Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|30|10|2024}}

Ο Αντίοχος ο Ασκαλωνίτης ( Ασκαλών Παλαιστίνης, περίπου το 130/120 π.Χ. - 68 π.Χ.) υπήρξε Έλληνας φιλόσοφος, πλατωνικός και εκλεκτικός, ιδρυτής της λεγόμενης «Πέμπτης Ακαδημίας».

Ο Αντίοχος ήταν μαθητής του Φίλωνα του Λαρισσαίου στην Αθήνα και διάδοχός του στη διεύθυνση της πλατωνικής Ακαδημίας (79-78 π.Χ.). Ακολούθησε τον δάσκαλό του στη Ρώμη το 88 π.Χ., όπου κέρδισε τη φιλία του Ρωμαίου Λούκουλου. Ως σχολάρχης της Ακαδημίας στην Αθήνα, είχε ως μαθητή τον Κικέρωνα, ο οποίος στα έργα του αναφέρεται συχνά στον Αντίοχο. Αργότερα, κατά τον Δεύτερο Μιθριδατικό Πόλεμο (73 π.Χ.), ο Αντίοχος συνόδεψε το φίλο του Λούκουλο στην εκστρατεία του στην Ανατολή και πέθανε στη Μεσοποταμία.

Ο Αντίοχος αγωνίστηκε κυρίως για να απαλλάξει την Ακαδημία από την επίδραση του Σκεπτικισμού και να την επαναφέρει στη γνήσια πλατωνική παράδοσή της. Γι' αυτό ήρθε σε σύγκρουση ακόμα και με το δάσκαλό του, τον Φίλωνα, μαθητή του Καρνεάδη, εκείνου ακριβώς που είχε εισαγάγει τον Σκεπτικισμό στην Ακαδημία. Χαρακτηριστική του αγώνα του είναι η παρατήρησή του στους Σκεπτικούς:

Είναι αντίφαση να «βεβαιώνει» κανείς πως τίποτα δεν μπορεί να «βεβαιωθεί» και παράλληλα να «αποδεικνύει» πως τίποτα δεν μπορεί να «αποδειχθεί»!

Στο «Πρόβλημα της αλήθειας» ο Αντίοχος δέχτηκε τη θέση του Στωικού Χρύσιππου για την «εννοιακή παράσταση» ως μέσο για τη γνώση, ενώ στο «Πρόβλημα της ευτυχίας» επεσήμανε ως ιδανικό την απάθεια, που είχαν διδάξει γενικά οι παλαιότεροι Στωικοί. Ο Αντίοχος έκανε και μια έκθεση της Ακαδημαϊκής, της Περιπατητικής και της Στωικής φιλοσοφίας, επιδιώκοντας να δείξει ότι οι τρεις σχολές διαφέρουν περισσότερο στη διατύπωση παρά στην ουσία. Με όλα αυτά ο Αντίοχος έδειξε βέβαια ότι δεν ήταν παρά ένας εκλεκτικός. Αν και όχι ιδιαίτερα δημιουργικός φιλόσοφος, ο Αντίοχος άσκησε μάλλον σημαντική επίδραση, και του αναγνωρίζουν ότι αυτός άνοιξε το δρόμο για την εξέλιξη του Πλατωνισμού προς τον Νεοπλατωνισμό.

• J. Glucker, Antiochuw and the Late Academy, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1978, 510 S. (Hypomnemata 56).