Tuồng cải lương

Dưới đây tường bày tuồng cải lương đã được chứng nhận trong trường kì lịch sử theo soạn giả và nhan đề.

Bạch Mai

Bùi Hữu Dược

Ni sư Hương Tràng

Đào Việt Anh

Đăng Minh

Điền Long (An Dạ Thủy)

Mèo hoang, tức Cô Lành Cầu Bông

Điêu Huyền

Lam Tuyền

Một kiếp phong trần

Lê Hoài Nở (Năm Nở)

Loan Thảo

Bao Công tra án Quách Hòe^[f]
Bao Công xử án Trần Thế Mỹ (với Thế Châu)
Chiêu Quân cống Hồ
Chuyện tình Lan và Điệp (với Thế Châu)
Chung Vô Diệm (với Thế Châu)
Đào Tam Xuân báo phu cừu
Đường gươm Nguyên Bá (với Hoàng Việt)
Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài
Lưu Kim Đính (với Nhị Kiều)
Lưu Minh Châu (với Thế Châu)
Hạnh Nguyên cống Hồ, hay Nhị độ mai
Hoa Mộc Lan^[g]
Khi rừng mới sang thu (với Quy Sắc)
Ru em vào mộng, hay Hành khất đại hiệp
Phàn Lê Huê
Tái sanh duyên, hay Mạnh Lệ Quân
Tây Thi (với Yên Lang)
Thần nữ dâng Ngũ Linh Kỳ (với Thế Châu)
Tiếng hạc trong trăng (với Yên Ba)
Tiêu Anh Phụng^[h]
Tiếu ngạo giang hồ
Tô Đắc Kỷ
Trăng lên đỉnh núi
Trầu cau
Trúng độc đắc

Lương Nhứt Nương

Hà Triều – Hoa Phượng

Hoài Ngọc

Phận trẻ lạc loài

Hoàng Anh Chi

Nhụy Kiều tướng quân

Hoàng Khâm

Hoàng Song Việt

Huỳnh Thủ Trung (Tư Chơi)

Kinh Luân

Lấp sông Gianh

Minh Tơ

Võ Tòng sát tẩu
Xử án Bàng quý phi (với Thanh Tòng)

Mộng Vân

Ngọc Chi

Vua thánh triều Lê (với Lê Duy Hạnh)

Ngọc Cung

Kiều Nguyệt Nga

Ngọc Điệp

Gió giao mùa
Nhạn về xóm liễu (với Yên Hà)

Ngọc Huyền Thanh

Hoàng tử mặt nám

Ngọc Văn

Nguyễn Phương

Bên cầu dệt lụa^[n]
Bóng chim tăm cá
Bọt biển
Cánh buồm lửa (với Thiếu Linh)
Chén trà của quỷ
Chiếc lá giữa dòng
Chuyện ba trái tim (với Thiếu Linh)
Chuyện tình và tiền (với Thiếu Linh)
Chuyện xóm mình (với Thiếu Linh)
Con gái ma túy (với Thiếu Linh)
Con trai người ăn mày (với Thiếu Linh)
Dưới cầu than thở (với Thiếu Linh)
Đôi mắt người xưa^[o]
Lệnh của bà (với Thiếu Linh)
Kẻ sợ tình (với Thiếu Linh)
Nát cánh phù dung (với Thiếu Linh)
Ngã rẽ tâm tình
Người dừng chân đêm mưa (với Thiếu Linh)
Người mặt cháy
Người thợ rừng (với Thiếu Linh, Lê Khanh, Mộc Linh)
Người về từ cửa biển (với Thiếu Linh)
Tiền rừng bạc biển (với Thiếu Linh)
Tiếng trống Mê Linh
Tình hận thâm cung (với Thiếu Linh)
Tình xuân muôn thuở

Nguyễn Quang Nhã

Nguyễn Thành Châu (Năm Châu)

Nguyên Thảo

Nhị Kiều

Bao Công xử án Trần Thế Mỹ (với Hoàng Lan)
Cánh chim bạt gió (với Thế Châu)
Cung thương sầu giọt đắng
Đôi mắt người xưa^[y]
Đường nào lên Thiên Thai (với Hoàng Lan)
Đường về Vạn Kiếp (với Nguyễn Đạt)
Gái điếm vợ hiền, hay Đời cô Hạnh
Gánh hàng hoa
Giấc mộng đêm xuân^[3] (với Phi Hùng)
Giấc mộng vương phi
Gió bấc lạnh lùng
Gió đưa cành liễu
Gió hú đồi xa
Giọt lệ tình
Giọt mưa thu
Hàn Tín – Lã Hậu (với Nguyễn Liên)
Hoa cẩm chướng
Hoa cỏ dại (với Hữu Tài)
Hoa đồng cỏ nội (với Phương Ngọc)
Hồng nhan đa truân
Hương lúa tình quê (với Anh Tuyến)
Huyền thoại một chuyện tình
Kim Hồ Điệp (với Anh Tuyến)
Kiếp phù dung
Kỷ niệm đêm Giáng Sinh
Làm dâu trăm họ (với Thế Châu)
Lâm Sanh – Xuân Nương
Lâu đài tình ái
Lỡ chuyến đò thương
Lỗi tình cố nhân (với Anh Tuyến)
Lòng người bạc đen
Lục Vân Tiên (với Thế Châu)
Mạnh Lệ Quân (với Nguyễn Đạt)
Mộng bá vương
Mùa sen trắng nở (với Nguyễn Đạt)
Mùa thu lá bay^[z] (với Thế Châu)
Một chút vấn vương
Nắng sớm mưa chiều
Người khách thương hồ
Những đứa con lai, hay Kiếp hoa trong thời loạn (với Thanh Cao)
Nửa đêm chợt tỉnh
Qua cầu đắng cay (với Thế Châu)
Sở Vân^[1] (với Thế Châu)
Từ bỏ chốn giang hồ (với Anh Tuấn)
Tóc trắng mẹ bay
Tâm sự cha tôi (với Thế Châu)
Thạch Phá Thiên (với Nguyễn Đạt)
Thanh Xà – Bạch Xà
Trăng nước Lạc Dương thành
Trăng rụng bến Từ Châu (với Anh Tuyến)
Vầng trăng bên kia sông
Vợ tạm chồng hờ (với Thế Châu)
Vết thương kỷ niệm
Vị đắng lá sầu đâu
Yêu người say

Phi Hùng

Phi Long

Quy Sắc

Má hồng soi kiếm bạc (với Đức Phú)
Người vợ không bao giờ cưới (với Kiên Giang)
Tình cô gái Huế^[4]

Thạch Tuyền

Trâm hoa mai^[aa]

Thái Thụy Phong

Con đò Thủ Thiêm (với Kiên Giang)
Hai chuyến xe hoa^[ab]
Thương nhớ một mình (với Hoàng Thị Nguyệt)

Thanh Tòng

Thế Châu – Hoàng Dũng

Thiếu Linh – Thành Phát

Thu An

Trần Hà

Trần Hữu Trang

Triệu Trung Kiên

Yêu là thoát tội (với Lê Chí Trung)

Trọng Nguyễn

Văn Tiên

Triệu Phi loạn Yên bang (Hoàng Song Việt hiệu đính)

Yên Ba

Yên Hà

Yên Lang

Yên Trang

Viễn Châu

Vĩnh Điền

Xuân Phát

Tham khảo

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Tuồng cải lương.

Cước chú

^ Nguyên tác Quách Mạt Nhược
^ Còn gọi Tống Thái Tổ túy sát Trịnh Ân, Đào Tam Xuân loạn trào, Nhất tiễn hạ song điêu, Lăng đèn Hàn Tố Mai, Trảm Trịnh Ân
^ Nguyên tác Tình sử Loa thành của Lộng Chương
^ Nguyên tác Hoàng Quốc Hải
^ Nguyên tác Nguyễn Thành Châu
^ Kí danh Hoàng Loan
^ Kí danh Hoàng Loan
^ Kí danh Hoàng Loan
^ Αλέξης Πάρνης, Το νησί της Αφροδίτης, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, Ελληνική Δημοκρατία, 24/01/1963
^ Nguyên tác Trúc Đường
^ Cinq-six dix-douze
^ Nguyên tác Lý Ngọc Hưng
^ Nguyên tác Hoàng Yến
^ Nguyên tác Thế Châu
^ Nguyên tác Ngọc Linh
^ Nguyên tác La Thông tảo Bắc
^ Chính nhân quân tử
^ Tam kiếm khách
^ Le Cid
^ Ruy Blas
^ Nguyên tác Hamlet, chơi chữ "hamlet" và "hàm-lệ" (chàng mắc oán)
^ Lão lái thương phường Venise
^ Trà hoa nữ
^ Marie Tudor
^ Nguyên tác Ngọc Linh
^ Nguyên tác Hải âu phi xứ (海鷗飛處) của Quỳnh Dao
^ Nguyên tác Quỳnh Dao
^ Nguyên tác Người vợ hai lần cưới của An Khê Nguyễn Bính Thinh
^ Nguyên tác Đào Tấn
^ Nguyên tác Alexandre Dumas (fils)
^ Yokichi Masako
^ Nguyên tác Đào Tấn

Chú thích

^ ^a ^b ^c Sở Vân té lầu : Tuồng hát cải lương, 1928
^ Το νησί της Αφροδίτης - Πάρνης Αλέξης - 1962-1963 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος 1 2
^ “Công diễn tuồng Giấc mộng đêm xuân”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2022.
^ NSND Hồng Vân & NSƯT Kim Tử Long xúc động nhớ cố nghệ sĩ Minh Phụng - KUVV4

Liên kết

Tài liệu

Lê Dân, Người đẹp màn bạc Việt một thời, Thanhnien Online, 6 tháng 3 năm 2013.
Lê Quang Thanh Tâm, Điện ảnh miền Nam trôi theo dòng lịch sử, NXB Văn Hóa Văn Nghệ TPHCM, Sài Gòn, 2015.
Phạm Công Luận, Hồi ức, sưu khảo, ghi chép về văn hóa Sài Gòn, Nhà sách Phương Nam & Nhà xuất bản Thế Giới, Sài Gòn, 2016–2022.
Max Hastings, Vietnam : An Epic Tragedy, 1945 - 1975, Harper Perennial, New York City, October 15, 2019.
馬克斯‧黑斯廷斯（原文作者），譚天（譯者），《越南啟示錄1945-1975：美國的夢魘、亞洲的悲劇》（上、下冊不分售），八旗文化，臺北市，2022/04/08。

Tư liệu

Những mỹ nhân tuyệt sắc của làng nghệ thuật Sài Gòn trên hình bìa tạp chí Kịch Ảnh năm 1957

Thất hài đế
Hoàng Mai \| Khả Năng \| Thanh Việt \| Tùng Lâm \| Thanh Hoài \| Phi Thoàn \| Văn Chung \| Văn Hường \| La Thoại Tân \| Xuân Phát