Đậu (hạt)

Đậu hay đỗ (theo phương ngữ miền Bắc) là hạt của một trong những chi thực vật có hoa thuộc họ Fabaceae. Chúng thường được dùng làm rau củ quả trong bữa ăn của con người hoặc động vật^[1] và được chế biến theo nhiều cách khác nhau,^[2] chẳng hạn như đun nóng, chiên và nướng. Đây cũng là loại hạt được sử dụng trong các món ăn truyền thống của nhiều nền văn hóa trên khắp thế giới.

Lịch sử

Đậu là một trong những loại cây trồng lâu đời nhất. Ở hình thái tự nhiên, đậu răng ngựa, hay còn được gọi là đậu fava, thường có kích thước bằng móng tay nhỏ. Đây là loại đậu thường được thu hái ở Afghanistan và chân núi Hy Mã Lạp Sơn.^[3] Sau đó chúng được gieo trồng ở Thái Lan từ đầu thiên niên kỷ thứ bảy trước Công nguyên, trước cả khi gốm sứ ra đời.^[4] Thời Ai Cập cổ đại, đậu được dùng để chôn cùng với người chết. Đến thiên niên kỷ thứ hai trước Công nguyên, đậu răng ngựa hạt to mới xuất hiện ở vùng biển Aegean, vịnh Iberia và phía bên kia dãy An-pơ.^[5] Trong thiên sử thi Iliad (vào thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên), có đoạn nhắc đến đậu cũng như đậu gà được giã trên sân đập lúa.^[6]

Tham khảo

^ “Beans and peas are unique foods | ChooseMyPlate”. www.choosemyplate.gov. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020.
^ Clark, Mellisa. “How to Cook Beans”. New York Times Cooking. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2020.
^ Kaplan, pp. 27 ff
^ Gorman, CF (1969). “Hoabinhian: A pebble-tool complex with early plant associations in southeast Asia”. Science. 163 (3868): 671–3. Bibcode:1969Sci...163..671G. doi:10.1126/science.163.3868.671. PMID 17742735.
^ Daniel Zohary and Maria Hopf Domestication of Plants in the Old World Oxford University Press, 2012, ISBN 0199549060, p. 114.
^ "And as in some great threshing-floor go leaping From a broad pan the black-skinned beans or peas." (Iliad xiii, 589).

Bài viết này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

Read other articles:

Agus Hermanto

Agus HermantoPotret resmi sebagai Wakil Ketua Dewan Perwakilan Rakyat Republik Indonesia periode 2014–2019 Wakil Ketua Dewan Perwakilan Rakyat Bidang Industri dan Pembangunan Masa jabatan1 Oktober 2014 – 30 September 2019PresidenSusilo Bambang Yudhoyono Joko WidodoKetua DPRSetya NovantoAde KomarudinSetya NovantoBambang Soesatyo PendahuluPramono AnungPenggantiRachmad Gobel Informasi pribadiLahir20 Mei 1956 (umur 67)Semarang, Jawa Tengah, IndonesiaPartai politikDemokratSuami/i...

العلاقات الباهاماسية الهندوراسية

العلاقات الباهاماسية الهندوراسية باهاماس هندوراس باهاماس هندوراس تعديل مصدري - تعديل العلاقات الباهاماسية الهندوراسية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين باهاماس وهندوراس.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولت�...

Révolution culturelle

Révolution culturelle Pendant la révolution culturelle, les slogans de propagande politique des gardes rouges sur le mur du campus de l'université Fudan de Shanghai : « Défendez le Comité central du Parti avec du sang et de la vie ! Défendez le président Mao avec du sang et de la vie ! ». Données clés Date 16 mai 1966 - 6 octobre 1976 Lieu Chine Cause Préservation du communisme en purgeant les éléments capitalistes et traditionnels, et la lutte de pouvo...

2004–05 Illinois Fighting Illini men's basketball team

American college basketball season 2004–05 Illinois Fighting Illini men's basketballBig Ten regular season & tournament championsNCAA tournament Runner-upConferenceBig Ten ConferenceRankingCoachesNo. 2APNo. 1Record37–2 (15–1 Big Ten)Head coachBruce Weber (2nd season)Assistant coaches Wayne McClain Jay Price Tracy Webster MVPDee BrownLuther HeadDeron WilliamsCaptainDee BrownLuther HeadDeron WilliamsHome arenaAssembly HallSeasons← 2003–042005–06 ...

Anton Graff

Anton GraffDengan tibanya potret diri ini (1765) pada tanggal 16 Januari 1766, di Dresden, karier Graff sebagai salah satu seniman potret Neoklasikisme yang paling terkenal dimulaiLahir18 November 1736Winterthur, Konfederasi SwissMeninggal22 Juni 1813 (usia 76)Dresden, Kerajaan SachsenKebangsaanSwissDikenal atasLukisan potretGerakan politikNeoklasikisme Anton Graff (18 November 1736 – 22 Juni 1813) merupakan seorang seniman potret terkemuka asal Swiss. Murid-muridnya termasuk Emma Körner,...

Satellite artificiale

Questa voce o sezione sull'argomento satelliti artificiali non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Il satellite sovietico Sputnik 1, primo oggetto artificiale in orbita terrestre La stazione spaziale Skylab Un satellite artificiale è un apparecchio realizzato dall'uomo e messo in orbita intorno alla Terra o ad un altro pianeta per varie finalit�...

尤睦佳·泽登巴尔

尤睦佳·泽登巴尔Юмжаагийн Цэдэнбал1970年代时的尤睦佳·泽登巴尔蒙古人民革命党中央委员会总书记任期1958年11月22日—1984年8月24日前任达希·丹巴（第一书记）继任姜巴·巴特蒙赫任期1940年4月8日—1954年4月4日前任达希·丹巴（第一书记）继任达希·丹巴（第一书记）蒙古人民共和國部長會議主席任期1952年1月26日—1974年6月11日前任霍尔洛·乔巴山继任姜巴·巴特蒙赫�...

Silvisaurus

Extinct species of reptile SilvisaurusTemporal range: Early-Late Cretaceous, 104–93.5 Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Skull Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Clade: Dinosauria Clade: †Ornithischia Clade: †Thyreophora Clade: †Ankylosauria Family: †Nodosauridae Subfamily: †Nodosaurinae Genus: †SilvisaurusEaton, 1960 Species: †S. condrayi Binomial name †Silvisaurus condrayiEaton, 1960 Silvisaurus, from the Latin ...

2010 Washington House of Representatives election

2010 legislative election in Washington state Washington State House elections, 2010 ← 2008 November 2, 2010 2012 → 98 seats of the Washington State House of Representatives Majority party Minority party Leader Frank Chopp Richard DeBolt Party Democratic Republican Leader's seat 43rd-Seattle 20th-Centralia Last election 62 36 Seats before 61 37 Seats won 56 42 Seat change 5 5 Popular vote 2,141,975 2,359,589 Percentage 46.9% 51...

Akses kontrol pintu

artikel ini tidak memiliki pranala ke artikel lain. Tidak ada alasan yang diberikan. Bantu kami untuk mengembangkannya dengan memberikan pranala ke artikel lain secukupnya. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber:...

淡江高峰塔倒塌事件

淡江高峰塔倒塌事件高峰塔B座、C座公寓，與倒塌的A座公寓結構類似 (2012)日期1993年12月11日，30年前（1993-12-11）时间下午1时35分（马来西亚标准时间，周六）地点马来西亚雪兰莪淡江（英语：Ulu Klang）山景花园（英语：Taman Hillview）高峰塔坐标3°10′33.4″N 101°45′42.1″E / 3.175944°N 101.761694°E / 3.175944; 101.761694坐标：3°10′33.4″N 101°45′42.1″E&...

Jackson/Hinds Library System

Eudora Welty Library, the main library Jackson/Hinds Library System (JHLS) is the public library system of Jackson and Hinds County in Mississippi. Branches Jackson Eudora Welty Library - It is the main library and is in a former Sears building, built circa 1938. As of 2018 the second story has a study area and over 50,000 books. By 2018 the building had multiple maintenance and mold problems, with stairwells that, according to The Clarion Ledger, are too dangerous to navigate, as well as non...

Ernest Renan

French philosopher and orientalist (1823–1892) For the ship, see French cruiser Ernest Renan. Ernest RenanErnest Renan circa 1870sBornJoseph Ernest Renan(1823-02-28)28 February 1823Tréguier, Kingdom of FranceDied2 October 1892(1892-10-02) (aged 69)Paris, French Third RepublicNotable workLife of Jesus (1863) What Is a Nation? (1882)Era19th-century philosophyRegionWestern philosophySchoolContinental philosophyMain interestsHistory of religion, philosophy of religion, political philosoph...

هجمة بانزاي

جنود يابانيون سقطوا قتلى خلال هجوم بانزاي ضد القوات الأمريكية في 29 مايو 1943 في جزيرة أتو. هجمة بانزاي هو مصطلح استخدمته قوات الحلفاء لوصف هجمات الموجات البشرية اليابانية التي تنفذها وحدات المشاة.[1][2][3] يعود أصل المصطلح إلى الصيحة اليابانية تينو هايكا بانزاي (天�...

European Council on Tolerance and Reconciliation

This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (June 2023) (Learn how and when to remove this message) European Council on Tolerance and Reconciliation logo The European Council on Tolerance and Reconciliation (also ECTR) is a non-governmental organization that was established in Paris, France on 7 October 2008 ...

Pope Alexander III

Head of the Catholic Church from 1159 to 1181 PopeAlexander IIIBishop of RomeAlexander III bidding farewell to Thomas Becket (13th century miniature attributed to Matthew Paris, British Library)ChurchCatholic ChurchPapacy began7 September 1159Papacy ended30 August 1181PredecessorAdrian IVSuccessorLucius IIIOrdersConsecration20 September 1159by Ubaldo AllucingoliCreated cardinalOctober 1150by Eugene IIIPersonal detailsBornRolandoc. 1100–05Siena, March of Tuscany, Holy Roman EmpireDied(1...

Ouranosaurus

Ouranosaurus Periode Kapur Awal, Aptian–Albian PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Kerangka yang dipajang di Museo di Storia Naturale di Venezia 3714TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasReptiliaOrdoOrnithischiaGenusOuranosaurus Taquet, 1976 Ouranosaurus (kadal berani dari Niger)[1] adalah sebuah genus dari dinosaurus hadrosauriformes basal herbivora yang hidup pada subkala Aptium di periode Kapur Awal, di wilayah yang sekarang merupakan Niger dan Kamerun. Ouranosaurus memiliki panj...

Ciudadano

Un ciudadano o ciudadana es un concepto jurídico, filosófico y político que ha sido usado desde tiempos antiguos y a lo largo de la historia, aunque no siempre de la misma manera, pero en general designa a una persona física que es parte de una sociedad o entidad territorial.[1] El Diccionario de la Lengua Española lo define como «una persona considerada como miembro activo de un Estado, titular de derechos políticos y sometido a su vez a sus leyes».[2] Se llama ciudadan...

ميل كريك (فيرجينيا الغربية)

لمعانٍ أخرى، طالع ميل كريك (توضيح). ميل كريك الإحداثيات 38°43′54″N 79°58′20″W / 38.73167°N 79.97222°W / 38.73167; -79.97222 [1] تقسيم إداري البلد الولايات المتحدة[2] التقسيم الأعلى مقاطعة راندولف خصائص جغرافية المساحة 1.182431 كيلومتر مربع1.182429 كيلومتر م...

Уилсон, Мэдисон

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Уилсон. Мэдисон Уилсон Личная информация Пол женский Имя при рождении англ. Madison Maree Wilson[3] Страна Австралия[1] Специализация плавание Клуб LA Current[вд] Дата рождения 31 мая 1994(1994-05-31)[2] (30 лет) Место рож...