Conor Cruise O'Brien
Ganwyd	3 Tachwedd 1917  Dulyn
Bu farw	18 Rhagfyr 2008  Howth
Dinasyddiaeth	Gweriniaeth Iwerddon
Alma mater	Coleg y Drindod, Dulyn Sandford Park School
Galwedigaeth	awdur, gwleidydd, diplomydd, newyddiadurwr, llenor
Swydd	Minister for Posts and Telegraphs, Aelod Senedd Ewrop, Teachta Dála, Teachta Dála, Seneddwr Gwyddelig
Adnabyddus am	The Siege: The Saga of Israel and Zionism
Plaid Wleidyddol	Plaid Lafur Iwerddon
Mam	Kathleen Cruise O'brien
Priod	Máire Mhac an tSaoi

Gwleidydd, awdur a newyddiadurwr o Iwerddon oedd Conor Cruise O'Brien (3 Tachwedd 1917 - 18 Rhagfyr 2008).^[1]

Ganed O'Brien yn Nulyn yn fab i Francis ("Frank") Cruise O'Brien a Kathleen Sheehy. Astudiodd yng Ngholeg y Drindod, Dulyn, ac yn ddiweddarach cafodd swyddi fel diplomydd. Daeth i amlygrwydd fel cynrychiolydd Dag Hammarskjöld, Ysgrifennydd Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig pan geisiodd talaith Katanga ymrannu oddi wrth y Congo yn 1961.

Yn etholiad 1969, etholwyd ef i Dáil Éireann fel aelod o Blaid Lafur Iwerddon. Wedi etholiad 1973, daeth yn weinidog dros y gwasanaeth post a theligraff yn llywodraeth Liam Cosgrave. Roedd yn nodedig am ei wrthwynebiad cryf i'r mudiad gweriniaethol yn Iwerddon. Rhwng 1979 a 1981, bu'n olygydd y papur newydd The Observer yn Lloegr. Yn 1996, daeth yn aelod o Blaid Undebol y Deyrnas Unedig yng Ngogledd Iwerddon; ymddiswyddodd yn ddiweddarach.

• Maria Cross (fel Donat O'Donnell) (1954)
• To Katanga and Back (1962)
• Albert Camus (Penguin, 1970) ISBN 9780670019021
• States of Ireland (1972) ISBN 978-0091131005
• The Siege: The Saga of Israel and Zionism (1986) ISBN 978-0671633103
• Passion & Cunning: Essays on Nationalism, Terrorism, and Revolution (1988)
• The Great Melody: A Thematic Biography of Edmund Burke (1992). ISBN 0-226-61651-7
• On the Eve of the Millennium (1994). ISBN 978-0887845598
• The Long Affair: Thomas Jefferson and the French Revolution, 1785-1800 (1996) ISBN 978-0712666831
• Memoir: My Life and Themes (1999) ISBN 978-1853719479

Máire a Conor Cruise O'Brien:

• A Concise History of Ireland Thames and Hudson, Llundain ISBN 0-500-45011-0 (1972).