Tiếng Khương

Tiếng Khương
Sắc tộcngười Khương
Phân bố
địa lý		Tứ Xuyên
Phân loại ngôn ngữ họcHán-Tạng
Ngữ ngành con
Glottolog:qian1264[1]
[]
Bài viết này có chứa kí tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode.

Tiếng Khương, còn được gọi là Rma (尔玛) hoặc Rme [2] bởi các người nói ngôn ngữ này, là một cụm ngôn ngữ Hán-Tạng của nhóm ngôn ngữ Khương nói bởi khoảng 140.000 người ở phía Trung Bắc của tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc.

Tiếng Khương bao gồm:

Chữ viết

Chữ Rma cho tiếng Khương

Vào năm 2017, chữ Rma, phát minh ra bởi Nguy Cửu Kiều (魏久乔), đã hoàn thiện chính thức và chấp nhận bởi nhiều người Khương là hệ thống chữ viết chính thức đầu tiên cho ngôn ngữ của họ.[3] Không có thông tin được công bố liên quan đến liệu chữ viết này tương thích cho cả hai tiếng Khương Bắc và tiếng Khương Nam hoặc nó chỉ tương thích cho một trong hai ngôn ngữ. Hệ chữ viết này cũng đã được đưa ra một đề xuất sơ bộ để mã hóa nó thành Bộ ký tự chung của Unicode.[4]

Phụ âm


b
/p/
p
/pʰ/
bb
/b/
m
/m/
f
/f/
w
/w/
wf
/v/

d
/t/
t
/tʰ/
dd
/d/
n
/n/
lh
/ɬ/
l
/l/
lr
/lʴ/

g
/k/
k
/kʰ/
gg
/ɡ/
ng
/ŋ/
h
/h/
hh
/ɣ/ 		—

j
/tɕ/
q
/tɕʰ/
jj
/dʑ/
x
/ɕ/
xx
/ʑ/
y
/j/ 		—

gv
/q/
kv
/qʰ/
v
/χ/
vh
/ɦ/
vv
/ʁ/ 		— —

z
/ts/
c
/tsʰ/
zz
/dz/
s
/s/
ss
/z/ 		— —

zh
/tʂ/
ch
/tʂʰ/
dh
/dʐ/
sh
/ʂ/
rr
/ʐ/ 		— —

Nguyên âm


a
/a/
ae
/æ/
ea
/e/
u
/u/
e
/ə/
nn
/◌̃/

i
/i/
ü
/y/
o
/o/

/ʔ/
r
/ʴ/ 		—

Phục dựng

Sims (2017)[5] tái tạo thanh điệu cho tiếng Rma nguyên thủy (gọi cách khác là tiếng Khương nguyên thủy), đề xuất rằng sự thiếu thanh điệu trong tiếng Khương Bắc là do sự ảnh hưởng của tiếng Tạng. Thanh cao và thanh thấp được tái tạo cho tiếng Rma nguyên thủy, và cho tiếng Phổ Mễ nguyên thủy.

Chú thích

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Qiang”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Wen, Maotao (2014). The Creation of the Qiang Ethnicity, its Relation to the Rme People and the Preservation of Rme Language (Luận văn) (bằng tiếng Anh). Duke University.
  3. ^ 传承羌语，支持尔玛文 Support the Rma Script of the Qiang (Rma) Language (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2019 – qua Youtube.
  4. ^ Chan, Eiso; Jiuqiao, Wei; Sims, Nathaniel (6 tháng 6 năm 2022). “Preliminary proposal to encode Rma script to UCS” (PDF). Unicode.org. International Organization for Standardization. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2022.
  5. ^ Sims, Nathaniel (2017). The Suprasegmental Phonology of Proto-Rma (Qiang) in Comparative Perspective. Presented at the 50th International Conference on Sino-Tibetan Languages and Linguistics, Beijing, November 26, 2017.

Tham khảo