Η Βις (κροατ.Ίσσα) ήταν ένα μικρό νησί που βρισκόταν στην Αδριατική Θάλασσα και ανήκε στην Κροατία.[2] Πριν ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το νησί κατείχαν διαδοχικά οι Λυβουρνοί, η Δημοκρατία της Βενετίας, το Ναπολεόντειο Βασίλειο της Ιταλίας και η Αυστριακή Αυτοκρατορία. Τον 19ο αιώνα η θάλασσα που βρισκόταν στα βόρεια του Βις έγινε επίκεντρο στις μεγαλύτερες ναυμαχίες, με την Συνθήκη του Ράπαλλο εισήλθε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έδρασαν στο νησί οι Γιουγκοσλάβοι Παρτιζάνοι, κατόπιν το χρησιμοποίησε σαν βάση ο Γιουγκοσλαβικός Λαϊκός Στρατός μέχρι το 1989. Οι κύριες δραστηριότητες των κατοίκων του Βις ήταν η αμπελοκαλλιέργεια, η αλιεία και ο τουρισμός. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) το Βις έχει 3.617 κατοίκους σε μια έκταση 90.26 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το υψηλότερο σημείο του βρίσκεται σε υψόμετρο 587 μέτρα. Οι δύο περισσότερο κατοικημένοι οικισμοί του νησιού ήταν η ομώνυμη πρωτεύουσα Βις με 1.960 κατοίκους στην ανατολική πλευρά και η Κομίζα στις δυτικές ακτές.
Ιστορία
Η Βις ήταν κατοικημένη από την Νεολιθική εποχή, τον 4ο αιώνα π.Χ. ο τύραννος των ΣυρακουσώνΔιονύσιος ο Πρεσβύτερος ίδρυσε στο νησί την αποικία Ίσσα.[3][4] Οι Λιβυρνοί κυβερνούσαν το νησί από τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ., την ίδια εποχή εγκαταστάθηκαν Ιλλυριοί και ίδρυσαν μια πόλη με το ίδιο όνομα. Στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο Πρεσβύτερος ίδρυσε στο νησί αποικία σε μια προσπάθεια του να ελέγξει την Αδριατική, τον 3ο αιώνα π.Χ. οι κάτοικοι ίδρυσαν στην Ιλλυρική ενδοχώρα το Τραγούριον σημερινό Τρόγκιρ. Οι Ιλλυριοί κυριάρχησαν στο νησί μέχρι την εποχή που ξέσπασαν οι πόλεμοι με τους Ρωμαίους (229 - 219 π.Χ.), τότε έγινε το επίκεντρο στις μεγαλύτερες μάχες. Την εποχή που ξέσπασαν οι Ρωμαϊκοί εμφύλιοι η Βις υποστήριξε τον Πομπήιο με αποτέλεσμα να χάσει τα προνόμια της και να γίνει υποτελής στην νεοιδρυθείσα πόλη Σαλώνα.
Η Πόλις της Ίσσας έκοβε τα δικά της νομίσματα, την Ελληνιστική εποχή οικοδομήθηκαν ισχυρά τείχη που είναι ορατά και σήμερα σε μια έκταση 265 επί 360 μέτρα, έχουν βρεθεί και τα θεμέλια των οικειών. Στην Νεκρόπολη βρέθηκαν πολλά είδη κεραμικής με έντονα στοιχεία από την νότια Ιταλία. Το θέατρο που οικοδομήθηκε στην Ρωμαϊκή εποχή είχε χωρητικότητα 3.000 ατόμων, σήμερα βρίσκεται σε μια Φραγκισκιανή μονή. Αργότερα έγινε ανεξάρτητη Ρωμαϊκή Πόλις, έκοβε πάντοτε τα δικά της νομίσματα και ίδρυσε αποικίες, η σημαντικότερη ήταν η Ασπάλαθος σημερινή Σπλιτ. Τον 1ο αιώνα π.Χ. κατείχαν το νησί οι Λιβυρνοί, είχε σημαντικό ρόλο την εποχή που ξέσπασαν οι Ρωμαικοί εμφύλιοι αλλά υποστήριξε τον Πομπήιο.[5]
Τον Μεσαίωνα κατείχε την Βις η Δημοκρατία της Βενετίας μέχρι την πτώση της (1797), τότε οικοδομήθηκαν οι σημαντικότεροι οικισμοί. Τα Βενετσιάνικα στοιχεία της Βις είναι ορατά και σήμερα τόσο στην αρχιτεκτονική του νησιού όσο και στην τοπική προφορά των κατοίκων. Μετά την σύντομη κατοχή του Ιταλικού βασιλείου του Ναπολέοντα η Βις πέρασε στην Αυστριακή αυτοκρατορία (1814). Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε ξανά για σύντομο χρονικό διάστημα σε Ιταλική κατοχή (1918 - 1921) με την Συνθήκη του Λονδίνου (1915), κατόπιν με την "Συνθήκη του Ραπάλλο" (1920) ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.
