Пратэсты ў ЗША
Самая першая акцыя ў Мінеапалісе, 26 мая.
Дата 26 мая—1 лістапада 2020 Месца Акруга Калумбія і ўсе штаты ЗША (таксама Еўропа і Канада) Прычыны Смерць Джорджа Флойда, грамадска-эканамічныя супярэчнасці ў амерыканскім грамадстве, паліцэйскае самавольства, расізм, пандэмія COVID-19, праблемы сістэмы аховы здароўя Мэты пакаранне для датычных да забойства Флойда, рэформа паліцыі судовай сістэмы, выкараненне расізму ў праваахоўных органах Характарыстыка дэманстрацыі, бунты, напады, пагромы, марадзёрства Вынік скарачэнне бюджэту і рэформы паліцэйскіх упраўленняў, судовы працэс над Дэрэкам Шовінам, перамога Джо Байдэна на прэзідэнцкіх выбарах
Бакі канфлікту
Федэральны Урад ЗША: Рэспубліканцы Адміністрацыі штатаў Органы правапарадку ЗША Узброеныя сілы ЗША (толькі Нацыянальная гвардыя) Рух Бугалу[1] Добраахвотнікі	Дэманстранты: BLM Ананімус Левыя актывісты АЗКУ (8 чэрвеня—1 ліпеня) Дэмакраты Анархісты Асобныя праваахоўнікі Дэцэнтралізаваныя сілы пратэстоўцаў
Ключавыя фігуры
Дональд Трамп Майк Пенс Чэд Вульф Джозэф Ленгіел	Алісія Гарза Кшама Савант Раз Сіман Джо Байдэн
Страты
3 загінулых[2][3][4]	звыш 17 загінулых[5][6][7]

Пратэсты ў ЗША 2020 года былі выкліканы чарговым інцыдэнтам, калі ад дзеянняў белага паліцэйскага загінуў злачынец-афраамерыканец. Усяго ў пратэстных акцыях прынялі ўдзел 15—26 мільёнаў чалавек, закрануўшы 2000 гарадоў як у Амерыцы, так і ў 60 іншых дзяржавах, што робіць гэтую хвалю беспарадкаў найбуйнейшай у гісторыі Злучаных Штатах. Акрамя мірных акцый мітынгі суправаджаліся нападамі на сілавікоў, актамі рабаванняў і марадзёрства, якія прывялі да ўводу ў некаторых рэгіёнах каменданцкага часу і мабілізацыі ў дапамогу паліцыі Нацыянальнай гвардыі (рэзервовага кампанента Узброеных сіл). Адначасова на вуліцы выйшлі праціўнікі апазіцыі і грамадзяне, якія спрабавалі абаранніцца ад злачыннасці, што ўзрасла на фоне пратэстаў.

Як і ў некаторых іншых выпадках, тут падымалася тэма расізму і паліцкага гвалту. Аднак таксама вялікую ролю адыгралі эканамічныя цяжкасці і ўнутрыпалітычная барацьба напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў.

На працягу ўсёй гісторыі ў ЗША існавалі несправядлівыя адносіны да пэўнай частцы грамадзян. Афіцыйна ўзаконеная расавая сегрэгацыя існавала з прыняцця ў 1865 г. 13-й папраўкі да канстытуцыі ЗША, якая забараняла рабства. Тады негрыцянскае насельніцтва, большасць якога была нявольнікамі, атрымала асабістую свабоду, але не стала поўнацэннымі членамі грамадства. Яшчэ доўгі час існавалі дыскрымінацыйныя правілы, сярод якіх забарона і асуджэнне міжрасавых шлюбаў і адносін, асобныя навучальныя ўстановы, асобныя месцы ў грамадскім транспарце, асобныя кварталы для пражывання (гета), асобныя негрыцянскія воінскія падраздзяленні і гэтак далей. Усё гэта часам вылівалася ў стыхійныя бунты і хваляванні^[8][9].

Як лічыў палітолаг Аляксей Фяненка, шырокамаштабныя пратэстныя настроі спелі вельмі даўно. Іх вытокі можна аднесці да пачатку 1970-х гадоў. Тады ў ЗША былі цалкам адменены рэшткі расавых абмежаванняў. З гэтага моманту ў Амерыцы з’явілася культура паліткарэктнасці, расавыя праблемы стала непрымальна абмяркоўваць. Чорная абшчына адчула ўсю сілу паліткарэктнасці і пачала ўзмацняць свае пазіцыі, што некалькі раздражняла белае насельніцтва^[10].

Праблемы абвастрыліся ў сувязі з пандэміяй COVID-19, якая адкрыла сістэмныя прарэхі ў функцыянаванні дзяржаўнай сістэмы клопату пра здароўе грамадзян. Усё гэта адбывалася на фоне дэбатаў аб планах скарачэння федэральных выдаткаў на ахову здароўя.

У той жа час існавала праблема паліцэйскага самавольства. Акты перавышэння паўнамоцтваў праваахоўнікамі пры выкананні, гвалту ці нават забойства грамадзян часта не атрымлівалі адэкватнай рэакцыі. Толькі ў 2020 годзе (па стане на 30 сакавіка), паліцыянты ЗША застрэлілі 228 чалавек. У сярэднім за год такіх забойстваў адбывалася каля тысячы. Пры гэтым статыстыка сведчыць, што белых людзей у такіх інцыдэнтах гіне куды больш, чым цемнаскурых ці прадстаўнікоў іншых рас. Пры гэтым статыстыка гібелі людзей, якія не аказвалі супраціву паліцыі пры затрыманні, дэманструе: паліцыянты забіваюць непрапарцыйна больш цемнаскурых людзей, чым белых — 39 % супраць 46 % (па даных 2012 года). Зрэшты, відавочна, далёка не ў кожным з гэтых выпадкаў меў месца фактар расавай нецярпімасці: няма статыстыкі, напрыклад, пра тое, якую колькасць цемнаскурых забілі паліцыянты-афраамерыканцы ці белыя — белых^[11].

25 мая 2020 года афраамерыканец Джордж Флойд загінуў ад дзеяння паліцэйскага з Мінеапаліса Дэрэка Шовіна, што прыціснуў яму каленам шыю і пратрымаў яго так больш за 7 хвілін, пакуль Джордж ляжаў на дарозе тварам уніз^[12][13]. Паліцыянты Томас Лейн і Дж. Аляксандар Куенг таксама дапамагалі трымаць Флойда, тады як паліцэйскі Ту Тао стаяў побач і глядзеў^[14]. Падзеі адбыліся падчас арышту Флойда па падазрэнні ў аплаце пакупак у краме падробленым чэкам^[15], і былі запісаны некалькімі назіральнікамі на тэлефоны^[16]. Відэазапісы, на якіх Флойд неаднаразова казаў: «Я не магу дыхаць», хутка распаўсюджваліся ў сацыяльных медыя і трансляваліся СМІ. Чатыры датычных паліцэйскіх былі звольнены на наступны дзень^[17]. Федеральнае бюро расследаванняў пачало расследаванне інцыдэнту па просьбе аддзела паліцыі Мінеапаліса, тады як Бюро крымінальнага пераследу Мінесоты расследавала, ці былі дапушчаны парушэнні законаў Мінесоты^[18]. Забойства Флойда параўноўвалі з забойствам Эрыка Гарнера 2014 года, які паўтараў «Я не магу дыхаць». Яго таксама задушылі афіцэры падчас арышту^[12].

26 мая аўтобусны прыпынак на месцы гібелі Флойда на Чыкагскім праспекце стаў імправізаваным помнікам яму з плакатамі і ўспамінамі руху Black Lives Matter^[19]. Шматтысячы натоўп прайшоў да трэцяй акругі паліцыі Мінеапаліса^[20][21][22]. Пратэст пачаўся мірна, але пасля перарос у сутыкненні, паліцэйскі ўчастак аблілі фарбай і закідалі камянямі^[23]. Затым невялікая група пратэстуючых пачала граміць 3-ці ўчастак паліцыі^[24]. Каля 20:00 паліцыянты ў экіпіроўцы спецназа абстралялі натоўп капсуламі з пяском і хімічнымі рэактывамі^[25].

На наступны дзень пратэсты працягваліся, у тым ліку на Чыкагскім праспекце і каля 3-га ўчастка. З 18:00 паліцыя пачала ўжываць хімічныя газавыя бомбы і страляць па пратэстуючых гумовымі кулямі^[26][27]. Падчас пратэстаў адзін чалавек быў застрэлены, паліцыя затрымала аднаго падазраванага^[28][29][30].

Акцыі пратэсту прайшлі ў Лос-Анджэлесе 27 мая, дзе 500—1000 пратэстуючых блакавалі абодва кірункі трасы I-5 каля горада^[31].

27—29 мая акцыі пратэсту таксама прайшлі ў Мемфісе (штат Тэнесі), Сент-Поле (сталіца штата Мінесота), Нью-Ёрку, Дэнверы (штат Каларада), Альбукерке (штат Нью-Мексіка), Луісвілі (штат Кентукі), Фініксе (штат Арызона), Калумбусе (штат Агаё); былі затрыманы дзясяткі чалавек, некалькі чалавек атрымалі агнястрэльныя раненні^[31].

У Мінесоце і Сент-Поле былі ўведзены рэжымы надзвычайнай сітуацыі тэрмінам на 72 гадзіны.

На фоне пратэстаў губернатар Мінесоты Цім Уолз, у адпаведнасці з прашэннем мэра Мінеапаліса Джэйкаба Фрэя, прыцягнуў для падтрымання парадку ў Мінеапалісе, Сент-Поле і прылеглых раёнах больш за 500 байцоў Нацыянальнай гвардыі ЗША.

Як заявіў Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп у Твітэры^[32]:

Я не магу застацца ў баку і проста глядзець на тое, што адбываецца ў вялікім амерыканскім горадзе Мінеапаліс. Поўная адсутнасць лідарства. Ці слабы мэр — левы радыкал Джэйкаб Фрэй — возьме сітуацыю пад кантроль, ці я адпраўлю Нацыянальную гвардыю, каб усё зрабіць як трэба. Гэтыя бандыты апаганьваюць памяць Джорджа Флойда, і я не дазволю адбывацца такому. Я толькі што размаўляў з губернатарам штата Цімам Уолзам і сказаў яму, што вайскоўцы ў яго распараджэнні. У выпадку любых складанасцяў мы возьмем кантроль на сябе, але калі пачынаецца марадзёрствы, пачынаецца і стральба.

30 мая ў акрузе Фултан (Атланта) быў уведзены рэжым надзвычайнага здарэння з-за пратэстаў^[33]. А ў Оклендзе, штат Каліфорнія, два супрацоўнікі Федэральнай службы аховы атрымалі агнястрэльныя раненні падчас масавых хваляванняў. Адзін з афіцэраў памёр ад атрыманых траўмаў. Напярэдадні каля 7500 чалавек выйшлі на вуліцы горада ў знак пратэсту супраць дзеянняў паліцэйскіх, якія прывялі да смерці афраамерыканца Джорджа Флойда. У гэты дзень праваахоўнікам паступалі паведамленні аб вандалізме, крадзяжах, падпалах і нападах на сілавікоў^[2]. Многім гарадам нанесена значная шкода. Дэманстранты грамілі крамы, падпальвалі паліцэйскія машыны. Пратэсты спрабавалі гасіць укаранёныя ў натоўп супрацоўнікі бяспекі са Сакрэтнай службы з белымі павязкамі на руках. Тым часам у Філадэльфіі ў выніку сутыкненняў пацярпелі як мінімум 13 паліцэйскіх. У Сіэтле праваахоўнікі ўжылі слёзатачывы газ і светлашумавыя гранаты. У Вашынгтоне тысячы чалавек спрабавалі прарвацца да Белага дома. У Лос-Анджэлесе для разгону мітынгоўцаў вартавыя парадку пусцілі ў ход слёзатачывы газ, святлашумавыя гранаты, гумовыя кулі і дубінкі. У Атланце, дзе напярэдадні разграмілі штаб-кватэру CNN, адправілі паўтары тысячы байцоў Нацгвардыі ЗША. У Нью-Ёрку, з-за вялікай агрэсіўнасці дэманстрантаў, паліцэйскім было забаронена праводзіць адзіночнае патруляванне вуліц^[34].

Пратэсты разгарнуліся ў некалькіх раёнах Нью-Ёрка, дзе ў ноч на 31 мая бунтуючыя жыхары спалілі паліцэйскі грузавік. Раней паведамлялася, што раз’юшаныя паліцэйскія заехалі на двух аўтамабілях у натоўп дэманстрантаў^[35].

Станам на 31 мая ўжо каля 25 амерыканскіх гарадоў увялі каменданцкі час. Тым часам некаторыя паліцыянты нават праявілі салідарнасць з пратэстантамі. Так, напрыклад, у Портлендзе праваахоўнікі ўсталі на калена і пачалі ціснуць рукі дэманстрантам^[36]. Таксама пратэстоўцы паспрабавалі спаліць царкву Святога Іаана (т. зв. «Царква прэзідэнтаў») на Лафает-сквер, непадалёк ад Белага дома^[37][38][39].

Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп, які, як сцвярджала прэса ЗША, быў вымушаны каля сутак правесці ў адмысловым бункеры, выйшаў на брыфінг перад Белым домам. Яго выступ быў прысвечаны беспарадкам у краіне. Па словах прэзідэнта Трампа, тое, што ў гэтыя дні адбываецца ў Злучаных Штатах, з’яўляецца «ўнутраным тэрарызмам». Ён заявіў, што калі ўлады на месцах не справяцца з беспарадкамі і не ўціхамірыць натоўп, то ён прыме рашэнне аб задзейнічанні арміі^[40].

Паведамлялася, што ў Вашынгтоне супрацоўнікі паліцыі абстралялі пратэстоўцаў капсуламі са слёзатачывым газам. Удзельнікі беспарадкаў сталі закідваць праваахоўнікаў бутэлькамі з вадой, а затым падышлі ўшчыльную да ачаплення. Пасля ўжывання спецсродкаў дэманстранты разбегліся, а прэзідэнт Трамп часова пакінуў сталіцу на верталёце^[41].

Па стане на 2 чэрвеня паведамлялася, што за час беспарадкаў у краіне загінула не менш за 11 чалавек. Верагодна, ахвяр у некалькі разоў больш, паколькі ў адным толькі Чыкага за апошнія дні забіта, як паведамлялася, каля 20 чалавек. Падчас сутыкненняў сур’ёзна пацярпелі і дзясяткі паліцэйскіх: сярод іх таксама ёсць некалькі загінуўшых. Нягледзячы на патрабаванне прэзідэнта Трампа, мэры і губернатары, якія прадстаўлялі Дэмакратычную партыю, ад дапамогі Нацыянальнай гвардыі адмаўляліся. Больш за тое, дэмакраты рыхтавалі парламенцкую рэзалюцыю з асуджэннем кіраўніка дзяржавы за жорсткасць мер, што прымаліся ім^[4].

Разам з тым адзначалася, што на восьмыя суткі беспарадкаў пратэстныя настроі памяншаліся. Упершыню за ўвесь тыдзень амерыканскія СМІ змаглі перапыніць прамыя трансляцыі таго, што адбываецца, і вярнуцца да звычайнай сетцы перадач. Як адзначалася, у цэлым па краіне гвалт і марадзёрства пачылі ісці на спад. Аднак запушчаная ў Штатах хваля перакінулася на Еўропу — у Францыі прайшлі 20-тысячны дэманстрацыі ў падтрымку правоў чарнаскурых^[42].

Па стане на 4 чэрвеня, падчас беспарадкаў пацярпелі 114 паліцэйскіх. 22 з іх шпіталізаваны. А ў Сент-Луісе (штат Місуры) марадзёры забілі былога паліцэйскага афраамерыканца, які спрабаваў спыніць рабаванне ламбарда^[43].

Адначасна з гэтым, падзеі ў ЗША атрымалі і палітычную афарбоўку, бо пратэсты падтрымаў і галоўны канкурэнт Трампа на выбарах Джо Байдэн.

6 чэрвеня ў Вашынгтоне прайшла найбуйнейшая пратэстная акцыя за апошнія 12 гадоў. У сталіцы дэманстранты сабраліся каля Капітолія, Нацыянальнай алеі і Белага дома. На вуліцы хутка вывелі нацыянальную гвардыю. Ваенныя разам з праваахоўнікамі перакрылі значную частку цэнтра горада^[44]. У той жа час адзначалася, што да пратэстаў далучыліся феміністкі, трансгендэры і праціўнікі абортаў^[45].

Па стане на 7 чэрвеня, пратэсты і беспарадкі ахапілі больш чым 500 амерыканскіх гарадоў^[46].

У сваю чаргу пратэстоўцы Сіэтла 8 чэрвеня на некаторы час ўвайшлі ў будынак мэрыі. Там жа абвясцілі частку горада «Аўтаномнай зонай Капіталійскага ўзгорка» (англ.: «Capitol Hill Autonomous Zone», «CHAZ»)^[47]. «Аўтаномная зона Капіталійскага ўзгорка» размяшчалася на тэрыторыі шасці гарадскіх кварталаў, у тым ліку пакінутага ўладамі паліцэйскага ўчастка^[48].

Увечары 9 чэрвеня ў Рычмандзе натоўп незадаволеных знес і патапіў у рацэ помнік Хрыстафору Калумбу. Аднак апаганьванні помнікаў амерыканскіх і замежных дзеячаў назіраліся і да гэтага. Раней у ЗША на фоне пратэстаў было ўзнята пытанне аб зносе помнікаў прыхільнікам Канферэнцыі грамадзянскай вайны^[49].

11 чэрвеня пратэсты ў Сіэтле, дзе паўстанцамі было захоплена шэсць кварталаў, у асноўным мелі мірны характар. Там яны праходзілі з танцамі і праглядам фільмаў. У Лос-Анджэлесе расследвалі паўсотні скаргаў на дзеянні паліцэйскіх, а ў Чыкага, наадварот, выкрылі вартавых парадку ў бяздзейнасці падчас пагромаў. Нягледзячы на тое, што пратэсты ў ЗША ўжо прыкметна аціхлі, некаторыя актывісты наўмысна стваралі канфліктныя сітуацыі^[50].

13 чэрвеня ЗША ахапіла новая хваля пратэстаў, нагодай чаго стала гібель параненага паліцыянтам пры затрыманні афраамерыканца Рэйшарда Брукса ў Атланце. Паліцэйскі, які праводзіў затрыманне, звольнены, а начальнік паліцыі горада сышла ў адстаўку. Пратэстоўцы ў лютасці падпалілі кафэ, якое знаходзіцца побач з месцам здарэння^[51]. 14 чэрвеня на фоне гэтага інцыдэнту новая хваля пратэстаў супраць расізму ахапіла не толькі ЗША, але і Еўропу. У Марселі (Францыя) пратэстоўцы закідвалі паліцыю петардамі і камянямі, аналагічная карціна адбывалася ў Лондане^[52]. Незадаволеныя забойствам Рэйшарда Брукса прыйшлі пад Капітолій штата Джорджыя патрабаваць рэформаў і пратэставаць супраць паліцэйскай жорсткасці. Натоўп сабраўся на вуліцы Марціна Лютэра Кінга малодшага побач з яго статуяй^[53].

15 чэрвеня ў горадзе Альбукерке (штат Нью-Мексіка) падчас пратэстаў адбыўся стрэл, у выніку якога адзін чалавек паранены. Акрамя гэтага, паведамлялася, што пасля таго, як адбыўся гэты інцыдэнт, супрацоўнікі паліцыі былі вымушаны для забеспячэння ўласнай бяспекі прымяніць хімічныя раздражняльнікі і светлашумавыя гранаты^[54].

16 чэрвеня паміж гарадскімі ўладамі Сіэтла і актывістамі АЗКУ былі дасягнуты пагадненні, паводле якіх блокпасты пратэстуючых замяняюцца бетоннымі блокамі, расстаўленымі ў шахматным парадку, што павінна зрабіць магчымым праезд транспарту і аўтамабіляў экстраных службаў, а тэрыторыя «аўтаномнай зоны» скарачаецца з 6-7 кварталаў да 3. Дадзеныя саступкі з боку пратэстуючых выкліканы рашэннем гарадскога савета Сіэтла выканаць патрабаванні пратэстуючых па частцы забароны на выкарыстанне паліцыяй задушлівых прыёмаў, а таксама слезацечных газаў і пярцовых раствораў^[55].

Да гэтага часу супрацоўнікі праваахоўных органаў у шэрагу гарадоў ЗША пачалі масава сыходзіць у адстаўку. Па даных тэлеканала CNN, па меншай меры сямёра паліцэйскіх сышлі ў адстаўку ў Мінеапалісе, восем — у Атланце. пяцьдзясят сем — у Бафала. У штаце Фларыда яшчэ дзевяць супрацоўнікаў паліцэйскага спецпадраздзялення SWAT напісалі рапарты аб сваім сыходзе^[56]. Адначасова па ўсёй краіне паліцыянты масава бралі бальнічныя і адгулы, абы не выходзіць на працу. У Атланце, як паведамлялася на 17 чэрвеня, большасць раёнаў нікім не патруляваліся. Крыніцы ў паліцыі паведамлялі, што ў горадзе працавалі толькі два паліцэйскія ўчасткі^[57].

У ноч на 20 чэрвеня ў аўтаномнай зоне Сіэтла ўспыхнула перастрэлка. Дакладныя прычыны канфлікту невядомы. Паведамляецца, што адзін чалавек загінуў і адзін паранены^[6].

21 чэрвеня акцыі пратэсту ахапілі Камптан (штат Каліфорнія), якія адбыліся ў сувязі з забойствам паліцыяй лацінаамерыканца Андрэса Гуардада. Пазней яны перараслі ў сутыкненні з супрацоўнікамі праваахоўных органаў^[58].

22 чэрвеня ў Вашынгтоне, падчас чарговага зносу помнікаў пратэстуючымі, адбылася сутычка паліцыі з дэманстрантамі. Інцыдэнт адбыўся калі праваахоўнікі выцяснялі людзей з плошчы Лафает, што спрабавалі знесці статую сёмага прэзідэнта ЗША Эндру Джэксана. Паліцыянты сфармавалі бар’ер вакол помніка, адганяючы незадаволеных перцовым спрэем^[59].

24 чэрвеня адзін з лідараў пратэстнага руху ў Сіэтле рэпер Раз Сіман заявіў, што многія мірныя дэманстранты пацярпелі падчас беспарадкаў ад буянства аднадумцаў, у сувязі з чым яны прынялі рашэнне пакінуць захоплены квартал^[60]. Увечары таго ж дня «Камітэт салідарнасці» CHOP/CHAZ у Twitter падзякаваў удзельнікам за двухтыднёвую падтрымку і абвясціў аб тым, што «праект» скончаны. На апошнім маршы BlackLivesMatter (BLM) сабраўся толькі 71 чалавек, у той час як на першым часе ў самаабвешчанай 8 чэрвеня адукацыі знаходзіліся тысячы ўдзельнікаў^[61].

Познім вечарам 27 чэрвеня на акцыі ў Луісвілі на плошчы Джэферсана адбылася стральба: адзін чалавек загінуў і яшчэ адзін паранены^[7].

28 чэрвеня абвастрылася сітуацыя ў Мэрылендзе, дзе мітынг скончыўся сутыкненнем з вартавымі парадку. Натоўп кідаў у іх бутэлькі і камяні. Для стрымлівання сітуацыі сілавікі ўжылі сілу, затрымаўшы 16 чалавек^[62].

1 ліпеня паліцыя пачала гвалтоўны разгон прыхільнікаў АЗКУ ў Сіэтле, якія ўсё яшчэ спадзяваліся на адраджэнне аўтаноміі^[63].

4 ліпеня, пасля віншавальнай прамовы Трамп з нагоды дня незалежнасці ЗША, у Вашынгтоне пратэстоўцы спалілі дзяржаўны сцяг. Яны заявілі, што ЗША ніколі не былі вялікай дзяржавай. Менавіта гэтыя словы ўтрымліваліся ў прамове Дональда Трампа. Некаторыя амерыканцы спрабавалі перашкодзіць мітынгоўцам спаліць сцяг, але прадухіліць гэта ім не ўдалося. Да гэтага ў цэнтры сталіцы прайшоў марш пратэсту, прысвечаны нябожчыку Джорджу Флойду. У ім прынялі ўдзел некалькі сотняў чалавек. Арганізатары мерапрыемства заявілі, што яны наўмысна вырашылі правесці яго ў дзень нацыянальнага свята^[64].

6 ліпеня ў Атланце, цэнтры амерыканскага штата Джорджыя, улады ўвялі рэжым надзвычайнага становішча і мабілізавалі падраздзяленні Нацгвардыі. Такое рашэнне было прынята пасля мінулых 4—5 ліпеня перастрэлак у горадзе. Паведамляецца, што ў выніку інцыдэнту пацярпелі 31 чалавек і пяцёра загінулі^[65]. Потым, у ноч з 6 па 7 ліпеня, пачаліся сутыкненні паліцыі з апазіцыяй у Портлендзе, дзе сілавікі прымянілі спецсродкі і слёзатачывы газ. Аднак пасля няўдалай спробы разагнаць акцыю пратэсту паліцыянты адступілі пад націскам радыкалаў. У Нью-Ёрку ў натоўп людзей, якія пратэставалі на Таймс-сквер, урэзаўся аўтамабіль, але ніхто не загінуў^[66].

15 ліпеня маніфестантанты прайшлі праз Бруклінскі мост да мэрыі на Манхэтэне, заклікаючы спыніць гвалт і падтрымаць праваахоўныя органы ў такія цяжкія часы^[67].

17 ліпеня сотні пратэстуючых горада Чыкага атачылі статую Калумба і спрабавалі яе знесці, але ім перашкодзілі паліцыянты. У ходзе сутыкненняў радыкалы кідалі ў іх розныя рэчы. У выніку пацярпелі 18 паліцэйскіх, некаторыя з іх былі шпіталізаваны. МУС паведаміла, што 12 парушальнікаў былі затрыманыя^[68].

18 ліпеня ў Портлендзе (штат Арэгон) пратэстоўцы ўварваліся ў будынак асацыяцыі паліцыі і паставілі там пажар. Праваахоўнікі паведамілі, што натоўп сабраўся ў цэнтры горада, пратэстоўцы ўзводзілі барыкады ля будынка мясцовага федэральнага суда, падпальвалі смеццевыя бакі. Пазней некалькі чалавек уварваліся ў будынак прафсаюза і падпалілі яго. Агонь атрымалася патушыць^[69].

21 ліпеня выканаўца абавязкаў міністра ўнутранай бяспекі ЗША Чэд Вулф паведаміў, што абвастрылася сітуацыя ў Портлендзе, дзе мітынгоўцы напалі на паліцыянтаў. У сваю чаргу прадстаўнікі органаў правапарадку для разгону натоўпу ўжылі слёзатачывы газ і дымавыя шашкі^[70].

22 ліпеня каля 200 супрацоўнікаў федэральных праваахоўных органаў прыбылі ў Чыкага і Канзас-Сіці, а таксама яшчэ прыкладна 35 — у Альбукерке для аказання дапамогі ў барацьбе са злачыннасцю на фоне беспарадкаў^[71].

25 ліпеня ўдзельнікі пратэстаў у Сіэтле падпалілі будаўнічы вагончык на тэрыторыі недабудаванага цэнтра заключэння непаўналетніх злачынцаў, а таксама спрабавалі падарваць сцены паліцэйскага ўчастка. Пасля гэтага гарадскія ўлады абвясцілі беспарадкі мецяжом. Праваахоўнікі прыступілі да рашучых мер, затрымаўшы 45 апазіцыянераў. У сваю чаргу, з боку прадстаўнікоў улады пацярпелі 25 паліцэйскіх^[72].

У той жа час у Луісвілі, па заяве паліцыі, паміж членамі радыкальнага ўзброенага фармавання адбыўся канфлікт, які перарос у перастрэлку, у выніку чаго паранены трое. Вартавыя парадку вымушана ўзвялі барыкады, каб падзяліць мітынгоўцаў на меншыя групы. У Чыкага прайшлі дэманстрацыі супраць федэральных сілавікоў, якіх туды накіраваў Трамп. Паведамлялася аб стральбе і марадзёрстве на вуліцах^[72]. Таксама вядома аб стральбе на мітынгу ў Осціне, дзе загінуў адзін чалавек^[73].

26 ліпеня ад паліцыі стала вядома, што некаторыя апазіцыянеры нават апранаюцца ў камізэлькі з надпісам «прэса», спрабуючы такім чынам не патрапіць пад гарачую руку сілавікоў. Аднак гэтых лёгка вылічаюць. У той жа час, разам з Портлендам, афіцыйнымі ўладамі мецяжом былі пазначаны беспарадкі ў Сіэтле. У дадзеных гарадах ужо каля 60 дзён не сціхаюць пратэсты і беспарадкі, у тым ліку агрэсія супраць паліцыі. На той момант, як паведамлялася, сітуацыя яшчэ больш пагоршылася з-за ўводу федэральных сіл МУБ^[74].

У цэлым па стане на канец ліпеня беспарадкі не пагаслі. Прыхільнікі дэмакратычнай партыі заяўлялі выключна аб мірных пратэстах, тады як рэспубліканцы казалі пра сапраўдны бунт. Мірныя акцыі, якія праходзілі штодня, кожны раз перарасталі ў беспарадкі. Кожную ноч у такіх гарадах як Сіэтл і Портленд праходзілі пагромы і сутыкненні з паліцыяй. У абодвух была вельмі напружаная абстаноўка, пра што сведчыць таксама пастаянныя перастрэлкі, чыя частата павялічылася на 240 %. У Мінеапалісе, дзе скарацілі фінансаванне паліцыі, мясцовым жыхарам давялося арганізаваць уласныя патрулі і ўзводзіць барыкады^[75][76].

2 жніўня абвастрылася сітуацыя ў сталіцы штата Тэхас горадзе Осцін. На вуліцы выйшлі сотні людзей, сярод якіх узброеныя прыхільнікі леварадыкальнага руху «Антыфа». Паліцыя была вымушана задзейнічаць дадатковыя сілы, у тым ліку конныя падраздзяленні, для разгону несанкцыянаванага мітынгу супраць расізму. Нестабільна было і ў штаце Арэгон. У свой час у Портлендзе назіраліся кропкавыя бясчынствы мітынгоўцаў. У Сіэтле, дзе пад націскам радыкалаў улады прынялі рашэнне скасаваць дэпартамент паліцыі, прайшоў мітынг у падтрымку вартавых парадку. Зрэшты, мірная акцыя была сарваная сіламі апазіцыі^[77].

7 жніўня каля 200 чалавек пайшлі на штурм аднаго з паліцэйскіх участкаў Портленда. Дэманстранты ўступілі ў супрацьстаянне з вартавымі правапарадку, пракалолі шыны патрульных машын, пашкодзілі камеры вонкавага назірання, аблілі сцены ўпраўлення фарбай. Жанчыну, якая паспрабавала спыніць удзельнікаў бязладзіцы, таксама аблілі белай фарбай. Дзясяткі маніфестантаў затрыманыя, адзін паліцэйскі пацярпеў^[78]. Прыкладна ў 23:35 пратэстоўцы разбілі акно офіса Асацыяцыі паліцыі горада, праніклі туды і ўчынілі пажар. На месца беспарадкаў прыбылі паліцэйскія, але падвергліся ўздзеянню асляпляльнага лазера, які выкарыстоўвалі апазіцыянеры. Паведамлялася аб трох пацярпелых сярод праваахоўнікаў. Пажарныя змаглі патушыць агонь пасля сілавога выцяснення пратэстуючых з месца падзей. Да 02:00 па мясцовым часе большасць пратэстуючых разышлася. Паліцыя затрымала некалькі актыўных удзельнікаў беспарадкаў^[79].

У цэнтры горада Чыкага 10 жніўня адбыліся масавыя беспарадкі і рабаванні. У выніку пацярпелі 15 чалавек, двое з іх атрымалі цяжкія агнястрэльныя раненні, больш за 100 чалавек затрыманыя. Кіраўнік гарадской паліцыі Дэвід Браўн на прэс-канферэнцыі заявіў, што сярод параненых ёсць 13 паліцэйскіх. Таксама ён распавёў, што вартавыя парадку знайшлі на месцы здарэння пяць пісталетаў. Са слоў Браўна, масавыя беспарадкі былі выкліканы стральбой на поўдні Чыкага, якая адбылася 9 жніўня^[80].

15—16 жніўня паведамлялася, што натоўп напаў на жыхара Портленда і збіў яго да страты прытомнасці пад той падставай, што ён спрабаваў пратараніць пратэстуючых^[81].

23 жніўня пачаліся пратэсты ў горадзе Лафает, штат Луізіяна, якія перараслі ноччу ў беспарадкі з-за забойства цемнаскурага мужчыны паліцэйскімі пры спробе яго затрымаць. Некалькі дзясяткаў людзей выйшлі на вуліцы горада ноччу ў знак пратэсту супраць смерці Трэйфорда Пелерына. Інцыдэнт адбыўся 22 жніўня ноччу, калі паліцыя прыехала па выкліку да крамы з-за мужчыны, у якога быў пры сабе нож. Пры затрыманні ён паспрабаваў збегчы, паліцыянты адкрылі стральбу. На відэа відавочцаў, якое разышлося ў сацсетках, не менш за шэсць паліцэйскіх атачаюць злачынца, калі ён спрабуе зайсці ў краму, і страляюць у яго з блізкай адлегласці блізу 10 разоў^[82]. Таксама беспарадкі зафіксаваны ў горадзе Кеноша, штат Вісконсін, дзе абвешчаны каменданцкі час. Па даных уладаў на 24 жніўня, пратэстоўцы спалілі тры прадпрыемствы, тры смеццеўборачныя машыны і павалілі макет дыназаўра непадалёк ад гарадскога палеанталагічнай музея. У будынку мясцовага суда выбілі шкляныя дзверы. Вітрыны ў Кеношы зачынены шчытамі — на іх ужо былі налеплены банеры руху Black Lives Matter. Да пратэстоўцаў выйшаў мэр горада, але дыялогу не атрымалася. Улады штата звярнуліся за дапамогай да федэральнага ўраду, які накіраваў ім 125 вайскоўцаў нацгвардыі^[83]. Пратэсты суправаджаліся марадзёрствам і рабаваннем гандлёвых кропак. Аднак ужо на 27 жніўня абстаноўка ў горадзе некалькі стабілізавалася^[84].

29 жніўня ў Портлендзе падчас пратэстных акцый апазіцыянеры паспрабавалі падпаліць будынак Асацыяцыі паліцыі горада. Праваахоўнікі спынілі дэманстрантаў, затрымаўшы дзевятнаццаць чалавек, у тым ліку аднаго непаўналетняга^[85].

1 верасня прэзідэнт Трамп наведаў горад Кеноша, ахоплены новай хваляй беспарадкаў. Ён назваў падзеі ўнутраным тэрарызмам, а таксама паабяцаў вылучыць на забеспячэнне бяспекі ва ўсім штаце Вісконсін сорак мільёнаў долараў. Разам з тым у горадзе некалькі сотняў чалавек выйшлі на мітынг са складонамі «Сыходзь» і «Далоў паліцэйскае самавольства». Да гэтага часу за ўвесь тыдзень беспарадкаў у Кеношы былі забіты два чалавекі, затрыманы каля двухсот. Іх абвінавацілі ў рабаванні, захоўванні наркотыкаў і парушэнні каменданцкага часу^[86].

3—4 верасня ў Портлендзе паліцыя вылавіла 27 чалавек, якія ўдзельнічалі ў масавых пагромах. У той жа час у Рочысцеры, штат Нью-Ёрк, радыкалы з ліку дэманстрантаў напалі на рэстаран і пачалі граміць ўстанову, адначасна пракраўшыся на дах суседняга будынка. У выніку інцыдэнту ёсць пацярпелыя^[87]. У Нью-Ёрку ў натоўп маніфестантаў, якія пратэставалі супраць расізму, урэзаўся аўтамабіль. Лёгкія раненні атрымалі 3 чалавекі^[88].

5 верасня ў Луісвілі адбыліся сутыкненні дэманстрантаў BLM з групай асоб, якія выступалі супраць руху^[89].

6 верасня паведамлялася, што дэманстранты ў Портландзе ўжылі супраць паліцыі кактэйлі Молатава, падчас чаго як мінімум адзін чалавек быў паранены. Паліцыя ўжыла супраць апазіцыі слезацечны газ. Некалькі чалавек былі затрыманы^[90].

18 верасня зноў абвастрылася сітуацыя ў Портлендзе, дзе з новай сілай успыхнулі беспарадкі. Паліцыянты адзначалі, што дэманстранты не былі настроены на мірны пратэст, нападаючы на праваахоўнікаў, выкарыстоўвае спецзабарону і нажы. Супраць іх паліцыя ўжыла слёзатачывы газ. Затрыманы каля 50 чалавек^[91].

23 верасня адбылося чарговае абвастрэнне ўнутранага канфлікту. Паведамлялася аб сутыкненнях у Сіэтле і Портлендзе, дзе праходзіла інфармацыя аб выкарыстанні дэманстрантамі кактэйляў Молатава. У Лос-Анджэлесе і Сан-Дыега прайшлі мірныя акцыі без значных інцыдэнтаў^[92].

24 верасня ў Луісвілі на дэманстрацыі затрыманы 127 чалавека. Днём раней у горадзе бушавалі буйныя беспарадкі, падчас чаго паліцэйскія ўступілі ў перастрэлку з апазіцыяй. У выніку два праваахоўніка атрымалі раненні. Тым часам у Портлендзе актывісты руху Black Lives Matter пачалі кідаць у праваахоўнікаў кактэйлі Молатава, за што былі арыштаваны звыш 10 чалавек^[93].

Па паведамленнях на 25 верасня, беспарадкі аднавіліся ў штаце Арэгон, якія спыніліся на некалькі тыдняў з-за пагрозы лясных пажараў. Разам з тым не сціхалі пратэсты ў Каліфорніі, дзе незадаволеныя выходзілі на вуліцы буйных гарадоў пасля таго, як у Сан-Клементэ паліцэйскі смяротна параніў бяздомнага афраамерыканца, што спрабаваў сілай вырваць у яго зброю^[94].

11 кастрычніка пратэстоўцы ў Портлендзе знеслі статуі 16-га і 26-га прэзідэнтаў ЗША А. Лінкальна і Т. Рузвельта. Па звестках, абедзве статуі былі знесены каля 21:00 па мясцовым часе. Акрамя гэтага, пратэстоўцы аблілі статую Рузвельта чырвонай фарбай. Пасля звяржэння статуй дэманстранты разбілі шкло ў некалькіх будынках Портленда, а таксама размясцілі плакат з антырасісцкімі лозунгамі на будынку Арэгонскага Гістарычнага Таварыства, дзе таксама размешчаны музей горада. Затым натоўп рушыў па цэнтры горада, разбіўшы вокны і разбурыўшы шыльду ў офісе грамадскай бяспекі кампуса Портлендскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Каля 21:30 паліцыя пачала разганяць апазіцыянераў^[95].

17—18 кастрычніка прыкладна 100 тыс. чалавек выйшлі на пратэсты супраць прэзідэнта Дональда Трампа. Акцыі прайшлі ва ўсіх штатах. У Вашынгтоне дэманстранты адправіліся ад Белага дома да Капітолія і будынка Вярхоўнага суда. У руках у прысутных былі плакаты з крытыкай прэзідэнта Дональда Трампа і віцэ-прэзідэнта Майкла Пэнса^[96].

27 кастрычніка паўстала чарговае абвастрэння сітуацыя. Пратэстныя хваляванні і беспарадкі ахапілі Філадэльфію, Нью-Ёрк, Лос-Анджэле і Вашынгтон. Паведамлялася пра марадзёрства, напады на паліцэйскія ўстановы і вандалізм^[97].

У многіх гарадах пратэсты суправаджаліся беспарадкамі, марадзёрствам, пагромамі і падпаламі. Сярод пацярпелых ад беспарадкаў як буйны бізнес, так і малыя лакальныя прадпрыемствы, якія яшчэ не паспелі акрыяць ад пандэміі каранавіруса. Пратэстоўцы ўрываліся ў будынкі, забіралі тавар з паліц, выкарыстоўвалі бензін для падпалаў, выбівалі шыбы ў крамах і кафэ з дапамогай лома і малявалі графіці на вітрынах. Паводле The New York Times, многія ўладальнікі крамаў, з якімі пагутарыла выданне, расказалі, што яны адчувалі сябе ахвярамі недарэчнай агрэсіі. Яны асцерагаліся, што іх прадпрыемствы не змогуць аднавіць работу з-за панесенай шкоды, што пагоршыць разбуральны ўплыў каранціну^[98].

Самымі першымі ад пратэстуючых пацярпелі статуі прыхільнікаў Канфедэрацыі, дзе ў свой час квітнела рабства, а таксама шэраг амерыканскіх і замежных дзеячаў, якія з’яўляліся рабаўладальнікамі ці ж рабагандлярамі. Асаблівую нянавісць пратэстоўцы адчувалі да прэзідэнта канфедэратаў Джэферсана Дэвіса і военачальніка Роберта Лі. Пад удар трапіў і першаадкрывальнік амерыканскага кантынента Хрыстафор Калумб, які, на думку пратэстуючых, з’яўляецца «сімвалам генацыду»^[99]. Пратэстоўцы знішчалі іх помнікі, але пасля зносіць пачалі і іншыя манументы. Аналагічныя падзеі закранулі і Еўропу.

27 чэрвеня прэзідэнт ЗША Трамп падпісаў указ аб абароне помнікаў, які прадугледжвае дзесяцігадовы турэмны тэрмін за вандалізм у адносінах да аб’ектаў культурнай спадчыны, пасля чаго заявіў пра «поўнае спыненне» выпадкаў зносу. Тым не менш зносы працягваліся, а знішчэннне манументаў стала асновай для шырокай дыскусіі аб гістарычнай спадчыне і дэкаланізацыі. Вядома, што помнікі некаторым асобам былі дэмантаваныя афіцыйна, напрыклад статуя генерала Лі ў Рычмандзе^[100].

Тэлеканал NBC News паведамляў, што па стане на 19 чэрвеня ў 19 штатах ЗША знесена 28 помнікаў гістарычным персонам, так ці інакш звязаных з рабаўладальніцкім перыядам гісторыі краіны. Сярод іх помнікі прэзідэнтам Аўрааму Лінкальну і Джорджу Вашынгтону. Яшчэ дванаццаць манументаў намечаны да зносу, а яшчэ каля трыццаці помнікаў сталі аб’ектамі спрэчак «зносіць-не зносіць»^[101].

У ліпені пад удар трапілі нават выявы Ісуса Хрыста з-за таго, што, на думку чорнаскурых радыкалаў, ён з’яўляўся негроідам. Так, у каталіцкім храме, размешчаным у акрузе Маямі-Дэйд (штат Фларыда), удзельнікі беспарадкаў адбілі галаву ў статуі Хрыста, якая знаходзілася звонку. Пасля гэтага царкоўная абшчына была вымушана наняць начную ахову для абароны падворка. У саборы св. Стэфана ў горадзе Чатануга (штат Тэнtсі) невядомымі вандаламі была адбіта галава каля статуі Панны Марыі. Аналагічныя блюзнерствы ўвайшлі ў паліцэйскія зводкі ў Нью-Ёрку і Бостане^[102].

Па даных на 24 верасня, як паведамляў тэлеканал CBS, з пачатку хваляванняў у Штатах былі знесены 33 помнікі Хрыстафора Калумба^[103].

30 мая карэспандэнт «РИА Новости» распавёў, што пасля разгону пратэстоўцаў у адным з раёнаў Мінеапаліса байцы Нацгвардыі дазволілі прэсе застацца на тэрыторыі заправачнай станцыі. Аднак пазней да запраўкі пад’ехаў мікрааўтобус з паліцэйскімі, якія запатрабавалі, каб усе ўвайшлі ў будынак станцыі. Нягледзячы на тлумачэнні журналістаў, што яны з’яўляюцца прадстаўнікамі медыя, і прад’яўленыя пасведчанні, двое афіцэраў выкарыстоўвалі слезацечны спрэй супраць карэспандэнта «РИА Новости» Міхаіла Тургіева і члена здымачнай групы тэлеканала VICE^[104]. Пасольства Расіі ў Вашынгтоне накіравала ноту пратэсту ў Дзярждэпартамэнт ЗША. Дыпламаты запатрабавалі правесці дбайнае расследаванне.

Гэта быў не адзіны напад. Па звестках «Рэпарцёраў без межаў», да 1 чэрвеня ў 30 гарадах Злучаных Штатаў было зарэгістравана не менш як 68 нападаў на прадстаўнікоў СМІ ў тым ліку з прымяненнем гумовых куль і слёзатачывага газу. Так, у Мінеапалісе 31 мая былі абстраляны карэспандэнт Deutsche Welle і аператар, а днём раней ад гумовых куляў пацярпелі два супрацоўнікі інфармагенцтва Reuters. Акрамя таго, праваахоўнікі неаднаразова затрымлівалі журналістаў. Падобныя эпізоды адбыліся са здымачнай групай тэлеканала CNN, карэспандэнтам аўстралійскага тэлеканала 9News, фатографам штодзённай газеты Las Vegas Review-Journal і фатографам-фрылансерам, якая працавала па заданні агенцтва AFP^[105].

2 чэрвеня паліцэйскі ў Вашынгтоне параніў прадзюсара Sputnik Нікол Русел, якая асвятляла пратэсты ў Белага дома. Раней галоўны рэдактар МІА «Россия сегодня (Russia Today)» Маргарыта Сіманьян паведаміла, што агенцтва падумае над тым, каб падаць у суд у сувязі з нападамі паліцэйскіх на журналістаў РИА Новости і Sputnik^[106].

21 ліпеня супрацоўнікі здымачнай групы Першага канала, якія асвятлялі портлендскія акцыі пратэсту супраць паліцэйскага гвалту, пацярпелі ад дзеянняў амерыканскай паліцыі. Вядома, што сілавікі разбілі камеру і ўдарылі журналістаў. Як заявіў намеснік генеральнага дырэктара, дырэктар Дырэкцыі інфармацыйных праграм канала Кірыл Клейменаў, расійскія журналісты, якія падвергліся нападу вартавых парадку, сур’ёзна не пацярпелі. Гэтыя дзеянні асудзілі ў пасольстве РФ^[107].

4 жніўня міжнародная праваабарончая арганізацыя Amnesty International (AI) абвінаваціла паліцыю ЗША ў сур’ёзных парушэннях правоў чалавека ў дачыненні да ўдзельнікаў масавых пратэстаў. Так, з 25 мая па 5 чэрвеня паліцыянты ў 89 выпадках у 34 штатах без усялякай неабходнасці ўжылі слёзатачывы газ, у 21 выпадку ў 15 штатах і Вашынгтоне — газавыя балончыкі. Выкарыстанне слезацечных і раздражняльных рэчываў падчас пандэміі COVID-19 асабліва заслугоўвае вымовы, паколькі дэманстранты былі вымушаны зняць ахоўныя маскі, каб змыць іх з твару. Як заявіла эксперт па ЗША нямецкага аддзялення Amnesty International Катарына Масуд, паліцыя павінна дазваляць дэманстрантам карыстацца іх правам на мірны пратэст, а не змагацца з імі з ужываннем непрапарцыйна жорсткай сілы. Па словах жанчыны, непрапарцыйнае і часцяком празмернае прымяненне сілы ў дачыненні да пратэстуючых з усёй выразнасцю дэманструе беспакараны паліцэйскі гвалт і інстытуцыянальны расізм^[108].

На фоне масавых беспарадкаў і пратэстаў ажывіліся рухі за правы розных меншасцей, якія ў апошнія гады набылі экстрэмісцкі характар, у тым ліку актывісты ад прадстаўнікоў нетрадыцыйнай сексуальнай арыентацыі і негроіднай расы. Адзначалася, што іх ідэалогія ў апошнія гады змянілася з барацьбы за роўнасць і талерантнасць да зваротнай і часам гвалтоўнай дыскрымінацыі, стаўшы значна радыкальнай. Падчас пратэстаў з’явіліся патрабаванні па пашырэнні ільгот, завышэнні ацэнак і адтэрміноўцы экзаменаў для афраамерыканцаў у ВНУ ЗША. Адсюль пачалася кампанія нападаў на помнікі дзеячаў, якія так ці інакш звязаны з рабствам і эксплуатацыяй чарнаскурых, а таксама агрэсіўная рэакцыя часткі актывістаў на лозунг «Усе жыцці важныя» замест «Жыцці чорных важныя»^{[109][110][111][112]}.

Былы саветнік па нацыянальнай бяспецы ў адміністрацыі экс-прэзідэнта ЗША Барака Абамы Сьюзан Райс у эфіры CNN выказала здагадку, што да беспарадкаў падчас акцый пратэсту можа быць датычна «расійская фабрыка троляў»^[113]. 1 чэрвеня прэс-сакратар прэзідэнта РФ Дзмітрый Пяскоў заявіў, што якія-небудзь інсінуацыі па прычынах масавых беспарадкаў у ЗША з’яўляюцца няправільнымі і памылковымі^[114].

Тады жа пасол ЗША у Зімбабвэ быў выкліканы на размову з ўрадам краіны з-за выказвання дзеючага саветніка па нацбяспецы Роберта О’Браена. Той заявіў, што гэтая афрыканская дзяржава можа быць датычна да масавых беспарадкаў^[115].

Генеральны пракурор Злучаных Штатаў Уільям Бар таксама заявіў аб замежнай ўмяшанні ў пратэсты. Ён не назваў канкрэтныя дзяржавы ці замежныя арганізацыі, якія, па яго звестках, датычныя да масавых беспарадкаў у Амерыцы, аднак заявіў, што мэтай умяшання з’яўляецца падбухторванне пратэстуючых і абвастрэнне гвалту^[116].

Кіраўнік аддзела бяспекі Facebook Натаніэль Глейшэр заявіла, што нейкія людзі спрабавалі ажыццявіць ашуканскія фінансавыя схемы. Яны не бачылі замежных дзеячаў, якія нібыта б бралі ўдзел у такіх паводзінах вакол пратэстаў, дадаўшы, што платформа адмыслова «палюе за падобным паводзінамі»^[117].

Мірныя акцыі пратэсту ў падтрымку дэманстрантаў адбыліся 28 мая ля пасольстваў ЗША ў Лондане і Мілане. Таксама акцыя адбылася ў Таронта^{[118][119][120]} і іншых гарадах і краінах.

Канцлер ФРГ Ангела Меркель заявіла, што забойства Джорджа Флойда і расізм для яе з’яўляюцца сапраўдным жахам. Прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Барыс Джонсан асудзіў дзеянні амерыканскай паліцыі, а французскі лідар Эмануэль Макрон асудзіў сам факт расізму, але пры гэтым падтрымаў паліцыю, якая займаецца абаронай правапарадку^[121].

Па словах генеральнага сакратара ААН А. Гутэрыша, актывістам варта ўстрымлівацца ад гвалтоўных мер. Як ён напісаў у сваім Twitter, «скаргі павінны быць пачутыя, але іх варта выказваць мірна, а ўлады павінны стрымана рэагаваць на дэманстрацыі». У Еўрасаюзе таксама падтрымалі права жыхароў ЗША на мірныя дэманстрацыі. Як казаў кіраўнік знешнепалітычнай службы ЕС Ж. Барэль, Брусель заклікае пратэстуючых да стрыманасці і асуджае злоўжыванне ўладай з боку амерыканскай паліцыі^[122].

Як заявіла афіцыйны прадстаўнік МЗС Расіі Марыя Захарава 30 мая, кадры з месцаў масавых беспарадкаў у Злучаных Штатах выклікаюць «жах і збянтэжанасць». Па словах высокапастаўленага чыноўніка, тое, што адбываецца ў ЗША з’яўляецца «нацыянальнай трагедыяй», якая прадэманстравала праблемы краіны ў сферы правоў чалавека. Захарава адзначыла, што адчувае пачуццё спагады да амерыканскага народа і суперажывае^[123].

МЗС Ірана заклікаў ЗША спыніць гвалт у дачыненні да пратэстуючых. Як заявіў прадстаўнік МЗС Абас Мусаві, іранскі бок глыбока засмучаны сцэнамі гвалту з боку амерыканскай паліцыі. Паведамляецца, што прадстаўнікі Ірана ў ААН, думалі ўнесці на разгляд сітуацыю з парушэннем правоў амерыканскіх грамадзян з боку сілавікоў на фоне мітынгаў^[124]. З асуджэннем Урада ЗША выступала таксаса Венесуэла^[125].

2 чэрвеня кіраўнік Чачні Рамзан Кадыраў раскрытыкаваў тое, як «улады ЗША парушаюць правы грамадзян Амерыкі». Ён звярнуўся да Вашынгтона, заклікаўшы яго спыніць самасуд, які чыняць паліцыянты, спыніць дзеянні, якія парушаюць правы грамадзянаў і пакараць вінаватых^[126].

Пратэстныя настроі ў ЗША падтрымалі таксама некаторыя блізкаўсходнія групоўкі. У прыватнасці, байцы сірыйскай апазіцыі ў Ідлібе намалявалі на сцяне партрэт Д. Флойда ў знак салідарнасці з дэманстрантамі^[127]. Члены міжнароднай тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава» распаўсюдзілі прапагандыскі плакат пра смерць Флойда, прапаноўваючы іслам як спосаб вырашыць праблему расізму^[128].

Кітайская газета Global Times саркастычна заявіла, што «ЗША павінны падтрымаць пратэстуючых у Мінесоце, як гэта адбылося з пратэстуючымі ў Ганконгу»^[129].

3 чэрвеня акцыі салідарнасці і пратэсты супраць уласных уладаў ахапілі Вялікабрытанію, Францыю і Грэцыю.

5 чэрвеня прэм’ер Канады Джасцін Трудо выказаў падтрымку дэманстрантам. Нечакана для ўсіх ён прыбыў на мітынг, які пачаўся на хвалі беспарадкаў у суседняй дзяржаве, супраць паліцэйскага самавольства ў Атаве. Там палітык стаў на калені ў знак салідарнасці з удзельнікамі дэманстрацый^[130].

7 чэрвеня расійскі Першы канал у нядзельным эфіры паказаў фільм рэжысёра Аляксея Балабанава «Брат 2», вядомы сваімі антыамерыканскімі канатацыямі. Замест фінальных тытраў ў фільм былі ўмантаваны кадры пратэстаў у ЗША пад песню «Апошні ліст». Пасля гэтага пачаўся эфір штотыднёвай праграмы «Время»^[131].

• Расавыя хваляванні ў ЗША
• Забойства Рэйшарда Брукса