Французская акадэмія

Не блытаць з Французская акадэмія навук.
Мост Мастацтваў вядзе да французскай Акадэміі ад Луўра

Французская Акадэмія (фр.: Académie française) — навуковая ўстанова ў Францыі, мэтай якога з'яўляецца вывучэнне французскай мовы і літаратуры і фарміраванне моўнай і літаратурнай нормы французскай мовы. Штогод Акадэмія ўручае каля 60 літаратурных прэмій.

Гісторыя стварэння

Заснавальнік французскай Акадэміі кардынал Рышэльё

Заснавана дараванай граматай кардынала Рышэльё ад 29 студзеня 1635 года. Як указвалася ў грамаце, Акадэмія створана, «каб зрабіць французскую мову не толькі элегантным, але і здольным тлумачыць усе мастацтвы і навукі». У ліку першых членаў Акадэміі — Валантэн Канрар, Жан Дэмарэ дэ Сен-Сарлен, Жан Аж'е дэ Гамбо, Франсуа Лё Метэль дэ Буарабер, Жан Шаплен, Нікаля Фарэ, Антуан Гадо, Франсуа Мейнар, Марэн Леруа дэ Гамбервіль, Гіём Кальтэ, Жан-Луі Гез дэ Бальзак, Анора дэ Бюэй (маркіз дэ Ракан), Клод Фаўр дэ Важла, Марк-Антуан Жырар дэ Сент-Аман, Венсан Вуацюр.

Членства

Акадэмія налічвае 40 членаў. Абранне ў Акадэмію з'яўляецца пажыццёвым, акадэмікаў завуць «несмяротнымі» (фр.: les immortels) паводле дэвізу Акадэміі, уведзенаму яшчэ пры Рышэльё — «Для неўміручасці»; знак адрознення, пачынаючы з часоў Напалеона III, — зялёны фрак (фр.: habit vert). Пасля смерці акадэміка на яго месца (крэсла, фр.: fauteuil) выбіраюць новага; ізноў выбраны член у дзень свайго «прыняцця пад скляпенні Акадэміі» павінен прачытаць прамову ў гонар свайго памерлага папярэдніка. Шэраг акадэмікаў па розных прычынах не былі ўрачыста «прыняты» ў Акадэмію, сярод іх Жорж Бенжамен Клемансо і Ален Роб-Грые; большасць з іх саміх адмовіліся ад гэтай цырымоніі, але ў 1923 годзе быў выпадак, калі прамова ў гонар папярэдніка была палічана нездавальняльнай і акадэмік адмовіўся яе пераробліваць.

Пасля Другой сусветнай вайны некалькі акадэмікаў былі выключаны па прысуду суда за калабарацыянізм, сярод іх — маршал Анры Філіп Петэн. Пры гэтым месца Петэна, а таксама месца філосафа-нацыяналіста Шарля Мараса па прапанове абавязковага сакратара Акадэміі Жоржа Дзюамеля было абвешчана вакантным, але пры іх жыцці не замяшчалася (у адрозненне ад двух іншых калабарацыяністаў, Абеля Банара і Абеля Эрмана).

Часам у Акадэмію выбіраюць людзей, вядомых першым чынам не як пісьменнікі ці вучоныя, а як ваенныя ці палітыкі (хоць звычайна такія акадэмікі маюць тыя ці іншыя публікацыі, мемуары і іншае).

Спіс дзеючых членаў Акадэміі

Асноўны артыкул: Спіс членаў Французскай акадэміі
Нумар месца Імя Дата абрання
1 Клод Дажан 2008
2 вакантна[1]
3 Жан-Дэні Брэдэн 1989
4 Жан-Люк Марыён 2008
5 Асія Джэбар 2005
6 Марк Фюмаролі 1995
7 Жуль Хофман 2012
8 Мішэль Дэон 1978
9 Ален Дэко 1979
10 Флоранс Дэле 2000
11 Габрыэль дэ Бройль 2001
12 Жан д'Армесон[2] 1973
13 Сімона Вейль 2008
14 Элен Карэр д’Анкос[3] 1990
15 Фрэдэрык Віту 2001
16 вакантна[4]
17 Эрык Арсена 1998
18 Мішэль Сер 1990
19 Жан-Лу Дабадзі 2008
20 Анжэла Рынальдзі 2001
Нумар месца Імя Дата абрання
21 вакантна[5]
22 Рэнэ дэ Абальдзіа 1999
23 П'ер Розанберг 1995
24 Макс Гало 2007
25 Дамінік Фернандэз 2007
26 Жан-Мары Руар 1997
27 П’ер Нара 2001
28 Жан-Крыстоф Руфен 2008
29 Амін Маалуф 2011
30 Даніэль Саленаў 2011
31 вакантна[6]
32 Франсуа Веерган 2009
33 вакантна[7]
34 Франсуа Чэн 2002
35 Іў Пулікан 2001
36 Філіп Басан 2007
37 Рэнэ Жырар 2005
38 Франсуа Жакоб 1996
39 Жан Клер 2008
40 вакантна[8]

Зноскі

  1. ↑ Пасля сканання 11 чэрвеня 2012 года Э. Б'янчоці.
  2. ↑ Дуаен (старэйшына) Акадэміі.
  3. ↑ Абавязковы сакратар.
  4. ↑ Пасля сканання 2 снежня 2020 года Жыскара.
  5. ↑ Пасля сканання 7 сакавіка 2012 года Ф. Марса.
  6. ↑ Пасля сканання 17 студзеня 2011 года Ж. Дзютура.
  7. ↑ Пасля сканання 17 жніўня 2011 года Мішэля Морта
  8. ↑ Пасля сканання 28 красавіка 2010 года П'ера-Жана Рэмі.

Спасылкі