Брунецкая аперацыя
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Іспаніі
Карта аперацыі.
Дата	з 5 па 27 ліпеня 1937
Месца	Брунетэ, Іспанія
Вынік	• Франкісты вярнулі кантроль над Брунетэ. • Рэспубліканцы прадухілілі наступленні праціўніка на іншых участках фронту.
Праціўнікі
Другая Іспанская Рэспубліка Інтэрнацыянальныя брыгады Франкісцкая Іспанія Легіён «Кондар» Легіён «Вірыятас»
Камандуючыя
Хасэ Міяха Хасэ Варэла
Сілы бакоў
80 000 пяхоты 150 самалётаў 65 000 пяхоты 105 самалётаў
Страты
25 000 забітых і параненых 60—100 самалётаў 13 000 забітых і параненых 23—25 самалётаў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Брунецкая аперацыя — наступальная аперацыя рэспубліканскай арміі падчас грамадзянскай вайны ў Іспаніі.

У чэрвені 1937 года нацыяналісты авалодалі горадам Більбаа і актыўна развівалі сваё прасоўванне ў Паўночнай Іспаніі. Паралельна з гэтым парты, што знаходзіліся пад кантролем Рэспублікі, былі ўзяты ў блакаду франкісцкім флотам. Дадзены момант прывёў да значнага скарачэння ваеннай дапамогі з СССР. Меркавалася пачаць забеспячэнне праз французскую мяжу, але для гэтага неабходна было пераканаць афіцыйны Парыж у дзеяздольнасці рэспубліканскага ўрада, правёўшы паспяховую ваенную аперацыю.

Камандаванне Рэспублікі разлічвала аслабіць націск праціўніка на Паўночным фронце і сарваць будучае наступленне ў Паўднёвай Іспаніі. Рэспубліканцы намячалі нанесці 2 сустрэчных удары ў агульным кірунку на Брунетэ — важны вузел камунікацый у тыле франкістаў. Галоўны ўдар сіламі 2 карпусоў з раёна на паўночны захад ад Мадрыда, дапаможны — з раёна на паўднёвы ўсход ад Мадрыда ў напрамку Навалькарнера. Меркавалася акружыць і разграміць Мадрыдскі корпуса нацыяналістаў.

Баявыя дзеянні пачаліся наступленнем на дапаможным кірунку. Прасунуўшыся на 3 км, рэспубліканцы, аднак, былі спынены моцнымі контратакамі франкістаў. На кірунку галоўнага ўдару іх войскі, засяродзіўшы на ўчастку шырынёй 12 км 6 пяхотных дывізій, каля 100 гармат, 80 танкаў і 30 бронемашын, у ноч на 6 ліпеня перайшлі ў наступленне і на працягу першых гадзін прарвалі абарону нацыяналістаў. Развіваючы прарыў, пяхота і танкі рэспубліканцаў да зыходу 6 ліпеня авалодалі Брунетэ. Поспех наступлення шмат у чым быў вызначаны высокімі маральна-палітычнымі якасцямі рэспубліканскіх войскаў і замежных інтэрбрыгад, якія дзейнічалі ў іх складзе.

Мяцежнікі вымушаны былі перакінуць значныя сілы з Паўночнага фронту ў раён Брунетэ, у выніку чаго прасоўванне рэспубліканскіх часцей было спынена. 24 ліпеня франкісты нанеслі моцны контрудар у напрамку горада, прымусіўшы рэспубліканцаў адысці ў паўночным кірунку і перайсці да абароны.

Рэспубліканскаму камандаванню не ўдалося дасягнуць канчатковай мэты. Для вырашэння пастаўленай задачы наяўных сіл і сродкаў было недастаткова. Былі дапушчаны пралікі ў арганізацыі аперацыі. У склад ударнай групоўкі не было выдзелена неабходных сіл для развіцця тактычнага поспеху ў аператыўны. Тым не менш Брунецкая аперацыя сарвала планы мяцежнікаў адносна тэрмінаў ліквідацыі Паўночнага фронту, яны таксама былі вымушаныя адмовіцца ад наступлення на паўднёвым фронце — у Эстрэмадуры.

• Серебряков А. Г. Брунетская операция республиканской армии Испании (Оперативно-тактический очерк). - М.: Воениздат НКО СССР, 1941. - 104 с.
• Под знаменем Испанской республики.1936-1939 [Текст] : Воспоминания советских добровольцев-участников нац.-революционной войны в Испании / [Акад. наук СССР. Советский ком. ветеранов войны] ; [Под ред. Н. Н. Воронова и др.]. - Москва : Наука, 1965. - 567 с., 2 л. портр., карт. : ил., карт.; 21 см.
• Советская военная энциклопедия в 8-й томах, т. 1.