Ανταρτικό Φλώρινας

Συντεταγμένες: 40°45′32″N 21°12′26″E / 40.75889°N 21.20722°E / 40.75889; 21.20722

Ανταρτικό
Ανταρτικό is located in Greece
Ανταρτικό
Ανταρτικό
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
Γεωγραφία
ΝομόςΦλώρινας
Υψόμετρο1.044 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος43
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΖέλοβο
Ταχ. κώδικας530 76
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Το Ανταρτικό (παλαιότερη ονομασία Ζέλοβο[1]) είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.044[2] μέτρων στις πλαγιές του όρους Βαρνούντα και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Φλώρινας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός του οικισμού ανέρχεται στους 84 κατοίκους.[3]

Ονομασία

Η αρχική ονομασία του οικισμού ήταν Ζέλοβο, μετονομάστηκε όμως το 1927 σε Ανταρτικό.[4] Η ονομασία δόθηκε προς τιμήν των πολυάριθμων κατοίκων του χωριού που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα.

Ιστορικά στοιχεία

Ο οπλαρχηγός Παύλος Κύρου

Το χωριό ιδρύθηκε γύρω στα 1800[5] από οικογένειες Ηπειρωτών, καθώς και Σλάβων από την περιοχή της Δίβρης (Βόρεια Μακεδονία).[6] Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα το Ανταρτικό αποτέλεσε προπύργιο των ελληνικών δυνάμεων ένεκα της επικράτησης της πατριαρχικής παράταξης, η οποία παρά τις απώλειες που είχε υποστεί στις αρχές του 20ού αιώνα με την προσχώρηση αρκετών κατοίκων στη βουλγαρική Εξαρχία, εξακολουθούσε να έχει τον έλεγχο. Η επικράτηση της πατριαρχικής παράταξης, έκανε το Ανταρτικό στόχο των κομιτατζήδικων ένοπλων σωμάτων που ήταν εγκατεστημένα στο γειτονικό Τρίγωνο. Για την προστασία του χωριού, έδρασε κατά τα τέλη του 1904 στην ευρύτερη περιοχή το αντάρτικο σώμα των Καούδη - Κύρου.[7] Στις 29 Νοεμβρίου του 1904, στο χωριό ξέσπασε μάχη μεταξύ μακεδονομάχων και κομιτατζήδων, η οποία διακόπηκε με την επέμβαση του οθωμανικού στρατού.[8] Τον Νοέμβριο του 1906, σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια σύγκρουσης με οθωμανικές δυνάμεις σε τοποθεσία κοντά στο Ανταρτικό, ο οπλαρχηγός Δημήτριος Νταλίπης[9]. Την ίδια εποχή, ο οικισμός διέθετε σχολείο αρρένων με τέσσερις τάξεις και 95 μαθητές καθώς και παρθεναγωγείο με 60 μαθήτριες.[10] Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, περίπου 100 κάτοικοι του χωριού εξοπλίστηκαν από την δοσιλογική οργάνωση του Βουλγαρικού Κομιτάτου[11] Από την περίοδο του Εμφυλίου και έπειτα, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού εγκατέλειψε το Ανταρτικό[12]

Γυναικεία παραδοσιακή ενδυμασία

Διοικητικά, ο οικισμός ανήκε μέχρι το 1997 στην επαρχία Φλώρινας. Αργότερα, υπήχθη στα όρια του καποδιστριακού δήμου Πρεσπών[13] ενώ από το 2011 υπάγεται στον διευρυμένο ομώνυμο δήμο που προέκυψε από το Πρόγραμμα «Καλλικράτης».

Από το Ανταρτικό κατάγονταν αρκετοί μακεδονομάχοι[14] (όπως ο Παύλος Κύρου[15][16], ο γιος του Λάζαρος, ο Ναούμ Ανδρέου[17], ο Τραϊανός ("Τράικος") Λιαντζάκης [18][19], ο Ηλίας Μήρτσιος[18], ο δάσκαλος Χρήστος Τραϊανός, ο Βασίλειος Μπάλκος κ.ά[19]), καθώς και ο καρδιοχειρουργός και αθλητικός παράγοντας του Άρη, Παναγιώτης Σπύρου.[20]

Γενικά στοιχεία

Το Ανταρτικό ανήκει στον δήμο Πρεσπών.[12] Ο οικισμός του Ανταρτικού έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και είναι ανακηρυγμένος ως παραδοσιακός οικισμός ενώ οι κάτοικοί του ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία.[12] Αξιοθέατα αποτελούν οι ιεροί ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Αθανασίου. Σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από το Ανταρτικό βρίσκεται η πηγή Πελιόρ.[5]

Απογραφές

Απογραφή 1913 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 1415[21] 1.136[13] 1.345[13] 1.047[13] 605[13] 418[13] ; 133[22] ; 84[3]

Σημαντικοί άνθρωποι

  • Δημήτριος Ι. Δούκας, Διδάκτωρ Ηλεκτρολόγος μηχανικός, ευεργέτης

Παραπομπές

  1. ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Ζέλοβο
  2. ↑ Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή πληθυσμού-κατοικιών, 18 Μαρτίου 2001 Αρχειοθετήθηκε 2020-01-10 στο Wayback Machine., σελ. 412, στο e-demography.gr
  3. ↑ 3,0 3,1 Απογραφή 2011, σ. 51409.
  4. ↑ «Πανδέκτης: Μετονομασίες Οικισμών, Ζέλοβο - Ανταρτικόν». 
  5. ↑ 5,0 5,1 «E-city:Ανταρτικό». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2009. 
  6. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, Τοπογραφία του Νομού Φλώρινας, Κοινότητες Πρεσπών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2012. 
  7. ↑ Βασίλης Κ. Γούναρης (επιμ.), Φθινόπωρο του 1904 στη Μακεδονία - Το ανέκδοτο ημερολόγιο του Μακεδονομάχου Ευθυμίου Καούδη, Μουσείο Μακεδονικού Αγών, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 11, 30.
  8. ↑ Παύλου Λ. Τσάμη, Μακεδονικός Αγών, ΕΜΣ, θεσσαλονίκη 1975, σ. 206 - 211.
  9. ↑ Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 76.
  10. ↑ Βασίλης Κ. Γούναρης (επιμ.), 1992, σ. 35.
  11. ↑ Ραϋμόνδος Αλβανός, Κοινωνικές συγκρούσεις και πολιτικές συμπεριφορές στην περιοχή της Καστοριάς (1922-1949), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 279.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «Δήμος Πρεσπών: Ανταρτικό». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2015. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, 2001, σ. 77.
  14. ↑ Παύλου Λ. Τσάμη, Μακεδονικός Αγών, ΕΜΣ, θεσσαλονίκη 1975, σ. 154 - 155.
  15. ↑ ΓΕΣ, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην Γεγονότα, Αθήνα 1979, σσ. 110, 111, 131, 133, 134, 136
  16. ↑ Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 163
  17. ↑ Α, Χοτζίδη (επιμέλεια), Ευθύμιος Καούδης, Ένας Κρητικός αγωνίζεται για τη Μακεδονία. Απομνημονεύματα 1903-1907, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 43
  18. ↑ 18,0 18,1 ΓΕΣ, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην Γεγονότα, Αθήνα 1979, σ. 106
  19. ↑ 19,0 19,1 Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 164
  20. ↑ Παπαδημητρίου, Γιάννης (24 Οκτωβρίου 2012). «Παναγιώτης Σπύρου: ο γιατρός που μιλούσε στις καρδιές Πηγή: Protagon.gr». protagon.gr. Protagon. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2019. 
  21. ↑ Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, σ. 42.
  22. ↑ Απογραφή 1991, σ. 9605.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι