Henry Vahl
Die Henry Vahl-Park in Hamburg-Eimsbüttel
Gebore	26 Oktober 1897 Stralsund
Sterf	21 Julie 1977 Hamburg
Beroep	Akteur

Henry Vahl (Stralsund, 26 Oktober 1897 - Hamburg, 21 Julie 1977) was 'n Duitse akteur.

Henry Vahl word gebore as die oudste van vier kinders van Franz Vahl, 'n seeman; sy broer was die akteur Bruno Vahl-Berg en sy suster Lissy was die moeder van die akteur Edgar Bessen. Reeds as kind verskyn Vahl in sy geboortestad in meerdere rolle. Toe die skip van sy vader in 1905 verniel word deur 'n stormvloed, verhuis die familie die jaar daarna na Kiel. Na beëindiging van sy opleiding in die drukkersbedryf werk hy in die suiwelbedryf en by die Hansahotel, waar die direkteur van die Kieler Stadsteater hom opmerk en aan hom 'n kontrak bied. In 1916 speel hy sy eerste rol in die stuk Peterchens Mondfahrt. Hy werk in 1915 by Howaldtswerke-Deutsche Werft ten einde diensplig te vermy.

In 1918 gaan Vahl na die Lübeckse Hansatheater. In 1926 gaan hy as akteur en regisseur na die Bernburg an der Saale, maar die teater word reeds in 1929 gesluit, waarna hy na Berlyn verhuis en na enkele kleinere rolle en optredes by die Duitse Teater deur Heinz Hilpert gekontrakteer word.

In 1950 gaan die egpaar Vahl na Hamburg, waar Vahl optree in die Flora-Teater en die Teater im Zimmer van Helmuth Gmelin, maar ook in die Jungem Teater van Friedrich Schütters (teenswoordig die Ernst-Deutsch-Theater), waar hy die rol speel van die ou landarbeider Candy in 'n toneelverwerking van die roman Von Mäusen und Menschen. In Maart 1958 word die stuk Meister Anecker deur August Lähn in die Ohnsorg Teater gespeel, maar die akteur Otto Lüthje, wat die rol moes speel van die skoenmaker vakleerling Matten, word kort voor die première siek, met die gevolg dat Vahl as plaasvervanger aangevra word, waarna hy 'n gerekende akteur word. In die daaropvolgende jare verskyn hy in meer as 100 rolle, dikwels saam met Heidi Kabel. Van groot belang was die hoofrolle in Schneider Nörig en Vater Phillip, as Ewald Brummer in Tratsch im Treppenhaus en as Mandus Sötje in Mien Mann, de fohrt to See.

Die rol van die ou, eksentrieke en dranksugtige Matten word sy belangrikste rol en word danksy die tv-uitsending in November 1965 'n reuse sukses, waardeur die Ohnsorg Teater oorweldig word met telefoonoproepe, gelukwensingstelegramme en blomme. Henry Vahl word as gevolg van die tv-uitsending van die teaterstuk (deur die Norddeutscher Rundfunk (NDR) ) en gasoptredes landwyd gewild en 'n liefling van die publiek. In 1967 word hy bekroon met die Bronzen Beeldscherm. Van 1962 tot in die jare 70 tree hy met reëlmaat op in die gewilde NDR-vermaaklikheidsprogram Haifischbar. Die tweedelige tv-misdaadsreeks Die rote Geldbörse (1966), waarin Vahl die hoofrol speel, behaal ook groot tv-sukses.

In 1972 verlaat Henry Vahl die Ohnsorg-teater. Hy het amptelik die teater verlaat weens ouderdom, maar nie-amptelik sou hy na bewering 'n meningsverskil gehad het met Günther Siegmund, die opvolger van wyle Hans Mahler. Siegmund wou die ensemble verjong en Henry Vahl na 1969/70 opsy stoot. Mahler het belowe om die toneelstukMeister Anecke nog een keer op te voer ten einde hom van die verhoog afskeid te laat neem, maar Siegmund het geen verpligting daaroor gevoel nie.

Alhoewel hy in toenemende mate sy tekste nie kon onthou nie, begin hy in 1973 op te tree by die St. Pauli Teater van Kurt Collien, waar hy nog 43 keer in Meister Anecker en vanaf 1974 nog 168 keer as Zitronjette optree.

In 1918 ontmoet hy Germaine Koch by die Hansa-teater in Lübeck. Hy het aan haar verloof geraak en in 1920 saam met haar verhuis na Braunschweig waar hulle op 31 Januarie 1925 die knoop deurgehak het.

In 1940 kry hy saam met sy vrou 'n betrekking in Karlsbad, waar hy in November 1941 sy 25ste verhoogherdenking vier. In dieselfde maand is die werkpermit van sy vrou, wat half Joods was, egter ingetrek. Sy moes wegkruip en het tot aan die einde van die oorlog in 'n tuinhuis in Ratzeburg weggekruip. Vahl was nie bewus van waar sy haar bevind het nie, maar het deur middel van haar moeder kontak met haar behou. Tydens 'n ondervraging deur die Gestapo het hy hulle as vermis aangemeld. In 1943 is hy opgeroep om diens te doen aan die Oosfront. Na die oorlog verhuis hy saam met sy vrou na Berlyn.

Sy vrou is in 1975 oorlede, en in Februarie 1976 het hy 'n infarksie gehad waarvan hy nooit sou herstel nie. Hy is op 21 Julie 1977 in die ouderdom van 79 in Hamburg oorlede aan die gevolge van 'n bloedsomloopstoornis. Hy is langs sy broer Bruno by die kerkhof in Ohlsdorf begrawe.

'n Park naby sy huis in die distrik van Eimsbüttel is na hom vernoem (Henry Vahl-Park). In 2014 in die Gaarden (Kiel)-distrik is die plein voor die huis waar Vahl van 1912 tot 1919 gewoon het herdoop tot Henry-Vahl-plein.

• Meister Anecker, 1958 met Karl-Heinz Kreienbaum, Christa Wehling, Heiner Kollhoff en Ilse Seemann
• Opa wird verkauft, 1961 deur Günther Siegmund, met Heinz Lanker, Karl-Heinz Kreienbaum en Christa Wehling
• Vater Philipp, 1963 deur Hans Mahler, met Heidi Kabel, Gisela Wessel, Edgar Bessen en Heinz Lanker
• Meister Anecker, 1965 met Jochen Schenck, Christa Wehling, Heini Kaufeld en Gisela Wessel
• Tratsch im Treppenhaus, 1962 en 1966, deur Hans Mahler, met Erna Raupach-Petersen, Heidi Kabel en Ernst Grabbe
• Kein Auskommen met dem Einkommen, 1966 deur Heini Kaufeld, met Otto Lüthje, Heidi Kabel, Edgar Bessen en Heidi Mahler
• Die Kartenlegerin, 1968 deur Hans Mahler, met Heidi Kabel, Willy Millowitsch en Erna Raupach-Petersen
• Verteufelte Zeiten, 1968 deur Hans Mahler, met Heidi Mahler, Heidi Kabel, Edgar Bessen en Gisela Wessel
• Schneider Nörig, 1969 deur Hans Mahler, met Werner Riepel, Heidi Kabel, Hilde Sicks en Heidi Mahler
• Der Bürgermeisterstuhl, 1969 deur Hans Mahler, met Erna Raupach-Petersen, Anni Hartmann en Christa Wehling
• Mensch sein muß der Mensch, 1970, met Werner Riepel, Edgar Bessen en Heini Kaufeld
• Der möblierte Herr, 1971 deur Günther Siegmund, met Jürgen Pooch, Helga Feddersen, Heidi Kabel en Werner Riepel
• Mein Mann der fährt zur See, 1971 deur Günther Siegmund, met Christa Wehling, Werner Riepel, Heidi Kabel en Hilde Sicks
• Zitronenjette, in die Hamburgse St. Pauli Theater, van 1973 tot 1975

• 1950: Der Rat der Götter
• 1956: Schiff ohne Hafen
• 1958: Herz ohne Gnade
• 1958: Der Maulkorb
• 1959: Der Engel, der seine Harfe versetzte
• 1959: Ein Mann geht durch die Wand
• 1960: Lampenfieber
• 1960: Pension Schöller
• 1961: Unser Haus in Kamerun
• 1962: Schneewittchen und die sieben Gaukler
• 1963: Stahlnetz: Das Haus an der Stör
• 1963: Aufenthalt in Puttgarden (kort dokumentêre film)
• 1965: Ulrich und Ulrike (tv-serie)
• 1966: Die rote Geldbörse (tv-misdaadsreeks in twee tale)
• 1967: Polizeifunk ruft: Alarm im Moor
• 1967: Landarzt Dr. Brock
• 1968: Otto und die nackte Welle
• 1971: Unser Willi ist der Beste
• 1971: Wir hau'n den Hauswirt in die Pfanne
• 1972: Die lustigen Vier von der Tankstelle
• 1972: Und der Regen verwischt jede Spur
• 1972: Grün ist die Heide
• 1974: Frühling auf Immenhof

• 1957: De Möllner Gerechtigkeit – Regie: Hans Tügel
• 1958: Die sieben Tage der Anna Pauly – Regie: Wolfgang Schwade
• 1958: De Doden sünd dod – Regie: Hans Tügel
• 1958: Kattengold (ná Johann Hinrich Fehrs) – Regie: Hans Tügel
• 1958: Merkur über Hamburg – Regie: Hans Tügel
• 1958: Hamborg sien Uhlenspeegel – Regie: Günter Jansen
• 1958: Recht mutt Recht blieven – Regie: Hans Tügel
• 1958: De Daag ward kötter – Regie: Günter Jansen
• 1958: De stahlen Pastor – Regie: Walter Bäumer
• 1959: Dat Licht – Regie: Hans Tügel
• 1959: Abelke Bleken, de Hex vun Ossenwarder – Regie: Hans Tügel
• 1959: Vun den Padd af – Regie: Hans Tügel
• 1959: Ward verschaben! – Regie: Ivo Braak
• 1959: Spök in'n Dörpen – Regie: Otto Lüthje
• 1959: Gott sien Speelmann (ná Otto Tenne) – Regie: Hans Tügel
• 1959: Mudder Elend und ehr Beerbohm – Regie: Hans Tügel
• 1959: De Börgermeister vun Lütten-Bramdörp – Regie: Hans Mahler
• 1960: An'e Eck von de Melkstroot – Regie: Rudolf Beiswanger
• 1960: Up eegen Fust – Outeur en regie: Hans Mahler
• 1960: De Negenhunnertjahrfier (deur Konrad Hansen) – Regie: Hans Robert Helms
• 1960: Bott för de Doden (ná Hein Bredendiek) – Regie: Hans Tügel
• 1960: Gericht in Potenza – Regie: Gustav Burmester
• 1960: De verloren Söhn – Regie: Hans Tügel
• 1961: Bericht über Apfelbäume – Regie: Gustav Burmester
• 1961: Bericht von Apfelbäumen – Regie: Gustav Burmester
• 1961: Besök in de Vergangenheit – Regie: Otto Lüthje
• 1961: Marschmusik för't Leben – Regie: Hans Tügel
• 1961: Eli (ná Nelly Sachs) – Regie: Heinz von Cramer
• 1962: Ein Leben mit Tieren: Carl Hagenbeck (1) – Regie: Wolfram Rosemann
• 1962: Kaspar Ohm un ick – Regie: Bernd Wiegmann
• 1962: De Dochter (ná Gisela Schlüter) – Regie: Günther Siegmund
• 1962: Nich dat Geld alleen – Regie: Friedrich Schütter
• 1963: De Püjazz (ná Günther Siegmund) – Regie: Hans Mahler
• 1963: Der dreieckige Traum (2de aand) – Regie: Kraft-Alexander zu Hohenlohe-Oehringen
• 1963: Das Obdach – Regie: Fritz Schröder-Jahn
• 1963: Mitgift ut Kalkutta – Regie: Bernd Wiegmann
• 1963: Zwischenlandung – Regie: Fritz Schröder-Jahn
• 1963: Spöök vun güstern (ná Hein Bredendiek) – Regie: Hans Tügel
• 1963: De Soot – Regie: Friedrich Schütter
• 1963: Appels in Navers Gaarn (ná Walter A. Kreye) – Regie: Ivo Braak
• 1963: Plaat hett dat dahn! – Regie: Hans Robert Helms
• 1963: Diederk schall freen (ná August Hinrichs) – Regie: Bernd Wiegmann
• 1964: Fragen Sie den Kapitän – Regie: Wolfgang Harprecht
• 1964: Dat Arvdeel – Regie: Otto Lüthje
• 1964: Der erkältete Amtsschimmel – Regie: Jo Hanns Müller
• 1965: Een leegen Hannel – Regie: Hans Tügel
• 1966: Duppelte Räken – Regie: Heini Kaufeld
• 1966: De swarte Hahn – Regie: Curt Timm
• 1966: Dat Sympathiemiddel – Regie: Curt Timm
• 1969: Der graue Wolf – Regie: Otto Kurth

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.