Руская праваслаўная царква

Руская праваслаўная царква
руск.: Русская православная церковь
царк.-слав: Рꙋ́сскаѧ правосла́внаѧ цр҃ковь
Кафедральны саборны храм Хрыста Збавіцеля, Масква
Асноўная інфармацыя
Заснавальнікі Апостал Андрэй (паводле царкоўнага падання)
патрыярх Фоцій I Канстанцінопальскі (у 860-я гады стварыў епархію «Расія»[1]);
патрыярх Мікалай II Канстанцінопальскі, які паставіў Міхаіла мітрапалітам Кіеўскім (988 год);
князь Уладзімір Святаслававіч
Аўтакефалія дэ-юрэ з 1589 года[2][3];
дэ-факта з 1448 года[2][4]
Прызнанне аўтакефаліі прызнана ўсімі памеснымі праваслаўнымі царквамі
Прадстаяцель у наш час Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі Кірыл
Цэнтр У складзе Канстанцінопальскага патрыярхата:
Кіеў (X век — 1299);
Уладзімір (1299—1325; дэ-факта);
Масква (1325—1448; дэ-факта);
Аўтакефалія:
Масква (1448—1721);
Санкт-Пецярбург (1721—1917);
Масква (з 1917)
Рэзідэнцыя Прадстаяцеля Данілаў манастыр, Масква
Юрысдыкцыя (тэрыторыя) Сцяг Азербайджана Азербайджан[заўв 1]
Сцяг Беларусі Беларусь[заўв 2]
Сцяг Казахстана Казахстан[заўв 3]
Сцяг Кыргызстана Кыргызстан[заўв 4]
Сцяг Латвіі Латвія[заўв 5]
Сцяг Літвы Літва[заўв 6]
Сцяг Таджыкістана Таджыкістан[заўв 7]
Сцяг Туркменістана Туркменістан[заўв 8]
Сцяг Узбекістана Узбекістан[заўв 9]
Сцяг Японіі Японія[5][6][заўв 10]
Сцяг Кітая Кітай[7][8](аспрэчваецца)[9][заўв 11]
Сцяг Малдовы Малдова (аспрэчваецца)[заўв 12]
Сцяг Манголіі Манголія[10] (аспрэчваецца)
Сцяг Украіны Украіна (аспрэчваецца)[11][12][13][14][заўв 13]
Сцяг Эстоніі Эстонія (аспрэчваецца)[заўв 14]
Руская дыяспара (часткова)[заўв 15]
Епархіі за межамі юрысдыкцыі Заходняя і Цэнтральная Еўропа (Берлінская і Германская, Брусельская і Бельгійская, Будапешцкая і Венгерская, Венская і Аўстрыйская, Гаагская і Нідэрландская, Корсунская, Сурожская)
Цэнтральная і Паўднёвая Амерыка (Аргенцінская і Амерыканская)
Усходняя і Паўднёва-Усходняя Азія (Філіпінска-В’етнамская)
Афрыка (Патрыяршы экзархат Афрыкі)
Царква-маці Канстанцінопальскі патрыярхат
Мова набажэнстваў Сінадальны ізвод царкоўнаславянскай мовы, абмежавана мовы народаў Расіі, у замежных парафіях таксама на мясцовых мовах
Каляндар Юліянскі[15]
Колькасць
Епіскапаў 412 (на 15 кастрычніка 2018 года)
Епархій 303 (на лістапад 2017)[16]
Манастыроў 944 (462 мужчынскіх і 482 жаночых)[16]
Прыходаў 36 878 «храмаў ці іншых памяшканняў, у якіх здзяйсняецца Боская Літургія» [16]
Святароў 39 414 штатных клірыкаў, уключаючы 34 774 прасвітары і 4 640 дыяканаў[16]
Вернікаў 90—120 млн. чал.
Сайт www.patriarchia.ru

Руская праваслаўная царква, Маскоўскі Патрыярхат — аўтакефальная праваслаўная царква, якая займае 5-е месца ў дыптыху праваслаўных цэркваў, найбольшая з існуючых праваслаўных цэркваў. З’яўляецца найбольшай рэлігійнай арганізацыяй у Расіі, Беларусі і Украіне. У склад Маскоўскага Патрыярхату ўваходзяць аўтаномныя Японская, Кітайская, Украінская, Латвійская, Эстонская праваслаўныя цэрквы, Руская праваслаўная царква за мяжой і Праваслаўная царква Малдовы.

Іншымі памеснымі (аўтакефальным) цэрквамі, што ўваходзяць у дыптых, прызнаецца адзінай кананічнай праваслаўнай царквой на тэрыторыі былога СССР з выключэннем Грузіі, дзе кананічнай з’яўляецца Грузінская праваслаўная царква, і Эстоніі, дзе апрача РПЦ кананічнай з’яўляецца Эстонская апостальская праваслаўная царква Канстанцінопальскага Патрыярхата.

Аўтакефалію ад Канстанцінопальскага Патрыярхата царква атрымала ў 1448 годзе, Патрыярхат устаноўлены ў 1589 годзе. У 1721-1917 гадах кіравалася Свяцейшым Сінодам. У 1917 годзе адноўлены патрыярхат.

На канец 2006 года, і да ўз’яднання з РПЦЗ, РПЦ мела 136 епархій; 1 экзархат (Беларускі); 171 архірэяў, з іх 131 епархіяльных, 40 вікарных, без уліку 13, якія былі на адпачынку. Дзейнічаюць 713 манастыроў, у тым ліку ў Расіі: 208 мужчынскіх і 235 жаночых; на Украіне: 89 мужчынскіх і 84 жаночых; у іншых краінах СНД і Прыбалтыкі: 38 мужчынскіх і 54 жаночых; у рэшце замежных краін: 2 мужчынскіх і 3 жаночых. Стаўрапігіяльных манастыроў 25. Агульная колькасць прыходаў — 27 393 (колькасць хутка ўзрастае). Агульная колькасць духавенства — 29 450.

Духоўных навучальных устаноў 75, з іх 5 духоўных акадэмій, 34 духоўныя семінарыі, 36 духоўных вучылішчаў. Усяго на дзённай форме навучання каля 5400 чалавек. Таксама дзейнічаюць 2 праваслаўныя ўніверсітэты і 1 багаслоўскі інстытут.

Прадстаяцель Рускай праваслаўнай царквы — Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі Кірыл (з 1 лютага 2009 года).

У снежні 2017 года стала вядома, што СБУ зняла грыф «цалкам сакрэтна» з дакументаў НКДБ аб стварэнні Маскоўскай Патрыярхіі. У іх, у прыватнасці сцвярджаецца, што ўсіх дэлегатаў так званага Памеснага Сабора РПЦ МП 1945 года быў завербаваны чэкістамі.

Важна, каб у ліку вызначаных кандыдатаў пераважалі агенты НКВС, здольныя правесці на Саборы патрэбную нам лінію
—ліст, накіраванае ў верасні 1944 года на месцы за подпісам начальніка 2-га ўпраўлення НКДБ СССР Фядотава і кіраўніка пятага аддзела 2-га ўпраўлення Карпава[17]

З рассакрэчаных дакументаў вынікае, што НКДБ СССР і яго падраздзяленні ў саюзных і аўтаномных рэспубліках, краях і абласцях займаліся падборам кандыдатаў для ўдзелу ў саборы з прадстаўнікоў духавенства і свецкіх. З гэтай мэтай трэба было намеціць «асоб, якія маюць рэлігійны аўтарытэт сярод духавенства і вернікаў і ў той жа час правераных на агентурнай або патрыятычнай працы».

20 жніўня 2024 года Вярхоўная Рада Украіны забараніла Рускую праваслаўную царкву ва Украіне, прыняўшы Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сферы дзейнасці рэлігійных арганізацый».[18][19] Украінскія рэлігійныя арганізацыі, афіляваныя з Рускай праваслаўнай царквой, будуць забаронены праз 9 месяцаў з моманту вынясення Дзяржаўнай службай Украіны па этнапалітыцы і свабодзе сумлення (укр.) адпаведнай пастановы, калі гэтая рэлігійная арганізацыя не разарве адносіны з Рускай праваслаўнай царквой у адпаведнасці з праваслаўным кананічным правам.[20][21][22]

Гл. таксама

Заўвагі

  1. ↑ Бакінская і Азербайджанская епархія.
  2. ↑ Беларуская праваслаўная царква.
  3. ↑ Казахстанская мітрапаліцкая акруга.
  4. ↑ Бішкекская і Кыргызстанская епархія.
  5. ↑ Латвійская праваслаўная царква.
  6. ↑ Віленская і Літоўская епархія.
  7. ↑ Душанбінская і Таджыкістанская епархія.
  8. ↑ Патрыяршыя прыходы ў Туркменіі.
  9. ↑ Ташкенцкая і Узбекістанская епархія.
  10. ↑ Японская праваслаўная царква.
  11. ↑ Кітайская праваслаўная царква.
  12. ↑ Праваслаўная царква Малдовы.
  13. ↑ Украінская праваслаўная царква Маскоўскага патрыярхата.
  14. ↑ Эстонская праваслаўная царква Маскоўскага патрыярхата.
  15. ↑ Руская праваслаўная царква за мяжой, а таксама замежныя епархіі непасрэдна РПЦ у Еўропе і Паўднёвай Амерыцы.

Крыніцы

  1. ↑ Шумило С. 1150 лет киево-русской эры. // Русская народная линия.
  2. ↑ а б Карацуба, Курукин, Соколов 2005, с. 156.
  3. ↑ Журналы заседания Священного Синода от 5—6 октября 2011 года См. Журнал № 131: «После получения автокефалии в Русской Церкви данная структура была утрачена: образованный в 1589 году Московский Патриархат <…>»
  4. ↑ Русская Православная Церковь под управлением митрополитов 988—1589: «не предрешая вопроса о каноническом получении автокефалии, 15 декабря 1448 г. русскими иерархами в Московском Успенском соборе Митрополитом был поставлен епископ Рязанский и Муромский Иона <…> после падения Константинополя (1453 г.) на Руси принято было решение, чтобы на будущее время Митрополиты Московские и всея Руси были фактически независимыми от Патриархов.» (Русская Православная Церковь. Очерки истории.)
  5. ↑ Японская аўтаномная Праваслаўная Царква Афіцыйны сайт РПЦ.
  6. ↑ Апошні справа сцяг ад патрыяршага прастола сцяг Японіі Афіцыйны сайт РПЦ.
  7. ↑ Кітайская аўтаномная Праваслаўная Царква Афіцыйны сайт РПЦ.
  8. ↑ Кітай і Японія афіцыйна папоўнілі спіс краін кананічнай тэрыторыі рускай царквы. Інтэрфакс-Рэлігія. Архівавана з першакрыніцы 10 лютага 2013. Праверана 8 лютага 2013.
  9. ↑ Мітрапаліт Іларыён: Праваслаўныя Кітая пакутуюць з-за адсутнасці святароў. Руская Праваслаўная Царква. Аддзел знешніх царкоўных сувязяў.
  10. ↑ Вызначэнне свяшчэннага Архірэйскага Сабора Рускай Праваслаўнай Царквы Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у Статут Рускай Праваслаўнай Царквы. Патрыярхія.ру
  11. ↑ Поле битви – Україна, або «канонічні» проти «канонічних» — Тиждень.иа, 29 серпня 2011 року. (укр.)
  12. ↑ Заява Священного Синоду Української Православної Церкви з приводу дій Святого Синоду Румунської Православної Церкви Архівавана 3 снежня 2013. (укр.)
  13. ↑ Румынская Царква прэтэндуе на Украіну Рэлігія ва Украіне.
  14. ↑ Румынская Праваслаўная царква прыйшла ў Малдавію «на штыках нацысцкіх салдат»: Малдова за тыдзень — REGNUM
  15. ↑ "Хулап В. Ф." Рэформа календара і пасхаліі: гісторыя і сучаснасць.
  16. ↑ а б в г Найсвяцейшы Патрыярх абвясціў статыстычныя даныя аб жыцці Рускай Праваслаўнай Царквы // Патрыярхія.ру, 29 лістапада 2017
  17. ↑ Московський патріархат створювали агенти НКВС, - свідчать розсекречені СБУ документи. https://espreso.tv/. Еспресо TV (10 снежня 2017). Праверана 10 грудня 2017.
  18. ↑ Service, RFE/RL's Ukrainian. "Ukrainian Lawmakers Approve Law Banning Religious Groups Tied To Russian Orthodox Church". RadioFreeEurope/RadioLiberty(англ.). Праверана 2024-08-20.
  19. ↑ Ukraine's parliament passes law banning Russian Orthodox Church (англ.). LIGA (20 жніўня 2024). Праверана 20 жніўня 2024.
  20. ↑ Ukrainian Parliament bans Russian-linked religious organizations, targets UOC-MP (англ.). english.nv.ua. Праверана 20 жніўня 2024.
  21. ↑ Parliament passes law banning religious organisations linked to Russia (англ.). Ukrainska Pravda. Праверана 20 жніўня 2024.
  22. ↑ The Ukrainian Parliament supported the draft law on banning the UOC MP (англ.). babel.ua (20 жніўня 2024). Праверана 20 жніўня 2024.

Літаратура

  • Карацуба И. В., Курукин И. В., Соколов Н. П. Выбирая свою историю: "развилки" на пути России: от рюриковичей до олигархов (руск.). — М.: КоЛибри, 2005. — 638 с. — ISBN 5-98720-010-5.

Спасылкі