Afon Tafwys

Afon Tafwys
Mathafon Edit this on Wikidata
Ardal weinyddolSwydd Gaerloyw, Wiltshire, Swydd Rydychen, Berkshire, Swydd Buckingham, Surrey, Essex, Caint, Llundain Fawr
Daearyddiaeth
GwladBaner Lloegr Lloegr
Cyfesurynnau51.5°N 0.61°E, 51.6944°N 2.0297°W Edit this on Wikidata
TarddiadKemble Edit this on Wikidata
AberMôr y Gogledd Edit this on Wikidata
LlednentyddTributaries of the River Thames, Afon Colne, Afon Brent, Afon Cherwell, Afon Medway, Westbourne, Afon Ravensbourne, Afon Wey, Afon Windrush, Afon Coln, Afon Mole, Afon Darent, Afon Roding, Afon Kennet, Afon Evenlode, Afon Thame, Bulstake Stream, Colne Brook, Afon Ebbsfleet, Afon Longford, Mardyke, Afon Ash, Afon Bourne, Afon Bourne, Afon Churn, Afon Cole, Afon Ember, Afon Ingrebourne, Afon Key, Afon Leach, Afon Loddon, Afon Ock, Afon Pang, Afon Peck, Afon Ray, Afon Rom, Afon Wye, Afon Hogsmill, Hinksey Stream, Afon Crane, Parr’s Ditch, Afon Wandle Edit this on Wikidata
Dalgylch15,300 cilometr sgwâr Edit this on Wikidata
Hyd334 ±1 cilometr Edit this on Wikidata
Arllwysiad65.8 metr ciwbic yr eiliad Edit this on Wikidata
Map
[golygwch ar Wicidata]

Afon yn ne Lloegr sydd yn llifo trwy Lundain i Fôr y Gogledd yw Afon Tafwys. Tardd yr afon ger pentref Kemble yn ardal y Cotswolds. Yna llifa'r afon am 346 km (215 milltir) trwy Rydychen, Reading, Maidenhead, Eton, Windsor a Llundain cyn cyrraedd Aber Tafwys a Môr y Gogledd. Ystyrir bod yr afon yn aberu'n derfynol ger cefnen dywod Nore.

Afon Tafwys yw'r ffin rhwng nifer o siroedd seremonïol Lloegr mewn sawl man ar hyd ei thaith. Mae'n tarddu yn Swydd Gaerloyw ac yna'n llifo rhwng Swydd Gaerloyw a Wiltshire, rhwng Berkshire a Swydd Rydychen, rhwng Swydd Rydychen a Swydd Buckingham, rhwng Swydd Buckingham a Surrey, rhwng Surrey a Middlesex, a rhwng Essex a Chaint.

Mae llanw'r môr yn cyrraedd rhyw 90 km ar hyd yr afon. Honna rhai fod y Rhufeiniaid wedi dewis Llundain i fod yn brifddinas am mai Llundain oedd terfyn llanw Tafwys adeg dyfodiad y Rhufeiniaid yn 48 O.C. Heddiw mae dŵr yr afon ychydig yn hallt yn Llundain.

Cwrs Afon Tafwys

Hanes

Yn ystod oes iâ'r Pleistosen, a ddechreuodd dros 600,000 o flynyddoedd yn ôl, a hyd at oes y Rhewlifiant Anglia tua 475,000 o flynyddoedd yn ôl, roedd llwybr yr afon yn dra gwahanol i'r hyn ydyw heddiw. Y pryd hynny llifai afon Tafwys o Gymru i Clacton-on-Sea ac yna ymlaen dros y tir sydd heddiw'n Fôr y Gogledd i'w haber i'r Rhein.

Cred mwyafrif yr ysgolheigion y tardd yr enw Lladin ar yr afon, sef Tamesis, o'r Frythoneg Tamesās (am yr enw Lladin gweler Cesar: De Bello Gallica, Dion Cassius: xl. 3 a Tegid: Annales xiv. 32). Ond mae Rivet a Smith yn adrodd y gallai darddi o'r Indo-Ewropeg ta- a olygai 'llifo'.[1] Nicolaisen a awgrymodd y tarddiad hwn gyntaf yn 1957. Mae Richard Coates wedi cynnig mai enw ar flaenau'r afon oedd Tamesis ac mai Plowonida oedd enw'r afon lle'r oedd yr afon yn rhy lydan i'w rhydio. Yn ôl ei ddamcaniaeth tardda Plowonida o eiriau Hen Ewropeg plew a nejd a olygent rywbeth yn debyg i 'afon yn llifo' neu 'afon lydan'.

Yn ystod yr 16eg a'r 17gau yr afon oedd y cysylltiad pwysicaf rhwng Llundain a Westminster. Erbyn y 18g roedd hi'n un o ddyfrffyrdd pwysicaf y byd am mai Llundain oedd canolfan yr Ymerodraeth Brydeinig. Yn ystod yr oes hon o brysurdeb mawr ar yr afon y digwyddodd un o'r trychinebau afon mwyaf dychrynllyd a welwyd ym Mhrydain, sef gwrthdaro'r llongau Princess Alice a Bywell Castle ar 3 Medi 1878. Lladdwyd rhagor na 640 o bobl yn sgil y ddamwain.

Yn ystod yr 17eg a'r 18gau roedd yr hinsawdd yn oerach nag yw heddiw. Gelwir y cyfnod hwn yn Oes yr Iâ Fechan. Rhewai'r afon yn aml yn ystod y gaeaf. Cynhaliwyd ffair y "Frost Fair" am y tro cyntaf ym 1607, gan godi pebyll ar iâ'r afon a chynnal nifer o gemau gaeaf. Erbyn dechrau'r 19eg ganrif roedd yr hinsawdd wedi dechrau lliniaru ac er 1814 nid yw'r afon wedi llwyr rewi. At hynny, adeiladwyd Pont Llundain newydd ym 1825 â llai o bileri na'r bont flaenorol ac o ganlyniad llifai'r afon yn gyflymach na chynt gan leihau'r tebygolrwydd y byddai'r afon yn rhewi. Ers 1829 cynhelir y byd-enwog Ras Cychod Rhydychen a Chaergrawnt ar yr afon rhwng Putney a Mortlake 4 milltir a 374 llath (6,779 m).

Gwaethygu oedd llygredd yr afon yn nhreigl y blynyddoedd. Erbyn 1858 roedd yr afon yn ddigon drewllyd i atal sesiynau Tŷ'r Cyffredin. O ganlyniad adeiladwyd carthffosydd newydd enfawr ar argloddiau'r afon.

Lleihaodd y traffig ar yr afon gyda dyfodiad y rheilffyrdd a thwf cludiant ffordd. At hynny, yn sgil gwanychu o nerth yr Ymerodraeth Brydeinig er 1914 lleihaodd amlygrwydd yr afon. Erbyn heddiw nid oes porthladd o nod yn ninas Llundain ac mae Porthladd Llundain wedi symud i Tilbury. O ganlyniad nid yw dŵr yr afon mor fudr â chynt ac mae llawer o blanhigion, pysgod ac anifeiliaid eraill wedi dychwelyd i fyw yn yr afon.

Afon Tafwys yn Westminster, gan edrych tua'r de

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. ↑ A. L. F. Rivet a Colin Smith, The Place-Names of Roman Britain (Llundain, 1979)

Read other articles:

Jeb

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Jeb adalah nama kecil atau nama panggilan laki-laki. Itu bisa diturunkan dari inisial J.E.B., atau dari Jebediah. Ini mungkin merujuk ke: Orang Nama yang diberikan Jeb Bardon (lahir 1973), politikus Amerika Jeb Bishop (lahir 1962), musisi Amerika Jeb ...

 

 

Lebanese Melkite Christians

Adherents of the Melkite Greek Catholic Church in Lebanon Lebanese Melkite ChristiansDistribution of Melkite Catholic Christians in LebanonLanguagesVernacular: Lebanese ArabicLiturgical: Koine Greek and ArabicReligionChristianity (Melkite Catholic) Part of a series of articles onLebanese peopleEmblem of Lebanon(Lebanese cedar) Lebanese people Lebanese people by religion: Lebanese Muslims Shia Sunni Druze Lebanese Christians Maronite Greek Orthodox Melkite Protestant CommunitiesNative communit...

 

 

Negara Udaipur

Negara UdaipurNegara Mewarउदयपुर रियासतWilayah kerajaan di Kemaharajaan Britania530–1949 Panji daerah Coat of arms Negara UdaipurLuas • 194133.517 km2 (12.941 sq mi)Populasi • 1941 6500000 SejarahSejarah • Didirikan 530• Kemerdekaan India 1949 Digantikan oleh India Sekarang bagian dariIndiaUdaipur State (also called Mewar): History. The Imperial Gazetteer of India. 1909. hlm. v. 24, p. 87.  Negara Ud...

Perbudakan di Afrika

Rute budak utama di Afrika pada abad pertengahan. Perbudakan Perbudakan kontemporer Pekerja anak Konskripsi Ijon Kawin paksa Beli pasangan pengantin Penjualan istri Prostitusi Perdagangan manusia Pekerja sewa Buruh hukuman Perbudakan seks Sejarah perbudakan Perbudakan antiquity Perbudakan di Romawi kuno Hukum Babylonia Perbudakan di Yunani kuno Topik dan praktik Perbudakan Atlantik Middle Passage Perbudakan Arab Ghilman Mamluk Saqaliba Perbudakan Aztec Blackbirding Perbudakan kerajaan Byzanti...

 

 

Surgutneftegas

Russian oil and gas company SurgutneftgasNative nameПАО «Сургутнефтегаз»Company typePublic limited companyTraded asMCX: SNGSLSE: SGGDIndustryOil and gasFounded1993; 31 years ago (1993)[1]HeadquartersSurgut, RussiaKey peopleVladimir Bogdanov (CEO)ProductsPetroleumNatural gasOil productsRevenue$20.1 billion[2] (2017)Operating income$3.89 billion[3] (2016)Net income-$932 million[3] (2016)...

 

 

Harákmbut language

Indigenous language family with two surviving dialects in Peru Arasairi language redirects here. Not to be confused with the Arazaire language, also of Peru. Harákmbutaratbuten huaʼaRegionPeruEthnicity2,090 Harakmbut (2013)Native speakers2,200 (2000–2007)[1]Language familyHarákmbut–Katukinan HarákmbutDialects Amarakaeri Watipaeri Arasaeri Pukirieri Sapiteri Kisambaeri Toyoeri Language codesISO 639-3Either:amr – Amarakaerihug – HuachipaeriGlott...

2016年美國總統選舉

2016年美國總統選舉 ← 2012 2016年11月8日 2020 → 538個選舉人團席位獲勝需270票民意調查投票率55.7%[1][2] ▲ 0.8 %   获提名人 唐納·川普 希拉莉·克林頓 政党 共和黨 民主党 家鄉州 紐約州 紐約州 竞选搭档 迈克·彭斯 蒂姆·凱恩 选举人票 304[3][4][註 1] 227[5] 胜出州/省 30 + 緬-2 20 + DC 民選得票 62,984,828[6] 65,853,514[6]...

 

 

土库曼斯坦总统

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府（Oguzkhan Presidential Palace）機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年，可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關（英语：National Council of Turkmenistan） ...

 

 

White coat hypertension

Medical conditionWhite coat hypertensionOther namesWhite coat syndromeA white coat and scrubs White coat hypertension (WHT), also known as white coat syndrome, is a form of labile hypertension[1] in which people exhibit a blood pressure level above the normal range in a clinical setting, although they do not exhibit it in other settings.[2] It is believed that the phenomenon is due to anxiety experienced during a clinic visit.[3] The patient's daytime ambulatory blood ...

Cú Chulainn

For other uses, see Cú Chulainn (disambiguation). Irish mythological hero Setanta Slays the Hound of Culain, illustration by Stephen Reid from Eleanor Hull, The Boys' Cuchulain, 1904 Cú Chulainn (/kuːˈkʌlɪn/ koo-KUL-in[1][2] Irish: [kuːˈxʊlˠɪn̠ʲ] ⓘ), is an Irish warrior hero and demigod in the Ulster Cycle of Irish mythology, as well as in Scottish and Manx folklore.[3] He is believed to be an incarnation of the Irish god Lugh, who is also his fa...

 

 

Leslie Carter

American pop singer (1986–2012) For other people named Leslie Carter, see Leslie Carter (disambiguation). Leslie CarterCarter in 2004BornLeslie Barbara Carter(1986-06-06)June 6, 1986Tampa, Florida, U.S.DiedJanuary 31, 2012(2012-01-31) (aged 25)[1]Westfield, New York, U.S.Resting placeChautauqua Cemetery, Chautauqua, New York, U.S.Other namesLeslie Barbara AshtonOccupationSingerYears active1999–2012Spouse Mike Ashton ​(m. 2008⁠–Ȇ...

 

 

Charles Bonnet

Charles BonnetLahir(1720-03-13)13 Maret 1720Jenewa, Republik JenewaMeninggal20 Mei 1793(1793-05-20) (umur 73)Genthod dekat Jenewa, Republik JenewaWarga negaraWarga Republik JenewaKarier ilmiahBidangNaturalisTerinspirasiGottfried Wilhelm Leibniz Fellow of the Royal Society Charles Bonnet (bahasa Prancis: [bɔnɛ]; 13 Maret 1720 – 20 Mei 1793) adalah seorang naturalis dan penulis filsafat asal Jenewa.[1] Ia bertanggung jawab atas pencetusan istilah phyllotaxis...

Árpád Göncz

Dans le nom hongrois Göncz Árpád, le nom de famille précède le prénom, mais cet article utilise l’ordre habituel en français Árpád Göncz, où le prénom précède le nom. Árpád Göncz Portrait d'Árpád Göncz. Fonctions Président de la république de Hongrie 2 mai 1990[N 1] – 4 août 2000(10 ans, 3 mois et 2 jours) Élection 4 août 1990 Réélection 19 juin 1995 Premier ministre Miklós Németh (provisoire)József AntallPéter BorossGyula...

 

 

CAティグレ

CAティグレ 原語表記 Club Atlético Tigre愛称 El Matador (The Killer)Azules del Norte (Northern Blues)クラブカラー 青・赤創設年 1902年所属リーグ アルゼンチンリーグ所属ディビジョン スーペルリーガ・アルヘンティーナホームタウン ビクトリア（スペイン語版）ティグレ地区ホームスタジアム エスタディオ・ホセ・デジャヒオバンナ（スペイン語版）収容人数 26,282代表者 エセキエル�...

 

 

Экваториальный климат

Зоны экваториального климата по Б. П. Алисову Экваториальный климат[1] — тип климата по классификации Б. П. Алисова, где господствует режим экваториальной депрессии, зоны пониженного атмосферного давления, обычно до 10° по обе стороны от экватора. Характеризуется слаб...

Ermes Muccinelli

Ermes MuccinelliNazionalità Italia Altezza163 cm Peso60 kg Calcio RuoloAllenatore (ex attaccante) Termine carriera1961 - giocatore CarrieraSquadre di club1 1945-1946 Biellese? (?)1946-1955 Juventus226 (69)1955-1958 Lazio93 (20)1958-1959 Juventus15 (0)1960-1961 Como3 (0) Nazionale 1950-1957 Italia15 (4) Carriera da allenatore 1974-1975 Spotornese[1] 1 I due numeri indicano le presenze e le reti segnate, per le sole partite di campionato.Il simbolo → ind...

 

 

Capital flight

Economic event Not to be confused with Capital outflow. Capital flight, in economics, occurs when assets or money rapidly flow out of a country, due to an event of economic consequence or as the result of a political event such as regime change or economic globalization. Such events could be an increase in taxes on capital or capital holders or the government of the country defaulting on its debt that disturbs investors and causes them to lower their valuation of the assets in that country, o...

 

 

Domiziana Giordano

Questa voce o sezione sugli argomenti artisti italiani e attori italiani non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Domiziana Giordano nel 2006 Domiziana Giordano (Roma, 4 settembre 1959) è un'attrice e artista italiana. Indice 1 Biografia 2 Filmografia 2.1 Cinema 2.2 Televisione 2.3 Teatro 3 Doppia...

Hélicoptère noir

Des hélicoptères noirs banalisés ont été décrits dans les théories du complot depuis les années 1970 Parmi les théories du complot, l'hélicoptère noir (en anglais : black helicopter) est un symbole d'une prétendue prise de contrôle militaire conspiratrice des États-Unis dans le mouvement des milices américaines, et a également été associé à des ovnis[1], en particulier au Royaume-Uni[2], aux hommes en noir et à des complots de même nature[2],[3],[1]. Description De...

 

 

Villa Angela-St. Joseph High School

Private coeducational school in Cleveland, Ohio, United States Villa Angela-St.Joseph High SchoolAddress18491 Lake Shore BoulevardCleveland, Ohio 44119United StatesCoordinates41°35′42″N 81°33′03″W / 41.59500°N 81.55083°W / 41.59500; -81.55083InformationTypePrivate, CoeducationalMottoFaith. Family. Future.Religious affiliation(s)Roman CatholicPatron saint(s)St. Angela Merici and St. JosephEstablished1990 (VASJ)FounderSociety of Mary (Marianists)/Ursuline Sis...