Nodalno-funkcionalne regije Bosne i Hercegovine oblikuju se oko urbanih središta.
Regije kao trodimenzionalno izdvojeni elementi geosfere,[1][2] oblikuju se oko nodalnih centara (čvorišta) koja djeluju na okolinu i obrnuto okolina na centar. Unutar tog odnosa razvijaju se funkcije koje uslovljavaju upravne, privredne, sociokulturne, saobraćajne i druge osnove kojima je za cilj ravnomjeran razvoj svih regija i ostvarivanje osnovnih društvenih potreba stanovnika regija.[1]
Četiri nodalno-funkcionalne regije
Prema Velikom geografskom atlasu Jugoslavije[3] postoje četiri makroregije:
Isti izvor donosi tematsku kartu koja pretpostavlja slijedeću podjelu na bazi 109 općina:
Iako isti izvor navodi podatak o ukupnoj površini Bosne i Hercegovine od 51129 km2, zbroj površina svih općina, kao i makroregija iznosi 51183 km2.
Podatak o ukupnoj površini Bosne i Hercegovine od 51129 km2 navodi se prema podatku iz 1953. godine dobivenom od Savezne geodetske uprave. Taj je podatak korišten u Statističkome godišnjaku Jugoslavije za 1954. godinu kao privremeni podatak. Od tada se često koristi iako nije u potpunosti provjeren.
Tako bi formirane makroregije rasporedile 104 odnosno 109 općina:
Makroregija
Površina, km2
Broj općina (104)
Broj općina (109)
Srednjobosanska
15639
39
44
Hercegovačka
14319
23
23
Bosanskokrajiška
14687
24
24
Sjeveroistočna Bosna
6538
18
18
Kotari kao oblik teritorijalne organizacije
Kotari kao oblik prostorne organizacije u Bosni i Hercegovini postojali su od 1945. do njihova ukidanja 1967. godine. Do 1955. postojali su samo kotari, a od tada su uvedene i općine.
Njihov broj razlikovao se kroz postojanje kotara kao oblika prostorne organizacije:
Privredni rajoni kako ih vidi Kubović[5] bili bi organizirani od kotara. On se ne bavi nazivima takvih rajona, već navodi po prostornoj organizaciji iz 1957. ove privredne rajone sastavljene od slijedećih kotara:
^ abRogić, Veljko. Bitnost problematike regionalizacije i njen odnos prema županijskoj organizaciji, u: Hrvatske županije kroz stoljeća [uredio: Mirošević, Franko], Školska knjiga, Zagreb, 1996., str. 149-154.
^Rogić, Veljko. Geografski koncept regije, Geografski glasnik, br. 25, Zagreb, 1963.
^ abBertić, Ivan (urednik) Veliki geografski atlas Jugoslavije, Sveučilišna naklada Liber, Zagreb, septembar 1987., str. 10. i 11.
^ abMardešić, Petar; Dugački, Zvonimir; Zoričić, Josip. Geografski atlas i statističko–geografski pregled svijeta, V. prošireno izdanje, 'Seljačka sloga', Zagreb, 1956., str. 40. i 41.
^ abcKubović, Branko. Regionalni aspekt privrednoga razvitka Jugoslavije, Biblioteka »Ekonomskog pregleda« – časopisa Društva ekonomista Hrvatske, Zagreb, maj 1961., str. 148-150.
^Ekonomski institut Narodne Republike Hrvatske, Problemi privrednog razvoja Sjeverne i Srednje Dalmacije i dijela Zapadne Bosne, Zagreb, 1956., Svezak 3., str. 181.