Οι απεργίες στην Πολωνία το 1988 ήταν ένα τεράστιο κύμα απεργιών των εργαζομένων, που ξέσπασε από τις 21 Απριλίου 1988 στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας. Οι απεργίες, καθώς και οι διαδηλώσεις στους δρόμους, συνεχίστηκαν καθ΄ όλη τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, και έληξαν στις αρχές Σεπτεμβρίου 1988. Αυτές οι ενέργειες κλόνισαν το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας σε τέτοιο βαθμό που αναγκάστηκε να αρχίσει να συζητά για αναγνώριση της Αλληλεγγύης.^[1] Ως αποτέλεσμα, αργότερα εκείνο το έτος, το καθεστώς αποφάσισε να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση,^[2] που άνοιξε το δρόμο για τη Συμφωνία Στρογγυλής Τραπέζης του 1989. Το δεύτερο, πολύ μεγαλύτερο κύμα απεργιών (Αύγουστος 1988) εξέπληξε τόσο την κυβέρνηση όσο και τα κορυφαία στελέχη της Αλληλεγγύης, που δεν περίμεναν τέτοιες ενέργειες. Αυτές οι απεργίες οργανώθηκαν κυρίως από ντόπιους ακτιβιστές, οι οποίοι δεν είχαν ιδέα ότι οι ηγέτες τους από τη Βαρσοβία είχαν ήδη ξεκινήσει μυστικές διαπραγματεύσεις με τους κομμουνιστές.^[3]

Τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ήταν μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης για την Πολωνία. Το στρατιωτικό καθεστώς του Στρατηγού Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι δεν πραγματοποίησε καμία ριζική μεταρρύθμιση της οικονομίας το 1982-1983 μετά την επιβολή του στρατιωτικού νόμου στην Πολωνία. Η βιομηχανική παραγωγή παρέμεινε κάτω από τα επίπεδα του 1979. Ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού ανέβηκε στο 60% μέχρι το 1988 και το χρέος της Πολωνίας σε σκληρό νόμισμα προς τις δυτικές χώρες αυξήθηκε από 25 δισεκατομμύρια δολάρια το 1981 σε 43 δισεκατομμύρια δολάρια το 1989.^[4] Επιπλέον, η στρατιωτική διακυβέρνηση ήταν αποτυχημένη, παρόλο που η Αλληλεγγύη είχε τεθεί εκτός νόμου το 1982, γεγονός που με τη σειρά της ανάγκασε τα μέλη της να περάσουν στην παρανομία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η οργή και η απογοήτευση του έθνους μεγάλωσαν, βαθύτερη από την οικονομική δυσφορία και το διαρκώς μειωμένο βιοτικό επίπεδο. Περισσότερο από το 60% του πληθυσμού ζούσε στη φτώχεια και ο πληθωρισμός, μετρημένος με τη μαύρη αγορά του δολαρίου ΗΠΑ, ήταν 1.500% την περίοδο 1982 - 1987.^[5]

Στις 29 Νοεμβρίου 1987, οι κομμουνιστές αποφάσισαν να ζητήσουν λαϊκή υποστήριξη για μια αύξηση της τιμής κατά 110%, χαρακτηρίζοντας το δημοψήφισμα για τις πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που υποστηρίχθηκε από το παλιό σύνθημα του «εκδημοκρατισμού» ως τη μόνη παραχώρηση. Η κυβέρνηση του Ζμπίγκνιεφ Μέσνερ έχασε το δημοψήφισμα -σύμφωνα με ανεξάρτητες πηγές, με συμμετοχή περίπου 30%,^[5] - αλλά επίσημα, ανακοινώθηκε ότι το 63,8% των ψηφοφόρων συμμετείχε σε αυτό, και έτσι, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ζντίσουαφ Σαντόφσκι, αποφάσισε να συνεχίσει με την αύξηση της τιμής. Η πολιτική εισήχθη την 1η Φεβρουαρίου 1988. Ήταν η μεγαλύτερη αύξηση από το 1982. Η επιχείρηση απέτυχε, καθώς τις τεράστιες αυξήσεις τιμών ακολούθησε αύξηση των μισθών κατά 40%, με σκοπό να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις των τιμών. Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε με ανησυχητική ταχύτητα και στα τέλη του 1989 έφτασε σχεδόν ο υπερπληθωρισμός.^[6]

Στα τέλη του 1987, οι κομμουνιστικές αρχές ξεκίνησαν ένα κύμα καταστολής ακτιβιστών του υπόγειου συνδικάτου της Αλληλεγγύης και άλλων αντιπολιτευόμενων οργανώσεων. Στις 9 Νοεμβρίου, ο Κόρνελ Μοραβιέτσκι, ηγέτης της Αγωνιστικής Αλληλεγγύης, συνελήφθη. Την ίδια χρονιά, ο Λεχ Βαλέσα ανέλαβε ξανά τη θέση του ως αρχηγός της Αλληλεγγύης, όπου παρέμεινε μέχρι το 1990.^[7] Εν τω μεταξύ, τοπικά τμήματα του κινήματος προσπάθησαν να νομιμοποιηθούν σε δικαστήρια σε όλη την Πολωνία, αλλά όλες αυτές οι προσπάθειες απορρίφθηκαν. Στις 31 Αυγούστου 1987, την 7η επέτειο της Συμφωνίας του Γκντανσκ, έλαβαν χώρα διαδηλώσεις στους δρόμους και συγκρούσεις με την αστυνομία στη Βαρσοβία, στο Βρότσλαβ, στο Λούμπλιν και στο Μπίντγκοστς.^[8] Στις 8 Μαρτίου 1988, στην 20ή επέτειο της πολωνικής πολιτικής κρίσης του 1968, ακτιβιστές της Ανεξάρτητης Ένωσης Φοιτητών οργάνωσαν διαδηλώσεις στη Βαρσοβία, την Κρακοβία και το Λούμπλιν. Οι περισσότεροι ενεργοί διαδηλωτές καταστάλθηκαν αμέσως από την κυβέρνηση.

Στις 21 Απριλίου 1988, 5.000 εργάτες του Χαλυβουργείου Σταλόβα Βόλα οργάνωσαν μια συνάντηση, κατά την οποία ζήτησαν να σταματήσουν οι καταστολές των ακτιβιστών της Αλληλεγγύης και να αυξηθούν οι μισθοί κατά 20.000 ζλότι.^[9] Οι πρώτες απεργίες ξέσπασαν τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 25 Απριλίου 1988, σε κέντρα μαζικής μεταφοράς στις βόρειες πόλεις Μπίντγκοστς^[10] και Ινοβρότσουαφ. Την επόμενη μέρα, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας, το Χαλυβουργείο Ταντέους Σεντζίμιρ στην Κρακοβία, συμμετείχε στην απεργία. Οι εργαζόμενοι ζήτησαν αύξηση μισθών, επαναπρόσληψη ακτιβιστών της Αλληλεγγύης, που είχαν απολυθεί κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου, καθώς και νομιμοποίηση της Αλληλεγγύης.^[11] Εν τω μεταξύ, απεργία ξέσπασε στο Χαλυβουργείο Σταλόβα Βόλα. Και οι δύο αυτές ενέργειες κατεστάλησαν από τις κομμουνιστικές δυνάμεις ασφαλείας (ZOMO), υποστηριζόμενες από αντιτρομοκρατικές μονάδες. Στη Χούτα Σταλόβα, μια επίδειξη δύναμης, μαζί με απειλές για χρήση στρατευμάτων τακτικού στρατού, ήταν αρκετή, και οι απεργοί υποχώρησαν στις 30 Απριλίου. Στην Κρακοβία, ωστόσο, οι εργάτες συνέχισαν τη δράση τους, επομένως η κυβέρνηση αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την εξουσία. Το βράδυ της 4ης προς 5η Μαΐου η χαλυβουργία κατευνάστηκε βάναυσα από τις μονάδες ZOMO και την αντιτρομοκρατική μονάδα.^[12] Ως αντίδραση στην επίθεση, εργάτες πολλών εργοστασίων σε όλη τη χώρα οργάνωσαν διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις.

Την 1η Μαΐου 1988, ακτιβιστές της αντιπολίτευσης οργάνωσαν ειρηνικές διαδηλώσεις σε πολλές πολωνικές πόλεις, όπως η Μπιέλσκο-Μπιάουα, η Ντομπρόβα Γκουρνίτσα, το Γκντανσκ, η Κρακοβία, το Λοτζ, το Πουότσκ, το Πόζναν, η Βαρσοβία και το Βρότσουαφ. Σε αυτές παρευρέθηκαν χιλιάδες άνθρωποι και σε ορισμένα σημεία ξέσπασαν οδομαχίες. Την επόμενη μέρα, ξέσπασε απεργία στο Ναυπηγείο Λένιν του Γκντανσκ, όπου οι εργαζόμενοι ζήτησαν τη νομιμοποίηση της Αλληλεγγύης. Σύντομα, οι Ταντέους Μαζοβιέτσκι και Άντζεϊ Βιελοβιέισκι εμφανίστηκαν στο Γκντανσκ, έτοιμοι να μιλήσουν με τη διοίκηση του εργοστασίου. Ωστόσο, οι συνομιλίες απέβησαν άκαρπες και στις 10 Μαΐου, μετά από απειλές για χρήση βίας, η απεργία έληξε σε κλίμα αποτυχίας.^[9] Η τελευταία απεργία της άνοιξης έγινε στο Στσέτσιν, με τη συμμετοχή εργαζομένων στο σύστημα μαζικής μεταφοράς της πόλης.

Στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού του 1988, η κατάσταση στην Πολωνία δεν βελτιώθηκε. Σε αρκετές πόλεις, τα τοπικά παραρτήματα της Αλληλεγγύης προσπάθησαν ανεπιτυχώς να νομιμοποιήσουν το σωματείο. Στις 19 Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν τοπικές εκλογές και η Αλληλεγγύη προέτρεψε τους ψηφοφόρους να τις μποϊκοτάρουν. Στις 26 Ιουλίου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γέζι Ούρμπαν, είπε ότι η Αλληλεγγύη ανήκε μόνιμα στο παρελθόν και δύο ημέρες αργότερα, Πολωνοί κοινωνιολόγοι ανακοίνωσαν ότι μόνο το 28% των Πολωνών πίστευε ότι οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης θα πετύχουν. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα κατέληγαν σε ακόμη βαθύτερη κρίση.^[13] Η πρώτη απεργία του καλοκαιριού του 1988 έγινε στην πόλη Γιαστσέμπιε-Ζντρούι της Άνω Σιλεσίας και ξεκίνησε στις 15 Αυγούστου.

Στις 15 Αυγούστου ξέσπασε απεργία στο ανθρακωρυχείο του Μανιφέστου του Ιουλίου στο Γιαστσέμπιε-Ζντρούι. Το ορυχείο ήταν κέντρο απεργιών οκτώ χρόνια νωρίτερα (βλέπε Απεργίες στην Άνω Σιλεσία το 1980). Είναι σημαντικό ότι οι ανθρακωρύχοι από το ανθρακωρυχείο του Μανιφέστου του Ιουλίου προσπάθησαν να ξεκινήσουν απεργία στις 15 Μαΐου 1988, αλλά οι κύριοι ακτιβιστές της Αλληλεγγύης είχαν συλληφθεί από την Υπηρεσία Ασφαλείας (Służba Bezpieczeństwa), της οποίας οι ειδικοί πράκτορες ενημερώθηκαν για τα σχέδια.^[14] Στο δεύτερο μισό του Αυγούστου, άλλα ορυχεία, τα περισσότερα από τη νότια Άνω Σιλεσία, ενώθηκαν με τους απεργούς. Οι ανθρακωρύχοι από το Γιαστσέμπιε-Ζντρούι υποστηρίχθηκαν από έναν ντόπιο ιερέα, τον αιδεσιμότατο Μπέρναρντ Τσερνέτσκι.

Οι κομμουνιστικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς και οι κομφορμιστές ηγέτες της Αλληλεγγύης, έμειναν εντελώς έκπληκτοι από τις απεργίες στην Άνω Σιλεσία. Σε μια αναφορά της 14ης Αυγούστου 1988, οι ειδικοί πράκτορες της Υπηρεσίας Ασφαλείας έγραψαν: «Σύμφωνα με τις πηγές μας, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης δεν σχεδιάζουν τίποτα».^[15] Αργότερα, μερικές από τις απεργίες έσπασαν από τα ειδικά αποσπάσματα της Πολιτοφυλακής - στο ανθρακωρυχείο Μορτσίνεκ στο Κατσίτσε (24 Αυγούστου), στο ανθρακωρυχείο Λένιν στο Μισουοβίτσε και στο ανθρακωρυχείο Ανταλούζια στο Πιεκάρι. Σχεδόν όλες οι απεργίες έγιναν σε ορυχεία, των οποίων οι υπάλληλοι ήταν άνθρωποι που μεταφέρθηκαν από άλλες περιοχές της Πολωνίας τη δεκαετία του 1970. Τα ορυχεία σε «παραδοσιακά» μέρη της Άνω Σιλεσίας δεν ένωσαν τις δυνάμεις τους διαδηλωτές, εκτός από το Ανταλούζια από τον Πιεκάρι Σλόνσκιε και τον Λένιν από το Μισουοβίτσε.

Στις 2 Σεπτεμβρίου, ο Λεχ Βαλέσα εμφανίστηκε στο ανθρακωρυχείο του Μανιφέστου του Ιουλίου, το τελευταίο μέρος που συνέχισε την απεργία. Μετά την έφεσή του και μια μακρά διαμάχη, οι ανθρακωρύχοι αποφάσισαν να τα παρατήσουν. Η απεργία στο ανθρακωρυχείο του Μανιφέστου του Ιουλίου ήταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια της κομμουνιστικής Πολωνίας.^[16]

Στις 17 Αυγούστου, το λιμάνι του Στσέτσιν άρχισε την απεργία. Τις επόμενες μέρες, άλλες εταιρείες από το Στσέτσιν σταμάτησαν να λειτουργούν και ιδρύθηκε η Διεργασιακή Απεργιακή Επιτροπή. Εξέδωσε ανακοίνωση, η οποία αποτελούνταν από τέσσερα σημεία, ένα εκ των οποίων ήταν το αίτημα νομιμοποίησης της Αλληλεγγύης. Στις 28 Αυγούστου η επιτροπή ανακοίνωσε ότι ο Βαλέσα ήταν ο μοναδικός της εκπρόσωπος. Σε απάντηση, ο Βαλέσα έστειλε στο Στσέτσιν μια δήλωση σχετικά με τη συνάντησή του με τον Τσέσουαφ Κίστσακ, κατά την οποία συζητήθηκαν οι μελλοντικές συνομιλίες της Στρογγυλής Τραπέζης. Ωστόσο, οι απεργίες στο Στσέτσιν δεν τελείωσαν παρά τις 3 Σεπτεμβρίου. Ο Βαλέσα είχε ενημερώσει το κοινό για συνομιλίες με το καθεστώς κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης της 21ης Αυγούστου στο Γκντανσκ.^[17]

Μακράν η μεγαλύτερη απεργία του καλοκαιριού του 1988 έγινε στο Χαλυβουργείου Σταλόβα Βόλα, στην οποία συμμετείχαν περίπου 10.000 εργαζόμενοι, και το εργοστάσιο περικυκλώθηκε από στρατιωτικοποιημένες αστυνομικές μονάδες.^[18] Η απεργία της Σταλόβα Βόλα ήταν τόσο σημαντική, που ονομάστηκε «το τέταρτο καρφί στο φέρετρο του κομμουνισμού».^[19]

Δεδομένου ότι το χαλυβουργείο ήταν κατασκευαστής όπλων, το εργοστάσιο, το οποίο στη δεκαετία του 1980 απασχολούσε περίπου 21.000 άτομα, βρισκόταν υπό το άγρυπνο βλέμμα των υπηρεσιών ασφαλείας και οι υπάλληλοί του απαγορεύονταν αυστηρά να αναλαμβάνουν κάθε είδους αντιπολιτευτικές δραστηριότητες. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, ήταν ένα από τα κύρια κέντρα διαμαρτυριών και διαδηλώσεων, και την άνοιξη του 1988, οι εργάτες της Σταλόβα Βόλα ξεκίνησαν την πρώτη απεργία εκείνης της χρονιάς, η οποία έληξε μετά από λίγες μέρες, και η οποία ήταν το προοίμιο των καλοκαιρινών γεγονότων. Το πρωί της 22ας Αυγούστου, οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο αποφάσισαν να οργανώσουν καθιστική διαμαρτυρία, με ένα μόνο αίτημα - νομιμοποίηση της Αλληλεγγύης.^[20] Αυτή η απόφαση ήταν κρίσιμη για περαιτέρω γεγονότα στην Πολωνία, καθώς οι απεργίες στην Άνω Σιλεσία έφταναν σταδιακά στο τέλος τους. Με επικεφαλής τον Βιέσουαφ Βόιτας, η απεργία διήρκεσε 11 ημέρες. Οι εργάτες υποστηρίχθηκαν από ντόπιους ιερείς και ακτιβιστές του λεγόμενου Γραφείου Υποστήριξης, οι οποίοι παρέδιδαν τρόφιμα, φάρμακα, κουβέρτες, βοήθησαν όσους ξυλοκοπήθηκαν από τις κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας, αλλά και ενημέρωσαν τη Δυτική Ευρώπη για την κατάσταση στη Σταλόβα Βόλα. Κάθε μέρα, οι κάτοικοι της πόλης συγκεντρώνονταν στην Πύλη 3 στο χαλυβουργείο, όπου ο ντόπιος ενοριακός ιερέας, ο αιδεσιμότατος Έντμουντ Φρανκόφσκι, έκανε δύο λειτουργίες (26 και 31 Αυγούστου), στις οποίες συμμετείχαν έως και 10.000 άτομα.^[20] Ο Φρανκόφσκι υποστήριξε ενεργά τους απεργούς και στα κηρύγματα, προέτρεψε τους πιστούς να βοηθήσουν τους εργάτες.

Η απεργία της Σταλόβα Βόλα έληξε την 1η Σεπτεμβρίου, μετά από προσωπικό αίτημα του Λεχ Βαλέσα, ο οποίος τηλεφώνησε στον Βιέσουαφ Βόιτας, λέγοντάς του: «Είσαι σπουδαίος, αλλά παρακαλώ, τερματίστε την απεργία, σας το ζητώ στο όνομα της Αλληλεγγύης».^[21] Μετά από αίτημα του Βαλέσα, 4.000 εργάτες έφυγαν από το εργοστάσιο την 1η Σεπτεμβρίου στις 7 μ.μ. Μαζί με περίπου 15.000 κατοίκους της πόλης, παρέλασαν προς την εκκλησία της Παναγίας, βασίλισσας της Πολωνίας, όπου τους υποδέχτηκε ο αιδεσιμότατος Φρανκόφσκι, ο οποίος είπε: «Ο παράνομος ιερέας καλωσορίζει τους συμμετέχοντες της παράνομης απεργίας».^[21]

Στις 19 Αυγούστου, μια ομάδα νεαρών ακτιβιστών άρχισε να κυκλοφορεί φυλλάδια, καλώντας τους εργάτες του Ναυπηγείου Λένιν του Γκντανσκ να συμμετάσχουν στους απεργούς ανθρακωρύχους από το Γιαστσέμπιε-Ζντρούι. Σύμφωνα με τον Αλόιζι Σαμπλέφσκι, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Αλληλεγγύης του εργοστασίου, κλήθηκε ο Λεχ Βαλέσα και κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης αποφασίστηκε η απεργία να ξεκινήσει τη Δευτέρα 22 Αυγούστου.^[22] Εκείνη την ημέρα, στις 7 το πρωί, περίπου 3.000 εργάτες άφησαν τα εργαλεία τους. Το μόνο τους αίτημα ήταν σύντομο - νομιμοποίηση της Αλληλεγγύης.

Λίγο αργότερα, άλλα κύρια εργοστάσια του Γκντανσκ εντάχθηκαν στο πλευρό του ναυπηγείου. Ιδρύθηκε η Διεργασιακή Απεργιακή Επιτροπή, με επικεφαλής τον Γιάτσεκ Μέρκελ, και οι εργαζόμενοι υποστηρίχθηκαν από μια σειρά από προσωπικότητες, όπως ο Γιάτσεκ Κούρον, ο Άνταμ Μίχνικ, ο Λεχ Κατσίνσκι και ο δίδυμος αδελφός του, Γιαρόσουαφ Κατσίνσκι. Σε αντίθεση με τον Αύγουστο του 1980, η απεργία του 1988 ήταν διαφορετική, καθώς η κυβέρνηση δεν είχε την εξουσία να αναγκάσει τους απεργούς να υποχωρήσουν. Επιπλέον, το Ναυπηγείο Λένιν του Γκντανσκ επισκέφθηκαν αρκετοί επισκέπτες από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου της Βοστώνης Ρέιμοντ Φλιν, παρουσία του οποίου η χρήση βίας δεν ήταν πιθανή. Τα γεγονότα στο Γκντανσκ περιγράφηκαν από τον πολιτικό συγγραφέα Πάντρεκ Κένι ως πραγματικά πορτοκαλί εναλλακτική απεργία. Οι εργαζόμενοι του Επισκευαστικού Ναυπηγείου του Γκντανσκ χλεύασαν πράκτορες μυστικών υπηρεσιών και αστυνομίας, φτιάχνοντας μια δεξαμενή φελιζόλ με το σύνθημα: Αφήστε τα χέρια σας στην πύλη, θέλουμε διάλογο.^[23]

Οι απεργίες στο Γκντανσκ έληξαν την 1η Σεπτεμβρίου και στις 3 Σεπτεμβρίου και οι δύο πλευρές υπέγραψαν συμφωνία, σύμφωνα με την οποία οι κομμουνιστές υποσχέθηκαν να μην διώξουν τους απεργούς. Η υπόσχεση αθετήθηκε και εκατοντάδες άνθρωποι απολύθηκαν το φθινόπωρο του 1988.

Στην αρχή, η κυβέρνηση προσπάθησε να απειλήσει τους διαδηλωτές. Στις 20 Αυγούστου, η Επιτροπή Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε τις προετοιμασίες για την επιβολή εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, η αποφασιστικότητα των εργατών έκανε τους κομμουνιστές να συνειδητοποιήσουν ότι οι συνομιλίες με το επίσημα ανύπαρκτο συνδικάτο ήταν αναπόφευκτες. Στις 31 Αυγούστου, ο Στρατηγός Τσέσουαφ Κίστσακ συναντήθηκε με τον Λεχ Βαλέσα. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, την οποία παρακολούθησε ο Αρχιεπίσκοπος Μπρονίσουαφ Βάτσουαφ Ντομπρόφσκι, ο Κίστσακ έκανε έκκληση για τον τερματισμό των απεργιών και υποσχέθηκε επίσης να φροντίσει για τη νομιμοποίηση της Αλληλεγγύης.^[24]

Παρόλο που οι ακτιβιστές της Αλληλεγγύης σε πολλά κέντρα αντιτάχθηκαν στην έκκληση του Βαλέσα να σταματήσουν τις απεργίες, λίγο αργότερα οι εργάτες επέστρεψαν στη δουλειά. Οι τελευταίες απεργίες, στο λιμάνι του Στσέτσιν και στο ανθρακωρυχείο του Μανιφέστου του Ιουλίου, διήρκεσαν έως τις 3 Σεπτεμβρίου. Στις 18 Δεκεμβρίου, ο Βαλέσα ίδρυσε την Επιτροπή Πολιτών «Αλληλεγγύη», η οποία άνοιξε το δρόμο για τη Συμφωνία Στρογγυλής Τραπέζης της Πολωνίας.

Το 1988, ο σκηνοθέτης Άντζεϊ Πιεκουτόφσκι γύρισε μια ταινία ντοκιμαντέρ, το Ανθρακωρύχοι '88, η οποία παρουσιάζει την απεργία στο ανθρακωρυχείο του Μενιφέστου του Ιουλίου.^[25] Επίσης, οι Πάβεου Σμολένσκι και Βόιτσεχ Γκιελζίνσκι έγραψαν ένα βιβλίο, το Εργάτες '88.^[26]

• Ιστορία της Αλληλεγγύης
• Απεργίες στο Λούμπλιν το 1980
• Διαδηλώσεις στην Πολωνία το 1970
• Διαδηλώσεις στο Πόζναν το 1956
• Προειδοποιητική απεργία στην Πολωνία το 1981

Πύλη Πολωνία

• Ένας χάρτης της Πολωνίας, με τα κέντρα των διαδηλώσεων της άνοιξης του 1988
• Κεντρική πύλη του Χαλυβουργείο Σταλόβα Βόλα, 1 Σεπτεμβρίου 1988