Gwenda Thomas (ganed yng Nghastell-nedd, 22 Ionawr 1942) oedd Aelod Cynulliad Llafur Castell-nedd a Dirprwy Weinidog Plant a Gwasanaethau Cymdeithasol Llywodraeth Cymru[1]. Fe'i hetholwyd i'r Cynulliad am y tro cyntaf ym 1999. Mae'n siarad Cymraeg, ac fel Dirprwy Weinidog yn y Llywodraeth mae wedi bod yn frwd dros wella gwasanaethau iechyd a gofal i siaradwyr Cymraeg gan ddadlau dros eu hawl i gael gwasanaethau hanfodol o'r fath yn eu hiaith eu hunain[2][3].
Cyfeiriadau