Bài này viết về chương trình truyền hình của Đài Truyền hình Việt Nam. Đối với khái niệm trong tin học mạng máy tính, xem Tường lửa. Đối với các định nghĩa khác, xem Tường lửa (định hướng).
Tường lửa là một trò chơi truyền hình do Đài Truyền hình Việt Nam và công ty AquaBlue Media đồng sản xuất, phát sóng trên kênh VTV3 từ ngày 18 tháng 7 năm 2019 đến ngày 31 tháng 12 năm 2020. Đây là phiên bản Việt Nam của trò chơi truyền hình The Wall đến từ NBC (Hoa Kỳ). Mỗi tập phát sóng bao gồm hai người chơi là các nghệ sĩ và những người nổi tiếng thuộc nhiều lĩnh vực. Dưới dạng câu hỏi trắc nghiệm từ các kiến thức tổng hợp, khán giả cùng với người chơi chính sẽ trải qua những cung bậc cảm xúc khác nhau và đem đến những khoảnh khắc hồi hộp, nghẹt thở. Giải thưởng cho mỗi chương trình lên tới hơn 6 tỷ đồng, là giá trị giải thưởng cao nhất cho một chương trình trò chơi truyền hình tại Việt Nam tính đến thời điểm chương trình lên sóng.
Luật chơi
Biểu tượng của chương trình là một bức tường cao khoảng 12 mét (tương đương một tòa nhà 4 tầng) có dạng một parabol, với các chốt chặn được xếp theo hình zigzag. Phần dưới của bức tường gồm 15 ô với các giá trị tiền thưởng khác nhau, trong đó 8 ô có giá trị cố định từ 1.000 đồng cho tới 10.000 đồng, 7 ô còn lại có giá trị lớn hơn và tăng dần theo từng vòng chơi. Phía trên cùng của bức tường có 7 vị trí đặt bóng được đánh số thứ tự, nơi những quả bóng sẽ được thả xuống vào các ô tiền thưởng. Các quả bóng màu xanh lá cây sẽ cộng thêm số tiền thưởng vào tài khoản với số tiền tương đương, trong khi các quả bóng màu đỏ sẽ trừ đi số tiền tương ứng. Tuy nhiên, nếu số tiền bị trừ lớn hơn số tiền trong tài khoản của người chơi, tài khoản sẽ trở về mốc 0 đồng (không có giá trị âm). Cách thả bóng tương tự như trong phần chơi "Zíc zắc" của Hãy chọn giá đúng.
Phần chính
Vòng 1: Cú rơi tự do
Vòng này có tất cả 5 câu hỏi. Ở mỗi câu hỏi, ba quả bóng được đặt tại các vị trí cố định 1, 4 và 7. Hai người chơi trả lời câu hỏi bằng cách cùng chạm tay vào vòng phát sáng A hoặc B (tương ứng với đáp án A hoặc B của câu hỏi) trong khi những quả bóng đang rơi xuống (thời gian trả lời kết thúc khi quả bóng đầu tiên rơi vào ô tiền thưởng). Nếu cả hai người chơi trả lời đúng thì số tiền trong những ô tiền thưởng mà bóng đã rơi vào sẽ được cộng vào tài khoản của người chơi, đồng thời bóng và tường sẽ chuyển sang màu xanh lá cây. Trả lời sai hoặc không trả lời được sau khi quả bóng đầu tiên đã rơi xuống ô tiền thưởng thì sẽ bị trừ đi số tiền tương ứng với vị trí của ô tiền thưởng mà bóng rơi vào, và lúc này bóng và tường sẽ chuyển sang màu đỏ.
Nếu sau vòng 1, tài khoản của hai người chơi không còn tiền thì họ sẽ phải rời chương trình ngay lập tức. Nếu còn, họ sẽ sử dụng số tiền này để tiếp tục chơi ở vòng kế tiếp và nó sẽ là một phần trong giá trị thỏa thuận ở cuối chương trình.
Số tiền thưởng tối đa ở vòng này là 187.500.000 đồng.
Các ô tiền thưởng có giá trị từ 1.000 đồng đến 12.500.000 đồng và được sắp xếp như sau:
1.000
2.500.000
10.000
10.000.000
5.000
5.000.000
1.000
12.500.000
1.000
5.000.000
5.000
10.000.000
10.000
2.500.000
1.000
Vòng 2: Niềm tin trao gửi
Kể từ vòng này, một trong hai người chơi sẽ phải bước vào một căn phòng kín ở phía sau bức tường gọi là "phòng băng", và họ sẽ không thể liên lạc với bên ngoài trong suốt cả hai vòng thi còn lại và phải trả lời các câu hỏi của chương trình. Họ cũng sẽ không biết được diễn biến trên sân khấu cho đến khi bước ra khỏi căn phòng này.
Người thả bóng sẽ chọn vị trí đặt bóng cho hai quả bóng tạm ứng (màu xanh lá cây) được thả cùng lúc ở đầu vòng thi (hai quả bóng có thể ở cùng một vị trí). Tổng số tiền thưởng mà những quả bóng đã rơi vào sẽ được cộng thêm vào tài khoản ngay lập tức.
Người ngồi trong "phòng băng" sẽ trả lời 3 câu hỏi trắc nghiệm, mỗi câu hỏi gồm 3 đáp án A, B và C. Trước mỗi câu hỏi, người thả bóng sẽ được biết trước các đáp án và phải lựa chọn 1 trong 7 vị trí thả bóng; còn người ngồi trong "phòng băng" sẽ được biết cả câu hỏi lẫn đáp án nhưng sẽ không thể biết được đáp án đúng hay sai. Nếu trả lời đúng, bóng và tường sẽ chuyển sang màu xanh lá cây, ngược lại bóng và tường sẽ chuyển sang màu đỏ. Bóng sẽ được thả xuống sau khi người chơi đã trả lời xong câu hỏi và được cộng/trừ theo tổng số tiền thưởng mà các quả bóng đã rơi vào.
Người thả bóng có quyền "nhân đôi" ở câu hỏi số 2 và "nhân ba" tại câu hỏi cuối cùng, khi đó người chơi sẽ được thả hai hoặc ba quả bóng cùng một lúc tại vị trí mà người chơi đã chọn.
Cuối vòng 2, nếu trong tài khoản của hai người chơi còn 3.000 đồng trở lên (số tiền bị trừ ít nhất của cả hai quả bóng thu hồi là 2.000 đồng) thi tại những vị trí mà người thả bóng đã lựa chọn để tạm ứng, họ phải thả cùng lúc hai quả bóng màu đỏ để chương trình thu hồi tiền theo tổng số tiền những quả bóng đã rơi vào.
Số tiền thưởng tối đa ở vòng này là 999.998.000 đồng.
Các ô tiền thưởng có giá trị từ 1.000 đồng đến 125.000.000 đồng và được sắp xếp như sau:
1.000
2.500.000
10.000
5.000.000
5.000
12.500.000
1.000
25.000.000
1.000
50.000.000
5.000
100.000.000
10.000
125.000.000
1.000
Vòng 3: Niềm tin quyết định
Luật chơi tương tự như vòng thi trước, chỉ khác ở những điểm sau:
Số quả bóng tạm ứng/thu hồi tăng lên 4 và sẽ thả lần lượt từng quả bóng một.
Mỗi câu hỏi có 4 phương án A, B, C và D.
Thu hồi tiền nếu còn 5.000 đồng trở lên trong tài khoản (trong trường hợp tài khoản của hai người chơi không còn tiền ở bất kỳ thời điểm nào, các quả bóng đỏ chưa thả sẽ được bỏ qua).
Sau khi trả lời xong cả 3 câu hỏi, người ngồi trong "phòng băng" sẽ nhận một bản hợp đồng và phải đưa ra quyết định trước khi thực hiện thu hồi số tiền.
Số tiền thưởng tối đa ở vòng này là 4.999.996.000 đồng.
Các ô tiền thưởng có giá trị từ 1.000 đồng đến 500.000.000 đồng và được sắp xếp như sau:
1.000
25.000.000
10.000
50.000.000
5.000
100.000.000
1.000
150.000.000
1.000
200.000.000
5.000
250.000.000
10.000
500.000.000
1.000
Thỏa thuận
Trước khi 4 quả bóng thu hồi ở vòng 3 được thả (hoặc trước khi người chơi ngay lập tức bước ra khỏi "phòng băng" nếu tài khoản còn 4.000 đồng trở xuống), người ngồi trong "phòng băng" sẽ được nhận một hợp đồng thỏa thuận và sẽ phải đưa ra quyết định cuối cùng của mình về bản hợp đồng đó.
Nếu ký hợp đồng, hai người chơi sẽ ra về với số tiền thỏa thuận, được tính bằng số tiền từ vòng 1 cộng với tổng số câu hỏi người chơi đã trả lời đúng của cả 2 vòng cuối nhân với 20.000.000 đồng (mùa 1 là 5.000.000 đồng).
Nếu xé (không ký), hoặc ký nhưng đã xé thì người chơi sẽ nhận được toàn bộ số tiền trong tài khoản sau khi đã thả các quả bóng đỏ (người đứng ở bên ngoài sân khấu sẽ thông báo sau).
Sau đó, người trong "phòng băng" sẽ bước ra sân khấu và công bố quyết định của mình, và đến lúc này, người chơi mới được biết số câu trả lời đúng trong hai vòng cuối, tổng giá trị thỏa thuận, và số tiền còn lại trong tài khoản.
Số tiền thỏa thuận có thể lên đến 307.500.000 đồng (mùa 1 là 217.500.000 đồng), nếu giành được 187.500.000 đồng từ vòng 1, trả lời đúng cả 6 câu hỏi trong hai vòng cuối.
Tổng số tiền có thể nhận được tối đa là 6.187.494.000 đồng, nếu trả lời đúng tất cả các câu hỏi trong suốt cuộc chơi, tất cả các quả bóng màu xanh lá cây rơi vào ô có giá trị cao nhất, sử dụng hết các quyền "nhân đôi" và "nhân ba"; tất cả các quả bóng thu hồi màu đỏ đều rơi vào ô 1.000 đồng, và người trong phòng băng chọn xé hợp đồng thỏa thuận.
Hoạt động thiện nguyện
Tất cả người chơi sau khi tham gia chương trình đều được khuyến khích sử dụng một phần hoặc toàn bộ số tiền cho mục đích từ thiện. Những hình ảnh về các hoạt động từ thiện của người chơi (nếu có) sẽ được ghi hình và phát sóng ở đầu tập kế tiếp.
Số tiền tạm ứng cao nhất ở vòng 2: 150.000.000 đồng (tập 1)
Số tiền tạm ứng cao nhất ở vòng 3: 1.100.000.000 đồng (tập 2)
Số tiền thu hồi thấp nhất ở vòng 2: 2.000 đồng (tập 8)
Số tiền thu hồi thấp nhất ở vòng 3: 8.000 đồng (tập 15)
Sự việc xoay quanh chương trình
Trong tập 4 của mùa 1 chương trình phát sóng ngày 8 tháng 8 năm 2019, Cát Tường bị khán giả chỉ trích vì liên tục có những hành động, lời nói thể hiện sự phấn khích thái quá, thậm chí còn cởi giày và nằm bò trên sân khấu. Sau khi chương trình lên sóng, nhiều khán giả đã để lại bình luận trên kênh YouTube chính thức của chương trình. Không ít khán giả thể hiện sự thất vọng vì bản năng và sự thái quá của cô khi tham gia chương trình, nhưng cũng có một số khán giả lên tiếng bênh vực cô vì cho rằng cô muốn mang đến không khí thoải mái, vui vẻ trên sân khấu nên mới thể hiện mình một cách tự nhiên như vậy.[40][41]
Trong vòng 1 của tập 6, mùa 1 phát sóng ngày 22 tháng 8 năm 2019, một sự cố đã xảy ra khi một trong ba quả bóng không rơi vào ô tiền thưởng mà nằm ở rãnh giữa 2 ô 5.000 đồng và 5.000.000 đồng. Cả 2 người chơi (Liên Bỉnh Phát và Jun Phạm) sau đó phải dùng áp lực (bằng cách nhảy liên tục xung quanh bóng) để làm bóng rơi (không chạm vào tường) và kết quả là bóng rơi vào ô 5.000 đồng.[42]
Xuất hiện trong các sản phẩm khác
Trong mùa 1 với ví điện tử MoMo là nhà tài trợ, bên cạnh chương trình phát sóng trên truyền hình, khán giả cũng có thể tham gia chơi Tường lửa trực tuyến trên icon cùng tên của ứng dụng MoMo và có cơ hội giành được giải thưởng có giá trị.[43]
Tiếp nhận
Tại thời điểm ra mắt chương trình, MC Trường Giang cho biết, Tường lửa không đơn thuần là một chương trình giải trí mà còn mang ý nghĩa cao đẹp hơn. Nó góp phần giúp đỡ các mảnh đời khó khăn, tạo điều kiện cho các hoạt động thiện nguyện, hoạt động vì cộng đồng phát triển. Phần tiền thưởng trong chương trình sẽ được người chơi trích một phần hoặc toàn bộ cho các hoạt động thiện nguyện, giúp đỡ những người khó khăn. Đạo diễn Lại Bắc Hải Đăng cũng chia sẻ, chương trình không chỉ đáp ứng tính giải trí, thỏa mãn phần nghe nhìn mà còn chạm đến trái tim khán giả. Đây là điểm mấu chốt quyết định chương trình được phát sóng trong khung giờ vàng giải trí trên sóng VTV3.[44][45]
Tuy nhiên, ngoài tính nhân văn và giải trí, chương trình bị đánh giá chưa đầu tư kỹ lưỡng về sân khấu. So với các phiên bản nước ngoài thì Tường lửa vẫn còn thiếu sót rất nhiều thứ. Các ô tiền thưởng không được làm sáng đèn, hoặc phải mất vài giây sau khi bóng rơi vào mới sáng; khiến người xem rất khó nhìn và không tạo hiệu ứng tốt. Bên cạnh đó, các tấm tròn trong suốt cản bóng rơi ra bị ánh sáng phản ngược lại trở nên mất thẩm mĩ...
Ngoài ra, trong suốt thời gian phát sóng, khán giả thường tỏ vẻ không hài lòng về thái độ của MC Trường Giang mỗi khi tiếp cận người chơi, khi anh liên tục trêu đùa người chơi một cách quá trớn, thậm chí liên tục nhắc tới những điều rủi ro làm ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần của người chơi, khiến người xem rất khó chịu và không tạo thiện cảm. Các kết quả không tích cực của người chơi như: câu hỏi khó, người chơi bị trừ toàn bộ số tiền trong tài khoản, hay ra về tay trắng... đã dấy lên những nghi vấn chương trình gian lận, ngăn người chơi giành chiến thắng.
Phiên bản quốc tế
Chú thích: Đang phát sóng
Không còn phát sóng
Chuẩn bị phát sóng
