Trận Nhật Tảo

Trận Nhựt Tảo
Một phần của chiến tranh thuộc địa chống Đế quốc Pháp

Mô hình trận Nhựt Tảo trong Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh
Thời gian10 tháng 12 năm 1861
Địa điểm
Vàm Nhựt Tảo, Long An
Kết quả Nghĩa quân Việt toàn thắng
Tham chiến
Nghĩa quân Nam Kỳ Quân đội viễn chinh Đế quốc Pháp
Chỉ huy và lãnh đạo
Quản cơ Nguyễn Trung Trực (chỉ huy chính) Không rõ (chỉ huy tàu: Trung úy Parfait khi đó vắng mặt)
Lực lượng
Khoảng 150 nghĩa quân Khoảng 42 lính thủy
Thương vong và tổn thất
4 người chết Tiểu hạm Espérance bị đốt chìm, 37 lính bị giết chết

Trận Nhựt Tảo đã diễn ra vào ngày 10 tháng 12 năm 1861[1] tại vàm sông Nhật Tảo[2], nay thuộc xã An Nhựt Tân, huyện Tân Trụ, tỉnh Long An, Việt Nam. Sau trận nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đã đốt cháy được tiểu hạm Espérance (Hy Vọng) của quân Pháp. Chiến thắng này cùng với trận đồn Kiên Giang, cũng do thủ lĩnh Trực tổ chức tấn công, đã được danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt ca ngợi trong hai câu thơ sau:

Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa
Kiếm bạc Kiên Giang khốc quỷ thần.[3]

Trước trận đánh

Tượng Nguyễn Trung Trực trước đền thờ chính ở TP Rạch Giá

Sau khi Đại đồn Chí Hòa thất thủ (25 tháng 2 năm 1861), Nguyễn Trung Trực về Tân An (nay là thành phố trực thuộc tỉnh Long An). Ngày 23 tháng 6 cùng năm, quân Pháp chiếm luôn Gò Công (trước thuộc Định Tường, nay thuộc Tiền Giang), rồi cho tiểu hạm Espérance đến án ngữ nơi vàm Nhựt Tảo. Quyền Quản binh đạo Nguyễn Trung Trực liền ra lệnh cho Phó Quản binh đạo Huỳnh Khắc Nhượng cùng Võ Văn Quang chuẩn bị kế hoạch tấn công chiếc tiểu hạm này.

Lực lượng đôi bên

Quân Pháp

Tiểu hạm Espérance là một tàu gỗ có chỗ được bọc đồng chạy bằng hơi nước, có thể ra vào những luồng lạch cạn, được trang bị một đại bác cùng nhiều vũ khí đa năng. Đây là một trong những tàu thuộc hàng bậc nhất của hải quân Pháp lúc bấy giờ. Chỉ huy tàu là Parfait, một trung úy[4] hải quân trẻ tuổi, cùng 42 lính thủy.

Nghĩa quân Nam Kỳ

Khoảng 150 nghĩa quân tham gia trận này dưới quyền chỉ huy của Nguyễn Trung Trực cùng các thành viên khác là: Võ Văn Quang, Huỳnh Khắc Nhượng, Nguyễn Học, Nguyễn Văn Điền (hay Điều) và hương thôn Hồ Quang Chiêu...

Diễn biến trận

Trận Nhật Tảo đang tồn tại hai ý kiến khác nhau:

  • Thứ nhất, Nguyễn Trung Trực cho giả làm thuyền đám cưới, thừa lúc áp sát tàu Espérance rồi đánh úp.
  • Thứ hai là ông Trực cho giả làm thuyền buôn lúa, để đánh chìm tàu.

Ý kiến này được nhiều người chấp nhận, trong đó có sự đồng thuận của một số người tác giả người Pháp như Paulin Vial, Alfred Schreiner...

Mô hình tái hiện trận chiến Nhựt Tảo năm 1861 tại Khu Di tích Vàm Nhựt Tảo, Tân Trụ, Long An.
Mô hình tái hiện trận chiến Nhựt Tảo năm 1861 tại Khu Di tích Vàm Nhựt Tảo, Tân Trụ, Long An.

Nhưng dù theo ý kiến nào, thì trận ác chiến đã diễn ra đại để như sau:

Khoảng trưa ngày 10 tháng 12 năm 1861, sau khi bố trí xong lực lượng phục kích trên bờ, tức thì 5 chiếc ghe chở Nguyễn Trung Trực cùng 59 nghĩa quân giả làm đoàn ghe buôn lúa (hoặc đoàn ghe đám cưới) tiến sát tiểu hạm Espérance. Viên sĩ quan trực tưởng là đoàn ghe ghé xin phép lưu thông, nên nghiêng mình ra cửa sổ tàu thì bất ngờ bị vũ khí của nghĩa quân đâm trúng ngực. Liền khi ấy, nghĩa quân tay cầm gươm giáo và đuốc, từ các ghe nhảy lên, vừa la hét, vừa đánh giáp lá cà với lính thủy Pháp.

Ở hai bên bờ, các nghĩa quân cũng nhanh chóng đến tiếp chiến. Nguyễn Học, Hồ Quang Chiêu lấy búa sắt phá tàu không vỡ nên đã cho phóng lửa đốt tàu, đánh chìm.

Giám đốc Nội vụ Pháp ở Nam Kỳ là Paulin Vial, đã thuật lại sự kiện như thế này:

Lúc giữa trưa ngày 10 tháng 12, (Nguyễn Trung) Trực lợi dụng viên sĩ quan chỉ huy chiếc tiểu hạm L’Espérance đang đuổi theo bọn gian phi cách tàu khoảng 2 dặm. Bốn hoặc năm chiếc ghe lớn có mui thả trôi theo hông tàu. Đoàn thủy thủ nghỉ ngơi trên sàn tàu không nghi ngờ gì. Viên sĩ quan giữ chức vụ phụ tá, thò mình ra cửa sổ vì tưởng rằng người buôn bán muốn xin thị nhận giấy phép lưu thông. Tên vô phước này đã bị giết bằng một mũi giáo vào ngực. (Rồi) đoàn người đột kích (bỗng) la hét khủng khiếp, (và) vài phút đồng hồ sau, (thì) sàn tàu tràn ngập hơn một trăm năm chục người Việt Nam cầm giáo, gươm và đuốc. Một cuộc giáp chiến (giữa) lực lượng không tương xứng (đã) diễn ra. Trong vài phút đồng hồ, lửa bắt qua mái rơm của chiếc tiểu hạm và cháy lan mau chóng. Bị lửa táp, những người giao chiến nhảy bổ xuống sông hay chạy thoát vào trong những chiếc ghe. Năm người trong đoàn thủy thủ: 2 người Pháp và 3 người Tagal không khí giới trốn trên một chiếc ghe, chèo thục mạng. Từ xa họ thấy chiếc L’Espérance nổ tung mà những mảnh vỡ văng ra đến tận hai bờ sông, chôn vùi xác chết của 17 người Pháp và Tagal bị giết trong tai biến này.
Thuyền trưởng Parfait (một sĩ quan trẻ tuổi, hoạt động và can đảm đã được tuyên dương vì chỉ huy xuất sắc trong nhiều trận chiến) được chiếc ghe thoát hiểm báo tin, ông ta đến xin vài người tiếp viện ở tàu Garonne và trở lại chỗ xảy ra thảm kịch cùng ngày. Ông ta gặp 3 tên Tagal bị địch quân bắt, (nhưng) nhờ lúc tàu nổ mà trốn thoát. Những tên bất hạnh này trốn sau những bụi rậm và ở yên trong một cái đầm nước sâu tới miệng chờ cứu viện...[5].

Thiệt hại

Mảnh ván tàu Espérance đang được trưng bày tại đền thờ chính, Rạch Giá.

Do bị tấn công bất ngờ nên quân Pháp bị thiệt hại lớn: tiểu hạm Espérance bị đánh chìm, 17 lính và 20 cộng sự người Việt bị giết, chỉ có tám người trốn thoát, gồm 2 lính Pháp và 6 lính Tagal (tức lính đánh thuê Philippines, cũng còn gọi là lính Ma Ní). Viên sĩ quan chỉ huy tàu là Parfait vì vắng mặt, nên cũng thoát chết.[6]

Bên quân Việt toàn thắng, nhưng có 4 nghĩa quân hy sinh. Theo tác giả Paul Vial, sau khi nghe tin tàu mình cai quản bị đánh chìm, trung úy Parfait tức tốc dẫn quân tiếp viện đến làng Nhật Tảo để trả thù. Họ đã đốt phá nhiều nhà cửa (thiệt hại về người không rõ), rồi sau đó còn cho xây một bia tưởng niệm ở bên bờ sông.

Sau trận đánh

Chiến thắng này đã làm nức lòng nhân dân Việt. Và khi tin ra đến Huế, vua Tự Đức liền cho ban lệnh thưởng. Sử nhà Nguyễn chép: Vua phong thưởng cho Lịch làm chức Quản cơ..., Nguyễn Văn Quang, Huỳnh Khắc Nhượng cùng hai mươi người nữa làm cai đội (và) đều được (thưởng) ngân tiền. Binh lính tham gia được thưởng chung một ngàn quan tiền. Bốn người bị chết đều được cấp cho tiền tuất gấp hai...[7] Ngoài ra, nhà vua cũng chuẩn cấp cho những nhà trong làng bị đốt cháy.

Mảnh ván tàu Espérance đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh.
Tàu Hy Vọng (phục chế năm 2011) tại đền thờ Nguyễn Trung Trực ở Thành phố Rạch Giá

Đối với Pháp, viên thanh tra bản xứ tại Nam Kỳ tên Paulin Vial gọi đây là:một sự kiện đau đớn làm người An Nam phấn chấn và gây xúc động, đau lòng sâu sắc trong lòng người Pháp.[8]

Còn Alfred Schreiner gọi chiến thắng Nhật Tảo, là khúc nhạc mở đầu cho một cuộc tổng công kích hầu như toàn bộ các đồn lũy của người Pháp...(Và) Cuộc đốt cháy tàu Espérance là một biến cố bi thảm đã gây nên một nỗi xúc động sâu sắc nơi người Pháp và kích thích một cách lạ lùng trí tưởng tượng của người Annam...[9]

Theo sau chiến thắng trên, nhiều cuộc tấn công quân Pháp trên sông, trên bộ đã liên tiếp diễn ra, như: nghĩa quân Nguyễn Trung Trực tấn công tàu tuần tiễu Pháp trên vàm sông Bến Lức (tháng 12 năm 1862) và trên Sông Tra[10] ngày 16 tháng 12 năm 1862 (có sách ghi ngày 17) gây nhiều thiệt hại cho đối phương. Paulin Vial kể:

Ba chiếc tiểu hạm (Iorcha) đậu trên sông Vaico Đông (tức Vàm Cỏ Đông) nhằm kiểm soát sự lưu thông đường thủy, bị tấn công hết sức dữ dội bởi những nhóm người đông đảo, do họ được cổ vũ bởi trận đốt tàu Espérance...Một trong ba chiếc đó, chiếc tiểu hạm số 3. Viên sĩ quan chỉ huy tàu này đã bị thương.[11]

Chú thích

  1. ^ Ngày xảy ra trận Nhựt Tảo, các nguồn ghi không giống nhau. GS. Nguyễn Phan Quang, ghi ngày 12. Hỏi đáp về cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực ghi ngày 11. Ở đây ghi theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam, Hỏi đáp lịch sử tập 4, sách của Paul Vial và nơi trưng bày mảnh ván tàu Espérance ở Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài ra, thời điểm khai trận cũng không giống nhau; có sách ghi sáng, có sách ghi trưa.
  2. ^ Sông Nhật Tảo chảy ở phía Bắc huyện Tân Trụ, tỉnh Long An, giao nhau với sông Vàm Cỏ Đông ở địa bàn xã An Nhựt Tân, huyện Tân Trụ. Chính tại đây, Nguyễn Trung Trực đã đánh chìm tàu Espérance (Hy Vọng) của Pháp khi đang neo đậu trên sông.
  3. ^ Thái Bạch dịch: Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất - Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần.
  4. ^ Căn cứ vào các sách ghi ở mục tham khảo, thì Phạm Văn Sơn ghi Trung tướng là sai, vì Espérance chỉ là một tiểu hạm; không cần một sĩ quan chỉ huy có cấp bực cao đến vậy.
  5. ^ Paulin Vial, Les premières années de la Cochinchine, Colonie Francaise, 2 quyển, Challamet Ainé, Libraire Editeru, Paris, 1874. Dẫn lại theo sách Hỏi đáp về cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực (Nhà xuất bản QĐND, 2008, tr. 138)
  6. ^ Theo Phan Thành Tài, sách đã dẫn. Sách Hỏi đáp lịch sử Việt Nam tập 4 ghi là Võ Văn Quang.
  7. ^ Dẫn lại theo sách Hỏi đáp về cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực, tr. 26.
  8. ^ Paul Vial: "Les premières années de la Cochinchine, Colonie Francaise", 2 quyển, Challamet Ainé, Libraire Editeru, Paris, 1874, tr.124
  9. ^ Alfred Schreiner: " Abrégéde I’histoire D’ An nam", 2è Éd. Sài Gòn, 1906, tr.223-224
  10. ^ Sông Tra, nay thuộc xã Hựu Thạnh, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.
  11. ^ Sách đã dẫn, tr. 195

Tham khảo

  • Nhóm Nhân văn trẻ, Hỏi đáp lịch sử tập 4. Nhà xuất bản Trẻ, 2007, tr. 42 2010 đến 42 - 45.
  • Nguyễn Q. Thắng & Nguyễn Bá Thế, Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam. Nhà xuất bản KHXH, 1992, tr. 674.
  • Nhiều người soạn, Hỏi đáp về cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực. Nhà xuất bản Q ĐND, 2008, tr. 26 và 40 - 46.
  • Nguyễn Phan Quang, Việt Nam thế kỷ 19. Thành phố HCM, 2002, tr. 303.
  • Phan Thành Tài, bài viết về Nguyễn Trung Trực in trong Nam Bộ - đất và người, do Hội Khoa học lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh biên soạn, Nhà xuất bản Trẻ ấn hành, tr. 159.
  • Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên (quyển 5, tập thượng), Sài Gòn, 1962, tr. 196.
  • Tạp chí Từ điển Học & Bách Khoa Thư, số 6 (20), 11 - 2012

Liên kết ngoài

Read other articles:

County of London

County of LondonLokasi County of London di InggrisWilayah • 191174.816 ekar (302,77 km2) • 196174.903 ekar (303,12 km2) Populasi • 19114,521,685 • 19613,200,484 Kepadatan • 191160/acre • 196142/acre Sejarah • AsalMetropolis • Didirikan1889 • Dihapuskan1965 • Dilanjutkan olehLondon Raya StatusCounty administratif dan seremonialPemerintahDewan London County ...

 

Intimate Enemies (film 2015)

Intimate EnemiesSutradaraIm Sang-sooProduserLee Nam-hee Seo Jeong-hoonDitulis olehIm Sang-sooPemeranRyoo Seung-bum Go Joon-heePenata musikKim Hong-jibSinematograferKim Young-minPenyuntingLee Eun-sooPerusahaanproduksi20th Century Fox International Productions[1]Distributor20th Century Fox KoreaTanggal rilis 25 Juni 2015 (2015-06-25) Durasi109 menitNegaraKorea SelatanBahasaKoreaPendapatankotorUS$906,136 Intimate Enemies (Hangul: 나의 절친 악당들; RR:&#...

 

ملعب جوزيه ألفالادي (1956)

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) ملعب جوزيه ألفالاديمعلومات عامةالعنوان Rua Francisco Stromp, Lisboa (بالبرتغالية) المنطقة الإدارية لشبونة البلد  �...

معاهدة دونكيرك

معاهدة دونكيركمعلومات عامةالنوع عقد بدء التنفيذ 8 سبتمبر 1947 الأطراف المملكة المتحدة — فرنسا اللغة الإنجليزية تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات معاهدة دونكيرك أو تحالف دونكيرك هو معاهدة تحالف متبادلة بين فرنسا وبريطانيا ضد أي هجوم ألماني محتمل في أعقاب الحرب العالمي�...

 

Sky Bow

Surface-to-air anti-ballistic missile Tien Kung III Missile Model with Launcher Trailer Display at Military Academy Ground The Sky Bow, or Tien Kung (Chinese: 天弓; pinyin: Tiān gōng), are a series of surface-to-air anti-ballistic missile and anti-aircraft defense systems developed by Taiwan. The TK-2 and TK-3 are in service with the Military of the Republic of China.[1] Development Research into what became the Sky Bow project began after the United States ended bilateral...

 

Militantisme

« militant » redirige ici. Pour les autres significations, voir militant (homonymie). Cet article est une ébauche concernant la politique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Le militantisme est une forme d'engagement collectif à une cause de nature morale, religieuse, sociale, politique, associative ou syndicale souvent en vue de protester contre ce qui est perçu comme une injustice. ...

Angelo Bagnasco

Angelo Bagnasco (2010) Angelo Bagnasco (lahir 14 Januari 1943) adalah seorang kardinal Gereja Katolik Roma dari Italia sejak tahun 2007. Ia menjabat sebagai Uskup Agung Genoa dari 29 Agustus 2006. lbsKardinal Gereja KatolikKardinal Uskup Re Sandri Arinze Bertone Saraiva Martins Parolin (CA) Ouellet Filoni Stella Tagle Raï Sako Kardinal Imam Kitbunchu Nascimento Williams Poupard Wetter López Rodríguez Mahony Ruini Darmaatmadja Wamala Maida Puljić Sandoval Íñiguez Stafford De Giorgi Rouco...

 

Venetian Dalmatia

Historical parts of Dalmatia under the rule of the Republic of Venice Governorate of DalmatiaDalmazia venezianaProvince of the Republic of Venice1409–1797 Flag Coat of arms CapitalZadarDemonymDalmatian • TypeGovernorate History • Established 1409• Disestablished 1797 Preceded by Succeeded by Croatia in personal union with Hungary Kingdom of Dalmatia Today part ofCroatia Venetian Dalmatia (Latin: Dalmatia Veneta) refers to parts of Dalmatia under the rule of th...

 

Мелодичный дэт-метал

Мелодичный дэт-метал(мелодэт) Направление метал и экстремальный метал Истоки хеви-метал, трэш-метал, дэт-метал[1], пауэр-метал Время и место возникновения Начало – середина 1990-х,  Англия,  Швеция Музыкальные инструменты Вокал (гроулинг, харш, скриминг, чистый вока�...

أبو علي الجبائي

أبو علي الجبائي معلومات شخصية الميلاد 235 هـ\849مجبى  [لغات أخرى]‏  الوفاة 303 هـ\916مالبصرة  مواطنة الدولة العباسية  المذهب الفقهي المعتزلة الأولاد أبو هاشم الجبائي  أقرباء أبو الحسن الأشعري (ابن الزوج)  الحياة العملية العصر القرن الثالث للهجرة المنطقة البص...

 

Danau Butrint

Danau ButrintPemandangan Danau ButrintLetakSarandë, VlorëKoordinat39°47′0″N 20°2′0″E / 39.78333°N 20.03333°E / 39.78333; 20.03333Koordinat: 39°47′0″N 20°2′0″E / 39.78333°N 20.03333°E / 39.78333; 20.03333Terletak di negaraAlbaniaPanjang maksimal71 km (44 mi)Lebar maksimal33 km (21 mi)Area permukaan16 km2 (6,2 sq mi)[1]Kedalaman rata-rata114 m (374 ft)Kedalaman maksimal...

 

Vauxhall VXR8

This article is about the Holden-based 4-door saloon. For the Vauxhall tuning division, see VXR. For the 1966 concept car, see Vauxhall XVR. Main articles: HSV Clubsport and HSV GTS Motor vehicle Vauxhall VXR82008 Vauxhall VXR8OverviewManufacturerHoldenAlso calledHSV ClubsportHSV GTSProduction2007-2017AssemblyAustralia: Elizabeth, South AustraliaBody and chassisClassExecutive (E)Body style4-door sedan2-door coupé utilityLayoutFront-engine, rear-wheel drivePlatformGM ZetaRelatedHold...

Aeronave de propulsão humana

Aeronave de propulsão humana Aeronave de propulsão humanaMIT Light Eagle aeronave de propulsão humana, predecessora do MIT Daedalus. Descrição Uma aeronave de propulsão humana é uma aeronave que pertence à classe de transportes por propulsão humana. As primeiras tentativas de voo humano com propulsão própria foram mal sucedidas devido à dificuldade em atingir uma elevada relação peso-potência. Protótipos usaram muitas vezes os princípios do ...

 

Hoax

Widespread deliberate fabrication presented as truth For other uses, see Hoax (disambiguation). The Dreadnought hoaxers in Abyssinian regalia; the bearded figure on the far left is the writer Virginia Woolf. A hoax is a widely publicised falsehood so fashioned as to invite reflexive, unthinking acceptance by the greatest number of people of the most varied social identities and of the highest possible social pretensions to gull its victims into putting up the highest possible social currency ...

 

Pangaion Hills

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Pangaion Hills – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2019) (Learn how and when to remove this message) Mountain range in Greece Pangaion HillsSnow-covered Pangaion hills from the forests of KavalaHighest pointPeakKoutraElevation1,956 ...

9. Oktober

Der 9. Oktober ist der 282. Tag des gregorianischen Kalenders (der 283. in Schaltjahren), somit bleiben 83 Tage bis zum Jahresende. Historische Jahrestage September · Oktober · November 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Inhaltsverzeichnis 1 Ereignisse 1.1 Politik und Weltgeschehen 1.2 Wirtschaft 1.3 Wissenschaft und Technik 1.4 Kultur 1.5 Gesellschaft 1.6 Religion 1.7 Katastrophen 1.8 Natur und Umwelt 1.9 Sport 2 Geboren 2.1 Vor dem 18. Jahr...

 

List of Bowdoin College people

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: List of Bowdoin College people – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2023) (Learn how and when to remove this message) This list is of notable people associated with Bowdoin College in Brunswick, Maine. This list includes alumni, faculty, and ho...

 

Dynamic network analysis

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Dynamic network analysis – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2009) (Learn how and when to remove this message) Dynamic network analysis (DNA) is an emergent scientific field that brings together traditional social network analysis (SNA), link a...

Resuttana-San Lorenzo

Resuttana-San LorenzoVilla Sofia Stato Italia Regione Sicilia Provincia Palermo Città Palermo CircoscrizioneVI Data istituzione21 dicembre 1976 Codice20 Codice postale90121, 90134, 90142, 90143, 90144, 90145, 90146 e 90147 Abitanti41 400 ab. Mappa dei quartieri di {{{comuneMappa}}} Resuttana - San Lorenzo è il ventesimo quartiere di Palermo. È compreso nella VI Circoscrizione[1]. Indice 1 Geografia fisica 2 Storia 3 Monumenti e luoghi di interesse 4 Geografia antropi...

 

Saint John, New Brunswick

Saint John, Canada redirects here. Not to be confused with St. John's, Newfoundland and Labrador. City in New Brunswick, CanadaSaint JohnCityThe City of Saint John[a]Skyline of Uptown Saint JohnImperial TheatreNew Brunswick MuseumReversing Falls BridgeSaint John City MarketGermain Street row housesKing's Square Coat of armsLogoNicknames: Port City[1]Motto(s): O Fortunati Quorum Jam Moenia Surgunt(Latin for, O Fortunate Ones Whose Walls Are Now Rising. or O Happy They...