Huyện Vĩnh Lộc có diện tích tự nhiên 157,70 km², dân số năm 2022 là 100.033 người, mật độ dân số đạt 634 người/km². Dân số năm 2019 là 86.362 người, mật độ dân số đạt 548 người/km².[4]
Vĩnh Lộc nằm trong vùng đồng bằng sông Mã, cách thành phố Thanh Hóa 45 km về phía tây bắc theo quốc lộ 45, cách thị xã Bỉm Sơn 40 km về phía tây theo quốc lộ 217.
Lịch sử
Thời Trần - Hồ - Lê sơ, huyện Vĩnh Lộc ngày nay có tên là huyện Vĩnh Ninh.
Thời Lê Trung Hưng, do tránh húy vua Lê Trang Tông nên gọi là huyện Vĩnh Phúc.
Từ thời Tây Sơn, do tránh tên húy của cha vua Quang Trung (là Hồ Phi Phúc) mà gọi là huyện Vĩnh Lộc như hiện nay.
Vĩnh Lộc thời nhà Trần là thái ấp của Lê Tần, một danh tướng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ nhất; quê hương của Trần Khát Chân, danh tướng cuối đời nhà Trần; của các chúa Trịnh, thái tể Hoàng Đình Ái, trạng nguyên Trịnh Tuệ, Trịnh Khả, Trịnh Duy Sản... là những danh tướng thời nhà Hậu Lê và của Tống Duy Tân, danh sĩ chống thực dân Pháp.
Ngày 11 tháng 9 năm 1964, sáp nhập xã Cẩm Minh thuộc huyện Cẩm Thủy vào huyện Vĩnh Lộc và chia thành 2 xã: Vĩnh Quang và Vĩnh Yên.[5]
Năm 1977, huyện được hợp nhất với huyện Thạch Thành thành huyện Vĩnh Thạch.[6] Nhưng đến năm 1982 lại được tách ra thành 2 huyện như cũ.[1]
Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 786/NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Thanh Hóa (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2019).[8] Theo đó:
Sáp nhập hai xã Vĩnh Ninh và Vĩnh Khang thành xã Ninh Khang
Sáp nhập hai xã Vĩnh Minh và xã Vĩnh Tân thành xã Minh Tân
Sáp nhập xã Vĩnh Thành vào thị trấn Vĩnh Lộc.
Huyện Vĩnh Lộc có 1 thị trấn và 12 xã như hiện nay.
Đền thờ Trần Khát Chân tại núi Đốn và thôn Phố Mới
Chùa Bền (Phúc Long Tự) tại xã Minh Tân
Chùa Linh Ứng tại xã Vĩnh An
Chùa Báo Ân, Phủ Trịnh, Nghè Vẹt tại xã Vĩnh Hùng
Mộ bà Nguyễn Ngọc Bảo tại làng Đa Bút, xã Minh Tân.
Giao thông
Có hai tuyến quốc lộ chính là:
Quốc lộ 45, từ cầu Kiểu - Ninh Khang đi qua thị trấn Vĩnh Lộc - Vĩnh Tiến - Vĩnh Long - đi huyện Thạch Thành, dài 12,5 km.
Quốc lộ 217, Từ Quốc lộ 1 qua Hà Trung, qua các xã Vĩnh Thịnh - Minh Tân - Vĩnh Hùng - Vĩnh Hoà - Thị trấn Vĩnh Lộc - Vĩnh Tiến - Vĩnh Long - Vĩnh Quang - qua Eo Lê sang huyện Cẩm Thủy đoạn chạy qua huyện dài 25 km và một số đường tỉnh lộ.