A suya construcción remató en 1725, coincidindo con o periodo de mayor esplendor d'o barroco en a ciudat y l'animo de millorar las alavez decadents muestras d'atros estilos —gotico y mudéchar—, lo que fació que s'esviellasen as seus d'o Salvador y d'o Pilar. A principal enchaquía d'a renovación estió substituyir a destruita ilesia d'a Orden de Sant Chuan de Cherusalem.
Historia
A Orden de Sant Chuan de Cherusalem s'asentó en Zaragoza entre os sieglos XII y XIII.[1] Ta marcar a suya presencia, facioron construyir una ilesia en o puesto a on que sieglos dimpués se trobaría a ilesia de Sant Chuan d'os Panez,[2] dita asinas en honor a Sant Chuan de Cherusalem, patrón d'a orden.[3] Manimenos, en primerías d'o sieglo XVI a ilesia fue cremata en un incendio, que destruyó a mayoría de l'archivo eclesiastico y a mayor parti d'o tresoro d'a ilesia, conservando-se nomás o calvario d'o sieglo XVI. Dimpués d'iste desastre, os ciudadans de Zaragoza decidioron edificar una nueva ilesia en o puesto a on que se trobaba o templo d'a Orden.
A edificación de Sant Chuan d'os Panez prencipió a meyatos d'o sieglo XVI, dimpués d'haber-se aprebato o prochecto de construcción. O principal promotor d'a construcción estió o Gran Castellano d'AmpostaVicente de Oña. Dimpués de cuantas contumancias, Francisco Gaspar Lafriguera remató as obras feitas en o solar romanico y a iglesia se consagró en 1725.
En 1933 a ilesia fue declarata Molimento Historico-Artistico d'intrés nacional y en 1935 tenío un incendio. Dende 1960, o gubierno —como ha feito con atros molimentos d'a ciudat— prencipió plans ta esviellar Sant Chuan d'os Panez, mas que mas ta tornar a suya color y textura natural a las parez. Entre atras cosas, s'han limpiato as pilastras y adornos d'estuco.
Vista d'a torre octogonal, muestra d'o mudéchar aragonés d'o sieglo XVI combinato con l'arte renaixentista.
Descripción
En Sant Chuan d'os Panez se troba una torre octogonal feita con ladriello, que conta con una curiosa inclinación parellana a la d'a Torre de Pisa. Ista torre fue edificata en o sieglo XVI, estando un d'os primers elementos en construyir-se. A suya influencia ye mas que mas mudéchar aragonés con un toque renaixentista. Ye rematata por un chapitel bulboso y a suya forma ye una mica inclinata enta o Pilar.
En l'interior no existe cosa que pueda remerar o pasato romanico d'a ilesia. O templo s'articula en tres naus d'igual grandaria y altaria. As suyas bovedas son decoratas a la barroca d'o sieglo XVII, con forma de lunetos. A cupula se troba sobre o crucero y sobre o sulero se troban dispersas cuantas cruces de Malta, en clarisma alusión a l'origen maltesco d'ista iglesia en haber estato a Orden de Sant Chuan de Cherusalem —filial d'a de Malta— mecenas d'a suya primitiva construcción.
Interior d'a ilesia.
A verticalidat implicita de Sant Chuan d'os Panez se contrimuestra en as grans pilastras de ladriello caravista situatas en a frontera. D'arquitectura clasica, constituyen una important muestra de l'arte clasico en Aragón.
O crismón d'a ilesia
Ye l'unico que s'alza de l'antiga ilesia romanica. Seguntes Matarredona-Olañeta, o crismón ye d'estilo navarro y fue feito entre os sieglos XII y XIII. Se troba sobre o candaliello de meyo punto d'a portalada sud d'o templo, especificament en una candal. Un aro dorato circumscribe o finament decorato crismón y un lazo achunta os suyos brazos. As letras alfa y omega son talladas en posición ortodoxa mientres que a grafía «P» leva inscrita una tilla. A «S» ye rodiata de flors de lis que se porlongan en os suyos extremos.
100 motivos para enseñar tu ciudad. Conoce la Zaragoza monumental folleto editato por a Casa d'a Villa de Zaragoza
Fatás, Guillermo, (coord.) Guía histórico-artística de Zaragoza, Concello de Zaragoza (Servicio d'acción cultural), 1991. ISBN 84-86807-76-X.
Izquierdo, Pascual, Guía total. Zaragoza, Madrit: Anaya, 2006 ISBN 84-9776-256-7
Referencias
↑LEDESMA RUBIO, María Luisa: La encomienda de Zaragoza de la Orden de San Juan de Jerusalem y la desamortización de sus bienes, Zaragoza, 1986. ISBN 84-7479-465-X.
.jpg)
