Sau đó, học giả Nho gia là Đổng Trọng Thư đề xướng chính sách "Độc tôn Nho thuật" tới Hán Vũ Đế, các hoàng đế kế tục cũng tiếp thu chính sách này; Đạo gia từ đó không còn là tư tưởng chủ lưu nữa. Về sau vào thời nhà Tống, lý học (理学) của Trình Chu, tâm học (心學) của Lục Vương nổi lên, tư tưởng của Đạo gia bị trộn lẫn với lý học, tư tưởng Đạo gia độc lập trên cơ bản không còn tồn tại nữa.
Đạo gia tuy rằng không còn được chính quyền công nhận, nhưng vẫn tiếp tục đóng một vai trò đáng kể trong quá trình hình thành tư tưởng quần chúng tại Trung Quốc cổ đại. Ngụy Tấn huyền học, Tống Minh lý học đều lấy tư tưởng Đạo gia phát triển mà thành. Sau khi Phật giáo truyền vào Trung Quốc cũng chịu ảnh hưởng nhất định từ tư tưởng Đạo gia, thiền tôngTrung Quốc ở nhiều phương diện được tư tưởng Đạo gia dẫn dắt.
Lịch sử phát triển
Quan niệm thông thường đều cho rằng, Lão Tử là thủy tổ có thể khảo chứng của Đạo gia, thông qua Trang Tử, Liệt Tử, Dương Chu phát triển, mà trở thành một trường phái triết học, trong đó Pháp gia, Danh gia, Chiến lược gia ít nhiều cũng chịu ảnh hưởng từ Đạo gia.
Đạo gia chủ trương "Thuận theo tự nhiên", cho rằng khi mà phải dùng đến pháp luật thì đại đạo đã hỏng. Trái ngược với tư tưởng Pháp gia là dùng pháp trị dân.
Khác biệt giữa Đạo gia và Đạo giáo
Đạo gia một trường phái tư tưởng triết học, trong khi Đạo giáo là một tôn giáo. Đạo gia hình thành vào thời Tiên Tần, tới cuối thời Đông Hán, từ "Hoàng Lão" mới bắt đầu được liên kết với khái niệm sùng bái thần tiên. Có một bộ phận học giả cho rằng, về bản chất Đạo gia rất ít có liên quan tới việc sùng bái thần tiên; Lão Tử, Trang Tử đều lấy tâm thái bình thản mà đối diện với cái chết. Đạo giáo tuy tôn Lão Tử làm tổ sư nhưng lại theo đuổi trường sinh bất lão, đây là điều xung đột với tư tưởng triết học của Lão Tử. Thời Đông Hán, có học giả Đạo gia là Vương Sung đã viết tác phẩm "Luận hành", phê phán trào lưu sùng bái thần tiên thời Hán mạt.
Mặc dù vậy, hầu hết các học giả ngày nay thường không công nhận sự phân tách này và cho rằng đó là một công cụ để nghiên cứu nhiều hơn và cũng như hai từ "Đạo Gia" và "Đạo Giáo" có thể được hoán đổi, các Đạo sĩ Chính Nhất ở thời kỳ đầu cũng gọi họ là Đạo Gia.[1][2][3]
^Pregadio, Fabrizio (2023), Zalta, Edward N.; Nodelman, Uri (biên tập), “Religious Daoism”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy , Metaphysics Research Lab, Stanford University, truy cập ngày 8 tháng 7 năm 2024
^Pregadio, Fabrizio (2023), Zalta, Edward N.; Nodelman, Uri (biên tập), “Religious Daoism”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy , Metaphysics Research Lab, Stanford University, truy cập ngày 8 tháng 7 năm 2024
Ikeda Tomohisa (2009). Nghiên cứu mới về tư tưởng Đạo gia — Lấy "Trang Tử" làm trung tâm 道家思想的新研究——以《莊子》為中心. Vương Khải Phát dịch. Trịnh Châu: Nhà xuất bản Trung Châu cổ tịch.
Diệp Duy Liêm (2002). Đạo gia mỹ học với văn hóa phương Tây 道家美學與西方文化. Bắc Kinh: Nhà xuất bản Đại học Bắc Kinh.
