Không có một đạo luật hay văn bản hiến pháp nào quy định chức vụ thủ tướng. Theo thông lệ, quân chủ Anh bổ nhiệm người được Hạ viện tín nhiệm làm thủ tướng,[3] thông thường là lãnh đạo của đảng đa số trong Hạ viện.
57 người (54 nam và 03 nữ) đã từng giữ chức vụ này, với Thủ tướng đầu tiên là Robert Walpole nhậm chức vào ngày 3 tháng 4 năm 1721. Thủ tướng tại vị lâu nhất cũng là Walpole với hơn hơn 20 năm giữ chức vụ, và người tại vị ngắn nhất là Liz Truss với chỉ 7 tuần phục vụ.
Thủ tướng đương nhiệm là Keir Starmer, lãnh đạo Công đảng Anh, sau khi được bổ nhiệm vào ngày 5 tháng 7 năm 2024.
Nhiệm vụ và quyền hạn
Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ Anh và lãnh đạo Nội các.[7] Thủ tướng là lãnh đạo của đảng đa số trong Hạ viện và được Hạ viện tín nhiệm cho nên thủ tướng nắm cả quyền hành pháp và quyền lập pháp.[8]
Tại Hạ viện, thủ tướng lãnh đạo công tác lập pháp nhằm thực hiện chương trình nghị sự của chính phủ. Thủ tướng có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm bộ trưởng, thành viên khác của Nội các và phối hợp hoạt động, chính sách của các bộ, ngành công chức. Thủ tướng thay mặt chính phủ về đối nội và đối ngoại. Thủ tướng khuyên bảo quốc vương về việc thực hiện ngự quyền về bổ nhiệm tư pháp, chính trị, Giáo hội Anh; phong tước vị, hiệp sĩ, tặng thưởng huân chương, huy chương, danh hiệu vinh dự.[8]
Cơ sở hiến pháp
Chế độ chính trị của Anh được thành lập trên cơ sở những hiến lệ bất thành văn[9] đã trở thành tập quán qua nhiều thế hệ. Chức vụ thủ tướng không được quy định tại một văn bản nào mà đã hình thành từ lâu đời.
Quan hệ giữa thủ tướng và quốc vương, Quốc hội và Nội các được quy định tại những hiến lệ bất thành văn này. Nhiều quyền hạn của thủ tướng trên pháp lý là ngự quyền của quốc vương Anh.[10] Mặc dù có một vị trí then chốt trong chế độ chính trị nhưng chức vụ thủ tướng chỉ được thừa nhận từ đầu thế kỷ 20. Chức vụ thủ tướng được đề cập lần đầu tiên vào năm 1917 trong Luật biệt thự Chequers, quy định Chequers là biệt thự chính thức của thủ tướng. Từ thế kỷ 20, chức vụ thủ tướng bắt đầu xuất hiện trong luật của Quốc hội và những văn bản chính thức nhưng quyền hạn của thủ tướng và quan hệ giữa thủ tướng và những thể chế nhà nước khác vẫn chịu sự chi phối của những hiến lệ, quy ước lịch sử bắt nguồn từ ngự quyền cổ truyền của quốc vương. Thủ tướng là Đại thượng thư thứ nhất phụ trách Ngân khố. Từ tháng 11 năm 1968, thủ tướng là bộ trưởng công vụ, chịu trách nhiệm quản lý ngành cán bộ, công chức.
Chính thức thì quốc vương vẫn duy trì nhiều ngự quyền[n 1] nhưng theo hiến lệ thì quốc vương không can thiệp vào chính trị, các bộ trưởng là người thực hiện ngự quyền, cho nên quốc vương trên thực tế chỉ có ba quyền: quyền được biết, quyền khuyên bảo và quyền cảnh báo.[11][12]
Bổ nhiệm
Thời nay, việc bổ nhiệm thủ tướng được thực hiện theo những hiến lệ, văn bản xác tín như Cẩm nang Nội các.
Thủ tướng do quốc vương thực hiện ngự quyền bổ nhiệm.[13] Trong quá khứ, quốc vương có quyền tùy ý bổ nhiệm, miễn nhiệm thủ tướng (lần cuối cùng là vào năm 1834) nhưng hiện tại có quy ước là quốc vương sẽ không can thiệp vào chính trị.[4]:3
Thủ tướng "thừa hành chức vụ theo sự tín nhiệm của Hạ viện mà cơ sở là sự tín nhiệm của cử tri được thể hiện trong một cuộc tổng tuyển cử".[4]:3.1 Theo thông lệ, thủ tướng là một thành viên Hạ viện và là lãnh đạo của đảng đa số trong Hạ viện.[4]:3.1[n 2]
Văn phòng Thủ tướng
Văn phòng Thủ tướng giúp thủ tướng "hoạch định và thi hành các chính sách, chiến lược chung của chính phủ và trình bày chính sách của chính phủ trước Quốc hội, công chúng và cộng đồng quốc tế".[14] Văn phòng Thủ tướng trực thuộc Văn phòng Nội các nhưng nhiệm vụ, quyền hạn của hai cơ quan khá tương đồng.[15]
Phiên chất vấn thủ tướng
Theo hiến lệ, Hạ viện tổ chức phiên chất vấn thủ tướng vào trưa mỗi thứ Tư để cho các nghị sĩ chất vấn thủ tướng. Lãnh đạo của đảng đối lập lớn nhất thông thường được chất vấn thủ tướng sáu câu hỏi, lãnh đạo của đảng đối lập lớn thứ ba được chất vấn hai câu hỏi. Phiên chất vấn thủ tướng được phát sóng trên truyền hình và đài phát thanh.
Thủ tướng cũng xuất hiện trước Ủy ban Liên lạc Hạ viện để giải trình về chính sách công.[16]
An ninh
Bộ Tư lệnh Cảnh vệ thuộc Cảnh sát Luân Đôn chịu trách nhiệm bảo vệ thủ tướng[17] và các nguyên thủ tướng.[18] Xe đặc chủng của thủ tướng được trang bị nhiều tính năng an ninh, lái xe là người của Bộ Tư lệnh Cảnh vệ.[19] Chuyến bay của thủ tướng do quân đội và những hãng hàng không dân dụng phục vụ.
Cấp phó của thủ tướng thay đổi tùy theo thủ tướng, đôi khi là một phó thủ tướng, một đệ nhất quốc vụ khanh hoặc thậm chí không có một cấp phó mà chỉ tùy cơ ứng biến.[21]
Kế nhiệm
Không ai có quyền tất nhiên được kế nhiệm thủ tướng.[22] Trong trường hợp thủ tướng qua đời thì sẽ bổ nhiệm một thủ tướng lâm thời nhưng có tranh luận về ai nên được làm thủ tướng lâm thời.[23]
Trong thời gian công du thì thủ tướng thông thường chỉ định một bộ trưởng cấp cao làm thường trực phụ trách những công việc, cuộc họp cấp bách nếu cần thiết nhưng thủ tướng tiếp tục lãnh đạo và được cập nhật thường xuyên.[24]
Ngày 6 tháng 4 năm 2020, Thủ tướng Boris Johnson đã yêu cầu Đệ nhất Quốc vụ khanh Dominic Raab "thay quyền cho ông khi cần thiết" sau khi phải nhập viện vì COVID-19.[25]
Từ chức
Thủ tướng chấm dứt nhiệm kỳ của mình bằng cách nộp đơn từ chức lên quốc vương.[26] Trường hợp thủ tướng từ chức giữa nhiệm kỳ[27][28] mà đảng của họ giữ đa số trong Hạ viện thì đảng đa số đề cử ứng cử viên thủ tướng, quốc vương chính thức yêu cầu người này thành lập chính phủ mới. Sau khi từ chức, nguyên thủ tướng tiếp tục là thành viên Hạ viện. Một thủ tướng mãn nhiệm có quyền đề nghị quốc vương ban thưởng cho bất cứ ai mà họ yêu cầu. Chưa có thủ tướng nào thất cử Hạ viện trong một cuộc tổng tuyển cử.[29] Spencer Perceval là thủ tướng duy nhất bị ám sát, vụ ám sát xảy ra vào năm 1812.
Đặc quyền
Khi nhậm chức, một tân thủ tướng sẽ ra tuyên bố rằng quốc vương đã bổ nhiệm mình làm thủ tướng. Ngôn từ của tuyên bố như sau:
Quốc vương Bệ hạ [Nữ vương Bệ hạ] đã yêu cầu tôi thành lập một chính phủ và tôi đã chấp nhận.[30]
Trên cả nước, chức vụ thủ tướng cao hơn tất cả những chức vụ, chức danh khác, ngoại trừ thành viên vương thất Anh, Đại Chưởng ấn và những chức sắc cấp cao trong Giáo hội Anh.[n 3]
Năm 2010, mức lương của thủ tướng là £142.500, đã bao gồm mức lương £65.737 của thành viên Hạ viện.[31] Cho đến năm 2006, Đại chưởng ấn có mức lương cao hơn thủ tướng trong chính phủ vì có hệ số lương cao hơn. Luật Cải cách hiến pháp năm 2005 bãi bỏ những nhiệm vụ, quyền hạn tư pháp của Đại chưởng ấn và hạ hệ số lương thấp hơn thủ tướng.
Theo thường lệ, thủ tướng là một thành viên suốt đời của Cơ mật viện và được tôn xưng là "Quý ngài chí tôn". Có hiến lệ là chỉ thành viên Cơ mật viện mới được đề cử làm thủ tướng. Ngoại lệ duy nhất là Ramsay MacDonald vào năm 1924; ông được bổ nhiệm làm thành viên Cơ mật viện ngay trước khi được bổ nhiệm làm thủ tướng.
Số 10 phố Downing tại Luân Đôn là nơi ở và làm việc chính thức của thủ tướng từ năm 1732. Chequers tại Buckinghamshire là biệt thự nông thôn của thủ tướng, được trao tặng cho chính phủ vào năm 1917.
Phụ cấp chi phí công vụ
Các nguyên thủ tướng đều được hưởng phụ cấp để bù đắp chi phí thi hành công vụ trên cương vị thủ tướng. Không được dùng phụ cấp chi phí công vụ cho những chi phí cá nhân hoặc chi phí công tác quốc hội.
Mức phụ cấp chi phí công vụ tối đa mỗi năm là £115.000, cộng thêm 10% cho chi phí lương hưu của nhân viên. Hằng năm thủ tướng xem xét điều chỉnh mức phụ cấp chi phí công vụ. Những nguyên thủ tướng được bổ nhiệm vào chức vụ công khác và nhận tiền công quỹ có thể bị giảm mức phụ cấp.[32]
^The Sovereign's prerogative powers are sometimes called reserve powers. They include the sole authority to dismiss a prime minister and government of the day in extremely rare and exceptional circumstances, and other essential powers (such as withholding Royal Assent, and summoning and proroguing Parliament) to preserve the stability of the nation. These reserve powers can be exercised without the consent of Parliament. Reserve powers, in practice, are the court of absolute last resort in resolving situations that fundamentally threaten the security and stability of the nation as a whole and are almost never used.
^Trong lịch sử của chức vụ thủ tướng hiện đại, đã có năm người đàn ông giữ chức thủ tướng tại cả Hạ viện và Thượng viện; bốn người từ chức hạ nghị sĩ để chấp nhận tước vị Thượng viện, trong khi người thứ năm từ bỏ tước vị Thượng viện sau khi được bổ nhiệm làm thủ tướng và ứng cử hạ nghị sĩ trong một cuộc bầu cử phụ
^“The principles of government formation (Section 2.8)”. The Cabinet Manual (ấn bản thứ 1). Cabinet Office. tháng 10 năm 2011. tr. 14. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2016. Prime Ministers hold office unless and until they resign. If the prime minister resigns on behalf of the Government, the sovereign will invite the person who appears most likely to be able to command the confidence of the House to serve as prime minister and to form a government.
^“What the Prime Minister's Office, 10 Downing Street does”. gov.uk. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2021. The office helps the Prime Minister to establish and deliver the government's overall strategy and policy priorities, and to communicate the government's policies to Parliament, the public and international audiences.
^“Standing Orders of the House of Commons”. Parliament.UK. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2021. Standing Order 145(2)The committee may also hear evidence from the Prime Minister on matters of public policy.
^Stacey, Kiran (27 tháng 10 năm 2014). “Police to review security after man runs into David Cameron”. Financial Times. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2021. The force said: "The MPS Specialist Protection Command is responsible for the personal protection of the prime minister"
^“Tony Blair's bodyguard left gun in Starbuck's toilet”. Daily Telegraph. 4 tháng 9 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2021. The SO1 unit – full name Specialist Protection Command – is responsible for the personal safety of Prime Minister Gordon Brown and former Prime Ministers Mr Blair and Margaret Thatcher.
^“Power and decision-making in the UK”. BBC Bitesize. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2021. The PM has several roles including:... representing the UK at home and abroad
^“The appointment of prime ministers and the role of the Queen”. Institute for Government. 13 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 23 tháng 2 năm 2021. The incumbent prime minister informs Buckingham Palace that they will be resigning. There is then a well-rehearsed sequence of events in which the outgoing prime minister travels to see the Queen and formally tenders his or her resignation.
^Mikhailova, Anna; Yorke, Harry (16 tháng 5 năm 2019). “Tearful Theresa May forced to agree to stand down: PM out by June 30 at the latest”. Daily Telegraph. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2021. During an emotionally-charged meeting with senior members of the 1922 Committee of Tory MPs, Mrs May was forced to agree to stand down within weeks so the Conservatives can elect a new leader before Parliament's summer recess.
^“1957: Sir Anthony Eden resigns”. BBC ON THIS DAY. 9 tháng 1 năm 1957. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2021. Sir Anthony Eden has resigned as prime minister of Britain due to ill health.
Chrimes, S. B. (1947). English Constitutional History. Oxford: Oxford University Press. ISBN978-0-404-14653-5.
Barnett, Hilaire (2009). Constitutional & Administrative Law (ấn bản thứ 7). Abingdon, Oxfordshire: Routledge-Cavendish.
Farnborough, Thomas Erskine, 1st Baron (1896). Constitutional History of England since the Accession of George the Third (ấn bản thứ 11). London: Longmans, Green and Co.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
Hanchant, W.L. (1943). England Is Here—Speeches and Writings of the Prime Ministers of England. Bodley Head.
King, Anthony (2007). The British Constitution. Oxford University Press, Oxford. ISBN978-0-9691436-3-5.
Le May, G. H. L. (1979). The Victorian Constitution, Conventions, Usages and Contingencies. Duckworth.
Leonard, Dick (2014). A History of British Prime Ministers, Walpole to Cameron. Palgrave Macmillan. ISBN978-1-137-33804-4.
Denver, David; Garnett, Mark (2012). “The popularity of British prime ministers”. British Journal of Politics and International Relations. 14 (1): 57–73. doi:10.1111/j.1467-856X.2011.00466.x. S2CID143249516.
Seldon, Anthony; Meakin, Jonathan; Thoms, Illias (2021). The Impossible Office? The History of the British Prime Minister. ambridge University Press. ISBN9781316515327. OL34770382M.
Strangio, Paul; Hart, Paul 't; Walter, James (2013). Understanding Prime-Ministerial Performance: Comparative Perspectives. Oxford University Press. ISBN9780199666423.
Theakston, Kevin; Gill, Mark (2006). “Rating 20th-century British prime ministers”. British Journal of Politics and International Relations. 8 (2): 193–213. doi:10.1111/j.1467-856x.2006.00220.x. S2CID145216328.
CthulhuGambar Cthulhu oleh H. P. Lovecraft tahun 1934PenampilanperdanaThe Call of Cthulhu (1928)PenciptaH. P. Lovecraft Cthulhu adalah dewa fiktif yang diciptakan oleh H. P. Lovecraft dan pertama kali diperkenalkan dalam cerita pendek The Call of Cthulhu yang diterbitkan dalam majalah Weird Tales pada tahun 1928. Menurut Lovecraft, Cthulhu adalah monster yang agak menyerupai manusia, tetapi memiliki kepala seperti gurita dengan wajah yang dipenuhi peraba, tubuh yang bersisik dan tampak e...
Literary trope For other uses, see Buried treasure (disambiguation). Treasure chest redirects here. For other uses, see Treasure chest (disambiguation). Howard Pyle illustration of pirates burying Captain Kidd's treasure, from Howard Pyle's Book of Pirates. Buried treasure is a literary trope commonly associated with depictions of pirates, Vikings, criminals, and Old West outlaws. According to popular conception, these people often buried their stolen fortunes in remote places, intending to r...
Nama ini menggunakan kebiasaan penamaan Filipina; nama tengah atau nama keluarga pihak ibunya adalah Santa Ana dan marga atau nama keluarga pihak ayahnya adalah Guck. Jaclyn JoseJose pada Februari 2017LahirMary Jane Santa Ana Guck(1964-10-21)21 Oktober 1964Angeles City, FilipinaMeninggal3 Maret 2024(2024-03-03) (umur 59)Tahun aktif1984–2024PasanganMark GilAnak Andi Eigenmann Gwen Garimond Ilagan Guck Mary Jane Santa Ana Guck (21 Oktober 1964 – 3 Maret 2024), y...
2015 single by Morning MusumeSeishun Kozo ga Naiteiru / Yuugure wa Ameagari / Ima Koko KaraSingle by Morning Musumefrom the album Best! Morning Musume 20th Anniversary ReleasedApril 15, 2015 (2015-04-15) (Japan)Genre J-pop electronica Label Zetima Songwriter(s) Tsunku Kumiko Aoki Morning Musume singles chronology Tiki Bun / Shabadaba Dū / Mikaeri Bijin (2014) Seishun Kozo ga Naiteiru / Yuugure wa Ameagari / Ima Koko Kara (2015) Oh My Wish! / Sukatto My Heart / Ima Sugu Tobikom...
Defunct subsidiary of Goodyear (1924-87) Goodyear Aerospace CorporationIndustryAerospacePredecessorGoodyear Zeppelin CorporationFounded1924 (1924)Defunct1987 (1987)FateBought by Loral Corporation for $640 million in 1987HeadquartersAkron, Ohio, United StatesKey peopleKarl ArnsteinParentGoodyear Tire and Rubber Company Goodyear Aerospace Corporation (GAC) was the aerospace and defense subsidiary of the Goodyear Tire and Rubber Company. The company was originally operated as a divisio...
Chinese tai chi martial artist In this Chinese name, the family name is Yang. Yang Banhou楊班侯Born1837 (1837)Guangfu, Yongnian, Hebei, ChinaDied1890 (aged 52–53)StyleYang-style tai chiNotable studentsYang ShaohouWu QuanyouWang Jiaoyu (王矯宇) Yang BanhouTraditional Chinese楊班侯Simplified Chinese杨班侯TranscriptionsStandard MandarinHanyu PinyinYáng BānhóuWade–GilesYang Pan-hou Part of a series onChinese martial arts (Wushu) Styles of Chinese martial arts...
У этого термина существуют и другие значения, см. Чайки (значения). Чайки Доминиканская чайкаЗападная чайкаКалифорнийская чайкаМорская чайка Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:Вторич...
У этого термина существуют и другие значения, см. Чайки (значения). Чайки Доминиканская чайкаЗападная чайкаКалифорнийская чайкаМорская чайка Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:Вторич...
Mercedes Cup 1981 Sport Tennis Data 13 luglio - 19 luglio Edizione 4a Superficie Terra rossa Campioni Singolare Björn Borg Doppio Peter McNamara / Paul McNamee 1980 1982 Il Mercedes Cup 1981 è stato un torneo di tennis giocato sulla terra rossa. È stata la 4ª edizione del Mercedes Cup, che fa parte del Volvo Grand Prix 1981. Si è giocato a Stoccarda in Germania, dal 13 al 19 luglio 1981. Indice 1 Campioni 1.1 Singolare 1.2 Doppio 2 Collegamenti esterni Campioni Singolare Lo stesso argom...
This article is about the practice of slavery prior to 13th Amendment to the U.S. Constitution in 1863. For modern human trafficking, see Human trafficking in Michigan. The History of slavery in Michigan includes the pro-slavery and anti-slavery efforts of the state's residents prior to the ratification of the Thirteenth Amendment to the United States Constitution in 1865. Slavery Part of a series onSlavery Contemporary Child labour Child soldiers Conscription Debt Forced marriage Bride buyin...
Measure of the potential of natural satellites to have environments hospitable to life Europa, a potentially habitable moon of Jupiter This article is one of a series on:Life in the universe Outline Planetary habitability in the Solar System Venus Earth Mars Europa Enceladus Titan Life outside the Solar System Potentially habitable exoplanets Galactic habitable zone Habitability of... Binary star systems Natural satellites Neutron star systems Red dwarf systems K-type main-sequence star syste...
American electronics company This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (January 2020) MagnavoxCompany typeSubsidiaryIndustryConsumer electronicsFounded1917; 107 years ago (1917)Napa, California, U.S.FounderEdwin PridhamPeter L. JensenHeadquartersKnoxville, Tennessee, U.S.ProductsOdyssey and its successorsTVsSpeakersBlu-ray and DVD playersDehumidifiersHeatersAir conditioners HeadphonesBatteriesPa...
Declaration of the equality of the Commonwealth nations For the statement of support for a Jewish national home in Palestine, see Balfour Declaration of 1917. King George V (front, centre) with his prime ministers at the 1926 Imperial Conference.Standing (left to right): Monroe (Newfoundland), Coates (New Zealand), Bruce (Australia), Hertzog (South Africa), Cosgrave (Irish Free State).Seated: Baldwin (United Kingdom), King George V, King (Canada). The Balfour Declaration of 1926, issued by th...
Yoruba cultural sub-group in the Northeastern part of Yorubaland Ethnic group ÀkókóRockview in Ikare AkokoTotal population~ 815,360 (2011)Regions with significant populationsOndo State - 815,360 · Akoko North East: 208,080 · Akoko North West: 246,150 · Akoko South East: 95,790 · Akoko South West: 265,340LanguagesAkoko languages · Akoko dialects of the Yoruba languageReligionChristianity · Yoruba religion...
Bridge in Minneapolis, Minn., US, that collapsed in 2007 This article is about Bridge 9340, which collapsed in 2007. For the replacement bridge, see I-35W Saint Anthony Falls Bridge. I-35W Mississippi River bridgeBridge 9340 in May 2006, one year prior to collapseCoordinates44°58′44″N 93°14′42″W / 44.97889°N 93.24500°W / 44.97889; -93.24500Carried8 lanes of I-35WCrossedMississippi RiverLocaleMinneapolis, Minnesota, U.S.Official nameBridge 9340Maintained byM...
Art movement Paul Gauguin, Watermill in Pont-Aven, 1894, Musée d'Orsay, Paris Pont-Aven School (French: École de Pont-Aven; Breton: Skol Pont Aven) encompasses works of art influenced by the Breton town of Pont-Aven and its surroundings. Originally the term applied to works created in the artists' colony at Pont-Aven, which started to emerge in the 1850s and lasted until the beginning of the 20th century. Many of the artists were inspired by the works of Paul Gauguin, who spent extended per...