Сядзіба з Заброддзя

Славутасць
Сядзіба з вёскі Заброддзе
53°49′46″ пн. ш. 27°22′23″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Месцазнаходжанне Заброддзе (першапачаткова),
Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту
Тып будынка двухрадны пагонны двор
Архітэктурны стыль беларускае народнае дойлідства
Дата пабудовы пачатак XX стагоддзя
Статус Ахоўная шыльда гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 612Г000389шыфр 612Г000389
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сядзіба канца ХІХ — пачатку XX стагоддзя з вёскі Заброддзе Стаўбцоўскага раёна Мінскай вобласці. Перанесена ў Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту ў аграгарадку Азярцо[1], дзе прадстаўлена ў экспазіцыі «Цэнтральная Беларусь».

На прыкладзе інтэр'ера хаты адлюстраваны перамены ў сялянскім побыце ў 20—30-я гады ХХ стагоддзя, а таксама розніца ў афармленні жылля насельніцтва каталіцкага веравызнання ў параўнанні з праваслаўным. Экспазіцыя інтэр'ера хаты прысвечана тэме паляўніцтва, у хляве экспануецца выстава «Забродскія снасці»[2].

Гісторыя

Комплекс жылых і гаспадарчых пабудоў сядзібы І. А. Беця фарміраваўся на працягу канца ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя і складаўся першапачаткова з хаты і хлява, якія былі пабудаваны ў канцы ХІХ стагоддзя. Падчас Першай сусветнай вайны і пасля яе гаспадарка пашыралася. Нявесткай Ігната Беця — Ізабелай было пабудавана вялікае гумно, клець і новая хата на супрацьлеглым баку вуліцы[2].

Архітэктура

Сядзіба адносіцца да пагоннага тыпу, дзе ўсе пабудовы пастаўлены ў адну лінію. На нязначнай адлегласці ад жылых і гаспадарчых пабудоў знаходзіцца гумно. У пачатку XX ст. паралельна асноўнаму звяну насупраць хаты была пабудавана клець[1], якая ўтварае другі рад пагоннага двара (двухрадны пагон)[2].

Жылы дом уяўляе трохкамернае жыллё: хата + сенцы + варыўня. Пабудова зрубная камбінаванай канструкцыі. Рублена з бярвёнаў з астаткам. Падмуркі з валуноў. Падлога ў сенях і варыўні глінабітная, у хаце з дошак на лагах. Столь з дошак. У сенях столі няма. Страха двухсхільная на кроквах. У хаце чатыры акны, руская печ[1]. У інтэр'еры хаты няма традыцыйнага «полу» для сна, замест яго — драўляныя ложкі з разнымі спінкамі.

  • Хата
    Хата
  • Інтэр'ер хаты
    Інтэр'ер хаты
  • Сені
    Сені
  • Варыўня
    Варыўня

Хлеў зрублены з бярвёнаў з астаткам. Падзелены на адсекі. Дах двухсхільны на паўсошках, абапіраецца на прагон і верхняе бервяно зруба. Столь з жэрдак. Адны вароты[1].

Клець (свіран) — зрубная пабудова амаль квадратная ў плане з галерэяй на чатырох слупах[1].

  • Падворак, жылы дом і хлеў злева
    Падворак, жылы дом і хлеў злева
  • Выстава «Забродскія снасці»
    Выстава «Забродскія снасці»
  • Выстава «Забродскія снасці»
    Выстава «Забродскія снасці»
  • Клець
    Клець

Гумно — пабудова зрубна-камбінаванага тыпу. Пастаўлена на каменях-валунах. Страха на дзвюх парах сох, накрыта саломай. Даўжыня сцен дасягнута шляхам іх нарошчвання праз шулы. Тарцовыя сцены пераходзяць у шчыты з бярвёнаў. Для стварэння неабходнай устойлівасці ў плоскасці шчытоў усталяваны тры вертыкальныя дзядкі, вышэйшы з іх падтрымлівае таксама і канец прагона, на якім трымаюцца ключы з латамі і чаротавым пакрыццём[1].

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
  2. ↑ а б в СЯДЗІБА КАНЦА XIX — ПАЧАТКУ XX СТАГОДДЗЯ З ВЁСКІ ЗАБРОДДЗЕ СТАЎБЦОЎСКАГА РАЁНА МІНСКАЙ ВОБЛАСЦІ

Спасылкі

Ахоўны знак Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 612Г000389