Электравоз УЛ80 (руск.: ВЛ80) — грузавы магістральны электравозпераменнага току з восевай формулай 2(2O-2O)
Першыя электравозы УЛ80 абсталёўваліся ртутнымі дугавымі выпрамнікамі; пазней усе яны былі пераабсталяваны пад крамянёвыя выпрамнікі і сталі называцца УЛ80К.
Імянныя электравозы серыі УЛ80с
УЛ80с−650 «Партызан-заслонавец» (Пастанова № 45/17 ад 23 мая 1983 года) прыпісаны да лакаматыўнага дэпо Баранавічы. Ажыццяўляе перавозку грузаў як па Беларусі, так і за яе межамі.
УЛ80с−648 «Чыгуначнік Беларусі» (Пастанова № 51/20 ад 20 чэрвеня 1986 года) прыпісаны да лакаматыўнага дэпо Баранавічы. Працуе з грузавымі цягнікамі ад Брэста да Вязьмы.
Тэхнічныя характарыстыкі электравоза УЛ80сБ
Род службы — грузавы
Напружанне — 25 кВ, 50 Гц
Восевая формула — 2(2O-2O)
Канструкцыйная хуткасць — 110 км/г.
Маса — 192 т
Магутнасць — 6520 кВт
Мінімальны радыус поўных крывых — 125 м
Электравозы ВЛ80 усіх індэксаў будаваліся Новачаркаскім электравозабудаўнічым заводам (НЭБЗ) па праектах распрацаваным Усерасійскім навукова-даследчым і праектна-канструктарскім інстытутам электравоза будавання ў 1961—1995 гадах. Механічная частка, цягавыя рухавікі, дапаможныя электрамашыны завод вырабляў сам. Некаторыя важныя камплектуючыя завод атрымліваў ад іншых заводаў (цягавы трансфарматар, галоўны выключальнік).
Будаваўся ў 1979—1994 гадах, выпушчана 2746 адзінак.
ВЛ80С−1206
Фактычна УЛ80с — гэта УЛ80Т, даабсталяваны для працы ў складзе больш чым двух секцый пры кіраванні з адной кабіны па сістэме многіх адзінак (СМЕ). Першапачаткова электравоз будаваўся з магчымасцю працы толькі двух ці чатырох счэпленых секцый. У 1982 годзе былі пабудаваныя электравозы 550, 551, 552 якія маглі працаваць у складзе двух, трох ці чатырох секцый. З электравоза 697 (1983 год) усё электравозы будуюцца з такой магчымасцю. Адзіным абмежаваннем з’яўляецца немагчымасць працы трэцяй прычапной секцыі ў рэжыме рэастатнага тармажэння.
Шэраг змяненняў канструкцыі прывялі да ўцяжарвання электравоза, і была вызначана новая пашпартная вага электравоза — 192 т.
Электравоз УЛ80к
Кампаноўка УЛ80к малога нумары
Будаваўся ў 1963—1971 гадах, выпушчана 695 адзінак. Пасля эксперыментаў з рэгуляваннем напружання ЦЭР на першасным баку трансфарматара і каляскамі без рысор серыйныя УЛ80 здабылі канструкцыю, у цэлым працягвае традыцыю электравоза УЛ60К. Аднак, шматлікія вузлы значна адрозніваліся ад гэтых на УЛ60К — цягавыя рухавікі мелі больш выгадныя характарыстыкі, генератар току кіравання ДК-405 быў заменены на бескантактную крыніцу сілкавання на аснове трансфарматара ТРПШ. Праход — уздоўж левай сценкі кузава, пакінутая прастора ад папярочнага праходу (размешчаны за кабінай секцыі) да межсекцыйнага пераходу (размешчаны ў хвасце) адгароджаны шторамі і называецца высакавольтнай камерай (ВВК).
Кожная секцыя электравоза ВЛ80к першых выпускаў (да нумара 380) мае два магутных (40 кВт) цэнтрабежных вентылятара для ахаладжэння цягавых рухавікоў, якія забіраюць паветра праз урэзаныя ў правую сценку кузава жалюзі, і чатыры маламагутныя высакаабаротныя (14 кВт, 2950 мін−1) восевых вентылятара ВЭ6-М2, кожны з якіх засмоктвае паветра праз устаноўленыя на даху жалюзі і падае яго ў шафу выпрамляльнай устаноўкі. Усе дапаможныя машыны, акрамя МВ-2 (задняй каляскі), устаноўлены ўнутры ВВК. Размяшчэнне абсталявання ў кабіне і папярочным праходзе (у прыватнасці, размяшчэнне паветраразмеркавальнік тармазоў і клапанаў гукавых сігналаў пад столлю папярочнага праходу) не змяніліся ў параўнанні з ВЛ60к.
Цялежкі УЛ80Т першых выпускаў былі аналагічныя цялежкам УЛ80к, але з электравоза УЛ80Т−1004 (1975) бакавыя апоры змяніла калясачная падвеска — кузаў падвешаны да кожнай калясцы на чатырох падспружыненых стрыжнях, ледзь нахіленых да цэнтра каляскі для лепшага цэнтравання кузава, а таксама ў ланцугах кіравання замест плаўкіх засцерагальнікаў пастаўленыя 'аўтаматычныя выключальнікі'. Сістэма вентыляцыі змянілася ў параўнанні з УЛ80к № 380—750 не кардынальна, але левыя форкамеры моцна паменшаны ў памерах і паднятыя пад дах, у выніку праходу па калідоры нішто не перашкаджае.
Таксама значна зменена электрычная схема — на электравозе ўсталяваны рэастатны тормаз. Гэта азначае ўстаноўку:
тармазных рэзістараў і кантактара пераключэння іх супраціўлення (ён носіць назву кантактар пашыранай зоны тармажэння і перамыкаюць супраціўленне рэзістараў з 1 Ом на 0,54 Ом);
Тармазных пераключальнікаў, якія адключаюць цягавыя рухавікі ад выпрамляльных установак і падлучаюць іх якары да тармазным рэзістараў, а абмоткі ўзбуджэння злучаюць паслядоўна і падлучаюць да ВУВ;
Выпрамляльнай ўстаноўкі ўзбуджэння, якая сабрана з тырыстараў і дазваляе плаўна рэгуляваць узбуджэнне працоўных у генератарным рэжыме рухавікоў, а, такім чынам, і тармазны высілак;
Прылады пераключэння паветра, якія ў цягавым рэжыме забяспечваюць падвод паветра ад матор-вентылятараў № 3 і № 4 да выпрамляльных установак, згладжваюцца рэактарам і маслаахладжальнікам трансфарматара, а ў тармазным рэжыме да тармазнога рэзістара;
Блока кіравання рэастатнага тармажэннем (БКРТ), які кіруе ВУВ, кантактарамі пашыранай зоны тармажэння і іншымі апаратамі. БКРТ усталяваны толькі ў першай секцыі электравоза.
Такая змена электрасхемы і дадаванне новых апаратаў пацягнула за сабой і перакампаноўку абсталявання ў секцыі.
УЛ80А/Б
У 1967 годзе НЭБЗ вырабіў доследную секцыю электравоза, пазначаную УЛ80Б−216, якая мела безкалектарныя вентыльныя ЦЭР[1][2]. У тым жа годзе НЭБЗ вырабіў васьмівосевы электравоз серыі ВЛ80 № 238, у якога адна секцыя была абсталявана асінхроннымі ЦЭР (секцыя УЛ80А), а іншая ўяўляла сабой звычайную секцыю электравоза УЛ80К[3]. У 1971 годзе НЭБЗ выпусціў двухсекцыйны васьмівосевы электравоз ВЛ80А−751, таксама з асінхроннымі ЦЭР[4].
Серыйна электравозы УЛ80А і УЛ80Б не выраблялі[5].
