά κάτω των έξι ετών.^[2][21] Υπάρχουν νέα δεδομένα που αναφέρουν ότι η σαλβουταμόλη είναι χρήσιμη έναντι του συριγμού ωστόσο μπορεί να οδηγήσει σε νευρικότητα.^[2][22] Τα αντιβιοτικά γενικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται.^[23] Μια εξαίρεση είναι όταν η οξεία βρογχίτιδα οφείλεται στην μπορντετέλα του κοκκύτη. Αβέβαια δεδομένα αναφέρουν πως το μέλι και το πελαργόνιο μπορούν να βοηθήσουν με την καταπολέμηση των συμπτωμάτων.^[2]

Η οξεία βρογχίτιδα είναι πολύ συχνή ασθένεια.^[4][13] Περίπου το 5% των ενηλίκων έχουν προσβληθεί από αυτήν και περίπου το 6% των παιδιών έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο το χρόνο.^[14][15] Εμφανίζεται πιο συχνά το χειμώνα.^[14] Κάθε χρόνο περισσότεροι από δέκα εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ ζητούν ιατρική φροντίδα για αυτήν την πάθηση, και από αυτούς το 70% θα πάρει αντιβιοτικά που δεν χρειάζονται.^[4] Υπάρχει μια προσπάθεια να μειώσουμε την χρήση αντιβιοτικών σε ασθενείς με οξεία βρογχίτιδα.^[13]

Η χρόνια βρογχίτιδα χαρακτηρίζεται από παραγωγικό βήχα ο οποίος διαρκεί για τρείς μήνες ή περισσότερους ανά χρόνο για τουλάχιστον δύο χρόνια.^[9] Οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια βρογχίτιδα πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.^[10] Ως παρατεταμένη βακτηριακή βρογχίτιδα ορίζουμε την κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνιο παραγωγικό βήχα με θετικό βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα που αποδράμει με την χορήγηση αντιβιοτικού.^[24][25] Τα συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας περιλαμβάνουν τον συριγμό και την δύσπνοια, πιο συχνά κατά την άσκηση ή σε καταστάσεις χαμηλού κορεσμού οξυγόνου.^[26] Ο βήχας είναι συχνά πιο δυνατός μετά την αφύπνιση και το φλέγμα που παράγεται έχει κίτρινο ή πράσινο χρώμα ή μπορεί να περιέχει κηλίδες αίματος.^[27]

Οι περισσότερες αιτίες χρόνιας βρογχίτιδας οφείλονται στο κάπνισμα τσιγάρων ή άλλων μορφών καπνού.^[26][28][29] Επίσης, η χρόνια εισπνοή αέριων ρύπων ή ερεθιστικών καπνών ή σκόνης από επικίνδυνη επαγγελματική έκθεση όπως η εξόρυξη άνθρακα, η επεξεργασία σιτηρών, η κλωστοϋφαντουργία, η κτηνοτροφία,^[30] και η χύτευση μετάλλων μπορούν επίσης να είναι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της χρόνιας βρογχίτιδας.^[31][32][33] Παρατεταμένη βακτηριακή βρογχίτιδα προκαλείται συνήθως από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας, τον αιμόφιλο της ινφλουένζας ή την μοραξέλα κατάρχαλις.^[24][25]

Ασθενείς με αποφρακτικές πνευμονικές διαταραχές όπως η βρογχίτιδα μπορεί να παρουσιάζονται με μειωμένο τον FEV1 και τον λόγο FEV1/FVC σε τέστ πνευμονικής λειτουργικότητας.^[34][35][36] Σε αντίθεση με τις κοινές αποφρακτικές παθήσεις όπως το άσθμα ή το εμφύσημα, η βρογχίτιδα σπάνια προκαλεί υπολειπόμενο πνευμονικό όγκο (δηλαδή ο όγκος αέρα που παραμένει στους πνεύμονες μετά από μια μέγιστη εκπνοή).^[37]

Διάφορα στοιχεία δείχνουν ότι η μείωση της πνευμονικής λειτουργίας που παρατηρείται στη χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να επιβραδυνθεί με τη διακοπή του καπνίσματος.^[38] Η χρόνια βρογχίτιδα αντιμετωπίζεται συμπτωματικά και μπορεί να αντιμετωπιστεί με τρόπο μη φαρμακολογικό είτε με φαρμακολογικά σκευάσματα. Τυπικές μη-φαρμακολογικές προσεγγίσεις για τη διαχείριση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, μαζί με βρογχίτιδα περιλαμβάνουν:την πνευμονική αποκατάσταση,την χειρουργική μείωση του όγκου πνεύμονα και την μεταμόσχευση πνεύμονα.^[38] Η φλεγμονή και το οίδημα του αναπνευστικού επιθηλίου μπορεί να μειωθεί με την χρήση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.^[39] Ο συριγμός και η δύσπνοια μπορούν να θεραπευτούν με την μείωση του βρογχόσπασμου (σύσπαση των βρόγχων και μείωση του αυλού τους) με βρογχοδιαστολικές ουσίες όπως εισπνεόμενων μακράς διάρκειας β2 αδρενεργικών αγωνιστών (σαλμετερόλη) και εισπνεόμενων αντιχολινεργικών ( ιπρατρόπιο,βρωμιούχο τιοτρόπιο).^[40] Τα βλενολυτικά φάρμακα μπορεί να έχουν κάποιο μικρό θεραπευτικό όφελος σε οξείες υποτροπές της χρόνιας βρογχίτιδας.^[41] Οξυγόνο δίνεται για την θεραπεία της υποξίας (χαμηλό οξυγόνο στο αίμα) και έτσι μειώνει την θνησιμότητα σε ασθενείς με χρόνια βρογχίτιδα.^[27][38] Αλλά το οξυγόνο μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αναπνευστικής κίνησης, που θα οδηγήσει τελικά σε αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα (υπερκαπνία) και αναπνευστική οξέωση.^[42]

• Αναπνοή σφιγμένου χείλους
• Πνευμονική νόσος τελικού σταδίου

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   βρογχίτιδα

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Βρογχίτιδα

• NIH entry on Bronchitis
• MedlinePlus entries on Acute bronchitis and Chronic bronchitis
• Mayo Clinic factsheet on bronchitis