Thành Đồng Hới

Di tích cổng Bắc thành Đồng Hới
Bản vẽ thành Đồng Hới

Thành cổ Đồng Hới, còn gọi là Thành cổ Quảng Bình, là tên gọi một di tích kiến trúc quân sự, toạ lạc tại trung tâm thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, Việt Nam, ngày nay. Hình thành từ đồn binh Động Hải trong hệ thống lũy Thầy (còn được mệnh danh là "Định Bắc trường thành"), canh giữ Quảng Bình quan, được xây dựng dưới thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên để chống lại chúa Trịnh, đến thời Gia Long, Minh Mạng được mở rộng, xây dựng kiên cố theo kiến trúc Vauban, trở thành thành sở của tỉnh Quảng Bình. Thành bị phá huỷ hầu hết bởi lực lượng không quân Mỹ trong Chiến dịch Sấm Rền. Ngày nay, di tích còn lại của toà thành bao gồm Quảng Bình quan, các cổng thành và một số đoạn tường thành được phục chế.

Lược sử

Chốt chặn Trịnh quân

Quảng Bình quan, mặt sau.

Năm 1630, để chống lại với quân chúa Trịnh Đàng Ngoài, Đào Duy Từ đã đề xuất với chúa Nguyễn Phúc Nguyên cho xây dựng hệ thống các đồn luỹ phòng thủ phía Bắc dinh Quảng Bình, về sau được gọi là chung lũy Thầy. Giữ vai trò quan trọng trong hệ thống luỹ Thầy là Quảng Bình quan, một cửa ải quan trọng trấn giữ sông Động Hải, hợp lưu của hai con sông Nhật Lệ và Lệ Kỳ và là "gạch nối" của lũy Đầu Mâu – Nhật Lệ. Muốn đi từ Bắc vào Nam, phải đi qua Quảng Bình quan. Chúa Nguyễn cũng cho đắp một đồn binh nằm ở phía Tây Quảng Bình quan, gọi là đồn Động Hải, đặt theo con sông Định Hải gần đó.

Quảng Bình quan và đồn Động Hải giữ vai trò trọng yếu trên toàn tuyến luỹ Thầy, được coi là yết hầu của cả xứ Đàng Trong. Gần nửa thế kỷ, quân Trịnh có khi huy động đến hàng vạn quân Nam chinh, tuy nhiên, khi tiến đến trọng điểm luỹ Trấn Ninh với Quảng Bình quan và đồng Động Hải đều bị chặn đứng, buộc phải lui về trấn giữ từ Bắc sông Gianh trở ra. Mãi khi Đàng Trong gặp hoạ quyền thần Trương Phúc Loan, năm 1774, quân Trịnh mới thừa cơ vượt qua được Quảng Bình quan, tiến chiếm được Phú Xuân. Quân Trịnh triệt hạ các đồn binh trên luỹ Thầy, nhưng vẫn giữ lại đồn Động Hải để đặt binh phòng giữ. Tháng 6 năm 1786, quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy Bắc tiến, đánh tan quân Trịnh ở Phú Xuân, Động Hải, nhanh chóng tiến chiếm Thăng Long, kiểm soát hầu hết lãnh thổ Đại Việt, gồm cả Đàng Trong lẫn Đàng Ngoài.

Sau khi đặt lại vua Lê và rút về Phú Xuân, Nguyễn Huệ đã cho tu sửa, bồi đắp thêm vững chắc lũy Trấn Ninh và đồn Động Hải để phòng bị mặt Bắc Phú Xuân. Đến thời Gia Long, năm 1811, vua cho đắp tu bổ thêm, và lấy làm nơi trị sở của dinh Quảng Bình, từ đó gọi là Thành Quảng Bình.

Thành Quảng Bình thời Nguyễn

Một góc thành cổ Đồng Hới, nằm bên dòng sông Nhật Lệ

Thành Quảng Bình ban đầu được đắp bằng đất, tọa lạc trên một vùng đất xung yếu trên con đường xuyên Việt, và ở gần biển (cách cửa biển Nhật Lệ khoảng 1.500 m). Đến thời Minh Mạng, năm 1824, thành này đã được xây bằng gạch đá theo kiểu kiến trúc Vauban, với các mũi trái kế đặc trưng của kiến trúc này. Theo sách Đại Nam nhất thống chí, thành có chu vi 469 trượng (1860m), tường cao 1 trượng (4m), chân thành dày 3 trượng 1 thước. Mặt chính của thành quay về hướng Tây. Thành mở ra 3 cửa Bắc – Đông – Nam (trong đó cửa Nam nhìn ra hướng Quảng Bình quan). Trên các cổng thành có vọng canh tám mái. Cổng thành thông ra ngoài bằng chiếc cầu xây bằng gạch cuốn vòm. Hai cổng Bắc- Nam xây chếch nhau để bên ngoài không thấy bố cục bên trong. Ngoài thành cách chân thành khoảng 5-6m là hào rộng 7 trượng (28m). Năm 1842, vua Thiệu Trị ngự giá Bắc tuần Động Hải, đã ra lệnh cho quan Thượng thư Bộ Công và quân dân địa phương tu bổ thành này và các cổng trên hệ thống thành lũy chắc chắn hơn.

Di tích cổ thành ngày nay

Một phần lớn thành Đồng Hới đã bị phá hỏng trong giai đoạn Pháp thuộc. Phần còn sót lại của thành Đồng Hới lại bị bom đạn của không quân Hoa Kỳ phá hủy cuối thập niên 1960 trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam.

Thành Đồng Hới hiện còn lưu giữ nhiều chứng tích của hai cuộc chiến tranh, in dấu ý chí kiên cường của quân và dân Quảng Bình [1].

Một đoạn Thành cổ Đồng Hới (cổng phía Đông).

Ngày nay, phế tích của thành Đồng Hới chỉ là Quảng Bình Quan (mới được phục chế nhưng bị dư luận chỉ trích là không giống thành cũ) và một đoạn tường thành nằm bên Quốc lộ 1 đoạn đi qua Đồng Hới. Tháng 8 năm 2005, tỉnh Quảng Bình đã tiến hành phục chế tòa thành này với tổng dự toán 31 tỷ đồng. Thành Đồng Hới là một trong 32 công trình được Bộ Văn hoá Thông tin Việt Nam (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) đưa vào danh mục các dự án văn hóa trọng điểm được đầu tư trong giai đoạn từ năm 2001-2010.[2][3].

Tham khảo

  1. ^ Nguồn: Website Người Quảng Bình Lưu trữ 2014-05-08 tại Wayback Machine.
  2. ^ Đồng Hới Citadel
  3. ^ Tôn tạo di tích lịch sử thành Đồng Hới Lưu trữ 2008-03-03 tại Wayback Machine, ngày 2 tháng 8 năm 2005, truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2008

Liên kết ngoài

Lưu trữ 2018-03-04 tại Wayback Machine

Read other articles:

Alice Gale

Alice GaleDari Romeo dan Juliet (1916). Berdiri dari kiri, Helen Tracy (Lady Capulet), Alice Gale (Perawat), dan Edward Holt (Capulet). Duduk: Theda Bara sebagai Juliet.LahirDecember 5, 1858Philadelphia, PennsylvaniaMeninggalMarch 27, 1941 (usia 82)Harrisburg, PennsylvaniaPekerjaanAktrisTahun aktif1916-1919 Alice Gale (5 Desember 1858 – 27 Maret 1941) adalah seorang aktris asal Amerika. Biografi Bekerja dengan grup stock theater seperti Grand Stock Company, Girard Stock ...

 

Hunt (film)

HuntPoster rilis teatrikalNama lainHangul헌트 Alih Aksara yang DisempurnakanHeonteu SutradaraLee Jung-jaeSkenarioLee Jung-jaeJo Seung-HeePemeranLee Jung-jaeJung Woo-sungPenata musikJo Yeong-wook[1]SinematograferLee Mo-gaePenyuntingKim Sang-Bum[1]PerusahaanproduksiArtist StudioSanai PicturesDistributorMegabox JoongAng Plus MTanggal rilis 19 Mei 2022 (2022-05-19) (Cannes) 10 Agustus 2022 (2022-08-10) (Korea Selatan) Durasi131 menitNegaraKorea Sela...

 

Jaringan dasar

Jaringan dasar pada tumbuhan adalah jaringan yang mengisi sebagian besar tumbuh tumbuhan. Fungsi utamanya adalah mengisi biomassa, menjalankan berbagai fungsi fisiologi , dan menopang serta memberi bentuk tubuh tumbuhan. Jaringan dasar biasa dikelompokkan menjadi tiga jaringan berdasarkan derajat penebalan dinding selnya: parenkima, kolenkima, dan sklerenkima. Karena memiliki fungsi yang khas sebagai tempat berlangsungnya fotosintesis, sebagian parenkima yang mengandung klorofil disebut juga ...

اضطرابات مرتبطة بالغلوتين

اضطرابات مرتبطة بالغلوتينمعلومات عامةمن أنواع عدم تحمل الطعام الأسبابالمسبب غلوتين طحين ميدة تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات الاضطرابات المرتبطة بالغلوتين (بالإنجليزية: Gluten-related disorders) هي مصطلح يشير للأمراض التي يسببها الغلوتين، بما في ذلك الداء الزلاقي، حساسية ال...

 

Budi Anduk

Budi AndukLahirBudi Prihatin(1968-02-08)8 Februari 1968Jakarta, IndonesiaMeninggal11 Januari 2016(2016-01-11) (umur 47)Jakarta, IndonesiaMakamTempat Pemakaman Umum Kober Jatiwaringin, Bekasi, Jawa BaratNama lainBudi AndukAlmamaterUniversitas IndonesiaPekerjaanaktor, pelawakTahun aktif1996–2016Suami/istriNeneng NurhayatiOrang tuaAlm. Marice Kayadu Drs. Budi Prihatin atau yang dikenal sebagai Budi Anduk (8 Februari 1968 – 11 Januari 2016[1]) adalah seor...

 

Sringa

Mumbai player of tutari The Sringa, also known as tutari, ranasringa, blowhorn, sig, singa, kurudutu, gaali-kommu or kombu, is an ancient Indian musical instrument. It is a type of horn wind instrument.[1] Construction There are two shape types of bugles, one made in S shape, and the other in C shape. Material was originally made of animal horn, and of metal. Playing Ranasringa dated to 1880, currently in the collection of the Metropolitan Museum of Art The tutari in Maharashtra, has ...

Gelgia (river)

River in Switzerland This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Gelgia river – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2009) (Learn how and when to remove this message) GelgiaPiz Platta (3392m a.s.l.) in the south-west as seen from SurLocationCountrySwitzerlandPhysical characteristicsMouthAlbula&#...

 

Enrique Villanueva

Peta menunjukkan lokasi Enrique Villanueva Enrique Villanueva adalah munisipalitas yang terletak di provinsi Siquijor, Filipina. Pada tahun 2010, munisipalitas ini memiliki populasi sebesar 6.004 jiwa dan 1.371 rumah tangga. Pembagian wilayah Secara administratif Enrique Villanueva terbagi menjadi 14 barangay, yaitu: Balolong Bino-ongan Bitaug Bolot Camogao Cangmangki Libo Lomangcapan Lotloton Manan-ao Olave Parian Poblacion Tulapos Pranala luar Philippine Standard Geographic Code Diarsipkan ...

 

American Journal of Obstetrics and Gynecology

Academic journalAmerican Journal of Obstetrics and GynecologyDisciplineObstetrics and GynecologyLanguageEnglishEdited byCatherine Bradley, MD, MSCE and Roberto Romero, MD, DMedSciPublication detailsPublisherElsevier (USA)Impact factor8.661 (2020)Standard abbreviationsISO 4 (alt) · Bluebook (alt1 · alt2)NLM (alt) · MathSciNet (alt )ISO 4Am. J. Obstet. Gynecol.IndexingCODEN (alt · alt2) · JSTOR (alt) · ...

Women in Kazakhstan

Overview of the status of women in Kazakhstan Women in KazakhstanKazakh women wearing ceremonial dressGeneral StatisticsMaternal mortality (per 100,000)51 (2010)Women in parliament18.2% (2012)Women over 25 with secondary education99.3% (2010)Women in labour force66.6% (2011)Gender Inequality Index[1]Value0.161 (2021)Rank41st out of 191 Global Gender Gap Index[2]Value0.719 (2022)Rank65th out of 146 Part of a series onWomen in society Society Women's history (legal rig...

 

Новотитаровское сельское поселение

Сельское поселение России (МО 2-го уровня)Новотитаровское сельское поселение Флаг[d] Герб 45°14′09″ с. ш. 38°58′16″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект РФ Краснодарский край Район Динской Включает 4 населённых пункта Адм. центр Новотитаровская Глава сельского пос�...

 

Calvary Baptist Church (Ocean View, New Jersey)

Historic church in New Jersey, United States United States historic placeCalvary Baptist ChurchU.S. National Register of Historic PlacesNew Jersey Register of Historic Places Show map of Cape May County, New JerseyShow map of New JerseyShow map of the United StatesNearest cityOcean View, New JerseyCoordinates39°10′14″N 74°44′26″W / 39.17056°N 74.74056°W / 39.17056; -74.74056Area6.3 acres (2.5 ha)Built1855ArchitectHand, DanielArchitectural styleGot...

Col Alto

Historic house in Virginia, United States United States historic placeCol AltoU.S. National Register of Historic PlacesVirginia Landmarks Register Col Alto, August 2017Show map of VirginiaShow map of the United StatesLocationNelson and Spottswood Dr., Lexington, VirginiaCoordinates37°46′49″N 79°26′21″W / 37.78028°N 79.43917°W / 37.78028; -79.43917Area7 acres (2.8 ha)Built1827 (1827)ArchitectWilliam Lawrence BottomleyArchitectural styleClassic...

 

Canada national netball team

Canada national netball teamConfederationAFNA (Americas)Head coachAnn WillcocksAsst coachLorraine BrownManagerMary WebbWorld ranking32 Team Colours Alternate The Canadian national netball team is the national netball team of Canada.[1] Canada has both men's and women's national teams. Netball Canada is Canada's national governing body for the sport. The national team was first formed in the latter half of the 20th century.[when?] Canada's national netball teams are selected t...

 

Gregorio Di Leo

Italian kickboxer Gregorio Di LeoBorn (1983-07-12) July 12, 1983 (age 40)Palermo, ItalyOther namesGrilloNationality ItalianStyleKickboxingOccupationEntrepreneur, martial arts teacher, personal trainer and human resources consultantUniversityUniversità di Padova, Master Degree in Organizational and Social PsychologyWebsitehttp://www.wyde.it/ Medal record Men's Kickboxing Representing  Italy World Combat Games 2010 Beijing Semi-Contact −74 kg W.A.K.O. World Championships 2009 Ligna...

List of national legal systems

System for interpreting and enforcing the laws Legal systems of the world The contemporary national legal systems are generally based on one of four basic systems: civil law, common law, customary law, religious law or combinations of these. However, the legal system of each country is shaped by its unique history and so incorporates individual variations.[1] The science that studies law at the level of legal systems is called comparative law. Both civil (also known as Roman) and comm...

 

Ajahn Mun

Thai Buddhist monk This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (May 2024) (Learn how and when to remove this message) Ajahn MunPersonalBornMun Kaenkaew(1870-01-20)January 20, 1870Ban Khambong, Khong Chiam, Ubon Ratchathani, ThailandDiedNovember 11, 1949(1949-11-11) (aged 79)Wat Pa Sutthawat, Mueang Sakon Nakhon, Sako...

 

Irish Newfoundlanders

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Irish Newfoundlanders – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2023) (Learn how and when to remove this message) Newfoundland and Ireland In modern Newfoundland (Irish: Talamh an Éisc), many Newfoundlanders are of Irish descent. According to th...

Engkak ketan

EngkakNama lainKue EngkakJenisKueSajianMakanan ringanTempat asalIndonesiaDaerahLampung, Sumatera SelatanBahan utamaKetan, Mentega, Gula, TelurSunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat ini Engkak ketan atau kue engkak adalah kue tradisional yang populer di daerah Palembang, Sumatera Selatan[1] serta Lampung[2]. Kue Engkak merupakan kue ketan lapis seperti Kue Lapis Legit tetapi lebih lembut dan tahan lama. Kue Engkak ini berbahan dasar mentega dan telur...

 

Selenge Province

Province (aimag) of Mongolia Province in MongoliaSelenge aimag Сэлэнгэ аймагᠰᠡᠯᠡᠩᠭᠡᠠᠶᠢᠮᠠᠭProvinceThe Selenge River FlagCoat of armsCoordinates: 49°45′N 106°30′E / 49.750°N 106.500°E / 49.750; 106.500CountryMongoliaEstablished1934 (1934)CapitalSükhbaatarGovernmentArea • Total41,152.63 km2 (15,889.12 sq mi)Population (2017) • Total108,768 • Density2.6/km2 (6.8/sq&#...