Nguyễn Phúc Luân

Nguyễn Hưng Tổ
Khang Vương
康王
Vương tử Đàng Trong
Thông tin chung
Sinh(1733-06-11)11 tháng 6, 1733
Mất24 tháng 10, 1765(1765-10-24) (32 tuổi)
Phú Xuân, Đàng Trong, Đại Việt
Thê thiếpÝ Tĩnh Khang Hoàng hậu
Thụy hiệu
Nhân Minh Cẩn Hậu Khoan Dụ Ôn Hòa Hiếu Khang Hoàng đế
(仁明謹厚宽裕溫和孝康皇帝)
Miếu hiệu
Hưng Tổ (興祖)
Thân phụNguyễn Phúc Khoát
Thân mẫuTrương Thị Dung

Nguyễn Phúc Luân (chữ Hán: 阮福㫻, 11 tháng 6 năm 1733 - 24 tháng 10 năm 1765) hay Nguyễn Phúc Côn, còn gọi là Nguyễn Hưng Tổ (阮興祖), là một Vương tử ở Đàng Trong, được di chiếu sẽ lên ngôi Chúa Nguyễn ở Đàng Trong nhưng không thành. Ông bị quyền thần ngoại thích là Trương Phúc Loan sát hại.

Ông là thân phụ của Hoàng đế Gia Long Nguyễn Phúc Ánh, vị Hoàng đế đầu tiên của triều đại nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.

Tiểu sử

Nguyễn Phúc Luân là con thứ hai của Chúa Nguyễn Phúc Khoát, mẹ là Trương Thị Dung (張氏容). Trên ông còn có người anh là Nguyễn Phúc Chương (阮福暲), qua đời vào năm 1763.

Năm 1760, em trai ông là Thế tử Nguyễn Phúc Hạo mất, Nguyễn Phúc Khoát có ý định truyền ngôi cho ông nên giao cho Ý Đức Hầu Trương Văn Hạnh và Thị giảng Lê Cao Kỷ chăm lo dạy dỗ. Theo lời kể lại, ông vốn thông minh và có nhiều đức tính. Ban đầu ông được phong chức Chưởng cơ. Những buổi họp quan trọng trong triều ông đều được tham dự để có thể am hiểu sự tình trong nước.[cần dẫn nguồn]

Năm 1765, Nguyễn Phúc Khoát mất, để lại di chiếu truyền ngôi cho Nguyễn Phúc Luân. Nhưng quyền thần Trương Phúc Loan cùng một số gian thần khác thay đổi di chiếu, lập em nhỏ là Nguyễn Phúc Thuần còn nhỏ tuổi lên ngôi Chúa để dễ bề giám sát, khống chế. Còn Nguyễn Phúc Luân thì bị tống giam vào ngục.

Sau vì lo buồn, bị bệnh nên ông qua đời ở phủ đệ ngày 10 tháng 9 năm Ất Dậu (tức ngày 24 tháng 10, năm 1765), hưởng dương 33 tuổi.[1]

Lăng mộ

Lăng mộ Nguyễn Phúc Luân tại xã Cư Chính, thuộc huyện Hương Thủy, Thừa Thiên. Theo Nguyễn Phước tộc thế phả thì năm 1790, quân Tây Sơn quật hài cốt đổ xuống sông. Một ngư dân tên Nguyễn Ngọc Huyên và con thả lưới 3 lần đều vớt trúng chiếc sọ, cho là hài cốt thần nhân nên lặn xuống đem hài cốt đem lên chôn chỗ khác. Đến đời Gia Long, do Nguyễn Ngọc Huyên chỉ chỗ, hài cốt được đưa về táng chỗ cũ.

Mộ cải táng đặt tại Cơ Thánh lăng (基聖陵), làng Cư Chánh, huyện Hưng Thủy, tỉnh Thừa Thiên. Lăng được xây lớn hơn trước.

Năm 1780, Gia Long lên ngôi Nhiếp chính vương, truy tôn cha mình tước Từ Tường Đạm Bạc Khoan Dụ Ôn Hòa Hiếu Khang vương (慈祥澹泊寬裕溫和孝康王).

Năm 1806, ngày 23 tháng 7, Gia Long đã cho xây và thờ cha mình tại Hưng Miếu[2], ông được Gia Long truy tôn thụy hiệu là Nhân Minh Cẩn Hậu Khoan Dụ Ôn Hòa Hiếu Khang Hoàng đế (兴祖仁明謹厚宽裕溫和孝康皇帝)., miếu hiệu là Hưng Tổ (興祖). Đời sau đều gọi Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế (興祖孝康皇帝).

Gia đình

Theo tài liệu của Nguyễn Phước tộc thì gia đình Hưng Tổ Khang Hoàng đế Nguyễn Phúc Luân gồm có:[3]

  • Hậu phi:
  1. Hiếu Khang Hoàng hậu Nguyễn Thị Hoàn (孝康皇后阮氏, 30 tháng 10 năm 1736 - 21 tháng 5 năm 1811), người ở làng Minh Linh, phủ Thừa Thiên, con gái Diễn quốc công Nguyễn Phúc Trung, mẹ là Phùng Phu nhân[4].
  2. Ý Thân Huy Gia Từ phi Nguyễn thị (懿慎徽嘉慈妃阮氏; ? - 1807) [5], chị của Ý Tĩnh Khang Hoàng hậu, vào cung cùng với em gái hầu Phúc Luân. Bà sinh được ba người con trai: Tương Dương Quận vương Hạo, con thứ nhì chết sớm, con thứ 3 An Biên Quận vương Mân, có 2 cô con gái là Phúc Lộc Công chúa Ngọc Du và Minh Nghĩa Công chúa Ngọc Tuyền.
  3. Cung tần Tống Thị Diên.
  • Hậu duệ[6]:
  1. Nguyễn Phúc Hạo [阮福暭;?-?], mẹ là Nguyễn Từ phi. Sau được truy thụy phong Cung Mục Tương Dương Quận vương (恭穆襄陽郡王).
  2. Nguyễn Phúc Đồng [阮福晍; ? - 18 tháng 10 năm 1777], mẹ là Ý Tĩnh Khang Hoàng hậu Nguyễn Thị Hoàn. Bị quân Tây Sơn giết chết ở Long Xuyên. Sau được truy thụy phong Cung Ý Hải Đông Quận vương (恭懿海東郡王).
  3. Nguyễn Phúc Ánh [阮福映; 8 tháng 2 năm 1762 - 3 tháng 2 năm 1820], mẹ là Ý Tĩnh Khang Hoàng hậu Nguyễn Thị Hoàn. Sau lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu Gia Long.
  4. Một vị không rõ tung tích, một số sách và tài liệu cho biết mất lúc còn nhỏ. Không rõ tên, con của Nguyễn Từ phi.
  5. Nguyễn Phúc Mân [阮福旻; ? - 26 tháng 3 năm 1783], mẹ là Nguyễn Từ phi. Người uy dũng, hay cầm quân đánh Tây Sơn, phá được nhiều trận. Sau bị vây hãm, lúc tẩu thoát bị chặt đứt cầu mà chết. Được truy thụy phong Trung Hoài An Biên Quận vương (忠懷安邊郡王).
  6. Nguyễn Phúc Điển [阮福晪; ? - 1783], mẹ là Ý Tĩnh Khang Hoàng hậu Nguyễn Thị Hoàn. Bị quân Tây Sơn giết tại đảo Điệp Thạch. Được truy thụy phong Trung Trán Thông Hoá Quận vương (忠壯通化郡王).
  7. Nguyễn Phúc Ngọc Tú [阮氏玉琇; 1760 - 1825], mẹ là Ý Tĩnh Khang Hoàng hậu Nguyễn Thị Hoàn, chị cùng mẹ của vua Gia Long. Được gả cho Lê Phước Điển (黎福晪), năm 1783 Điển bị giặc Tây Sơn giết chết, bà không lấy chồng nữa. Sau được phong làm Long Thành Trưởng Công chúa (隆城長公主). Khi mất, thụy là Trinh Tĩnh (貞靜).
  8. Nguyễn Phúc Ngọc Du [阮福玉瑜; 1761 - 1820], mẹ là Nguyễn Từ phi. Được gả cho Cai cơ Quận công Võ Tánh. Được phong làm Phúc Lộc Trưởng Công chúa (福祿長公主).
  9. Nguyễn Phúc Ngọc Tuyền [阮福玉璿; 1764 - 1782], mẹ là Nguyễn Từ phi. Được gả cho Nguyễn Hữu Thụy (阮有瑞), không con. Chết khi bị quân Tây Sơn làm nhục. Về sau truy tặng Minh Nghĩa Trưởng Công chúa (明義長公主), thụy là Trinh Liệt (貞烈).
  10. Nguyễn Phúc Ngọc Uyển [阮福玉琬; 1765 - 1810], mẹ là Tống Thị Diên. Được gả cho Tống Phúc Tín (宋福信), sinh được 4 trai 1 gái. Năm Tự Đức thứ 22 được truy tặng Mỹ Hòa công chúa (美和公主), thụy là Ý Mỹ(懿美).

Chú thích

  1. ^ “Duệ Tông Hiếu Định Hoàng Đế húy Nguyễn Phúc Thuần”. Vương Phả Từ Triệu Tổ Tĩnh Hoàng Đế Nguyễn Cam đến Duệ Tông Hiếu Định Hoàng Đế Nguyễn Phúc Thuần. Gia Tộc Nguyễn Phước. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 1 năm 2008. Truy cập 17 tháng 4 năm 2008.
  2. ^ Phan Thuận An, tr. 111
  3. ^ “Nguyễn Phúc Luân”. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 8 năm 2009. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2009.
  4. ^ “Hưng Miếu”. Quần thể di tích Huế. Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 8 năm 2011. Truy cập 16 tháng 4 năm 2008.
  5. ^ Đại Nam liệt truyện - tập 2 - Chính biên sơ tập
  6. ^ “Nguyễn Phước gia phả” (PDF). Phả Đồ Họ Nguyễn. Gia tộc Nguyễn Phước. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 19 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2008.

Tham khảo

  • Phan Thuận An (2005). Quần thể di tích Huế. Nhà xuất bản Trẻ.

Read other articles:

Bandar Udara Labuan

Bandar Udara LabuanLapangan Terbang Labuan纳闽机场IATA: LBUICAO: WBKL LBULokasi bandar udara di KalimantanInformasiJenisPublik/MiliterPengelolaMalaysia Airports Holdings BerhadMelayaniLabuan, MalaysiaKetinggian dpl31 mdplKoordinat05°18′02″N 115°15′00″E / 5.30056°N 115.25000°E / 5.30056; 115.25000Landasan pacu Arah Panjang Permukaan m kaki 14/32 2,300 7,546 Aspal Statistik (2010)Penumpang505,903Pergerakan pesawat12,093Kargo dalam metrik ton4,59...

 

 

Echelon Place

Artikel ini membahas mengenai bangunan, struktur, infrastruktur, atau kawasan terencana yang sedang dibangun atau akan segera selesai. Informasi di halaman ini bisa berubah setiap saat (tidak jarang perubahan yang besar) seiring dengan penyelesaiannya. Echelon adalah pengganti Boyd Gaming Corporation untuk Stradust Resort & Casino. Echelon diperkirakan senilai $4 miliar dengan pembangunan dimulai tahun 207 dan dibuka tahun 2010.[1] Akan menjadi proyek serbaguna seluas 87 ekar deng...

 

 

Comté d'Anjou

Comté d'Anjou 930–1360 Le comté d'Anjou au sein du royaume de France c. 1030. Informations générales Statut Féodalité (comté) Capitale Angers Langue(s) Ancien français (officiel de facto) Latin (administration gouvernementale et ecclésiastique) Religion Christianisme Monnaie Denier angevin (jusqu'en 1204) ;denier tournois (après 1204). Histoire et événements 925 Foulques Ier « comte d'Anjou ». 987-1040 Règne de Foulques Nerra. 1044 Fin de la conquête de la To...

Museum Seni Kontemporer Taipei

Museum Seni Kontemporer Taipei台北當代藝術館Informasi umumJenisMuseumLokasi39 Chang'an West Road, Datong District, Taipei, TaiwanDibuka27 May 2001Situs webwww.mocataipei.org.tw (Tionghoa) Museum Seni Kontemporer Taipei (MoCA Taipei; Hanzi: 台北當代藝術館; Pinyin: Táiběi Dāngdài Yìshùguǎn) merupakan sebuah museum seni kontemporer yang terletak di Kawasan Datong, Taipei, Taiwan. Sejarah Bangunan museum ini dibangun pada masa pemerintahan Jepang pada tahun 1921, yang di kemu...

 

 

Bar Rafaeli

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Bar RafaeliRafaeli in 2011Lahir4 Juni 1985 (umur 38)Hod HaSharon, IsraelPekerjaanModel, pengusahaModelling modelingTinggi174 m (570 ft 10,4 in)Warna rambutPirangWarna mataBiruManajerStorm Model Management (London) ONE Management (N...

 

 

أيرا (فيرمونت)

أيرا     الإحداثيات 43°32′00″N 73°04′00″W / 43.533333333333°N 73.066666666667°W / 43.533333333333; -73.066666666667   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة روتلاند  خصائص جغرافية  المساحة 21.3 ميل مربع  ارتفاع 328 متر  عدد السكان  عدد السكان 3...

Chrystia Freeland

Artikel ini bukan mengenai Chris Freeland. Freeland pada 2019 Christina Alexandra Freeland PC MP (lahir 2 Agustus 1968) adalah seorang wartawan dan politikus asal Kanada. Ia menjabat sebagai Wakil Perdana Menteri Kanada kesepuluh sejak 2019 dan Menteri Keuangan Kanada sejak 2020. Freeland telah memegang sejumlah portofolio sepanjang masa jabatannya dalam pemerintahan yang meliputi urusan antar-pemerintahan, urusan luar negeri dan perdagangan internasional. Pranala luar Wikimedia Commons m...

 

 

Nevesinje

TownNevesinje НевесињеTownNevesinje FlagCoat of armsLocation of Nevesinje within Republika SrpskaCoordinates: 43°15′30″N 18°6′48″E / 43.25833°N 18.11333°E / 43.25833; 18.11333Country Bosnia and HerzegovinaEntity Republika SrpskaGeographical regionHerzegovinaBoroughs56 (as of 1991)Government • Municipal mayorMilenko Avdalović (SNSD) • Municipality923.04 km2 (356.39 sq mi)Population (2013 cen...

 

 

Mowbray, Cape Town

Place in Western Cape, South AfricaMowbrayMostert's Mill, February 2008Street map of MowbrayMowbrayShow map of Western CapeMowbrayShow map of South AfricaCoordinates: 33°56′46″S 18°28′34″E / 33.94611°S 18.47611°E / -33.94611; 18.47611CountrySouth AfricaProvinceWestern CapeMunicipalityCity of Cape TownArea[1] • Total2.76 km2 (1.07 sq mi)Population (2011)[1] • Total4,726 • Density1,700/km...

Mario Fortunato

Argentine footballer and manager Mario Fortunato Fortunato with Boca JuniorsPersonal informationFull name Mario Francisco FortunatoDate of birth 1905Place of birth ArgentinaDate of death 10 November 1970 (Aged 65)Position(s) MidfielderSenior career*Years Team Apps (Gls)1925–1926 Boca Juniors 34 (4)1927–1929 Huracán 1929 Boca Juniors 3 (0)1932 Sportivo Barracas International career1925–1926 Argentina 11 (0)Managerial career1930–1936 Boca Juniors1937 Ferro Carril Oeste1944 Botafogo1946...

 

 

عمران موجه نحو النقل العام

تشجع حكومة مقاطعة أرلنغتون، فيرجينيا العمران الموجه نحو النقل العام في نطاق يتراوح من 400 إلى 800 متر من محطات مترو واشنطن للنقل السريع، ويتميز هذا النوع من التخطيط العمراني بالمساحات متعددة الاستخدام، وخدمات تأجير الدراجات، وسهولة التنقل سيرًا على الأقدام. العمران الموجه �...

 

 

South Florida Bulls tennis

American college tennis team South Florida Bulls tennisFounded1966UniversityUniversity of South FloridaAthletic directorMichael KellyHead coachMen: Ashley FisherWomen: Cristina MorosConferenceThe AmericanLocationTampa, FLHome CourtUSF Varsity Tennis CourtsNicknameBullsColorsGreen and gold[1]   NCAA Tournament appearancesMen:1974, 1995, 1996, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2008, 2009, 2014, 2015, 2016, 2017, 2019, 2021, 2022Women:1969*, 1970*, 1971*, 1976*, 1977...

Palau de la Música di Valencia

Palau de la MúsicaVista dal Jardí del TúriaLocalizzazioneStato Spagna Comunità autonomaComunità Valenciana LocalitàValencia Coordinate39°27′58″N 0°21′37″W / 39.466111°N 0.360278°W39.466111; -0.360278Coordinate: 39°27′58″N 0°21′37″W / 39.466111°N 0.360278°W39.466111; -0.360278 Informazioni generaliCondizioniIn uso Inaugurazione25 aprile 1987 RealizzazioneArchitettoJosé María García de Paredes Modifica dati su Wikidata �...

 

 

1960 United States Senate election in Kentucky

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: 1960 United States Senate election in Kentucky – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2020) (Learn how and when to remove this message) 1960 United States Senate election in Kentucky ← 1956 (special) November 8, 1960 1966 →   Nominee John Sherman Cooper Keen Jo...

 

 

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。 数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券（「壱」が大字） 弐千円日本銀行券（「弐」が大字） 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

中华人民共和国腐败案件列表

政治腐敗 概念 反腐敗 賄賂 裙帶關係 腐败经济学（英语：Economics of corruption） 选举操控 精英俘获（英语：Elite capture） 权力寻租 竊盜統治 黑手黨國家 裙帶關係 行贿基金 買賣聖職 各国腐败 亚洲 中国 治貪史 中華人民共和國 朝鲜 菲律宾 欧洲 俄羅斯（英语：Corruption in Russia） 乌克兰 英国 法国 查论编   此条目的内容是1949年中華人民共和國成立以后中国大陆的国家�...

 

 

Boat shoe

Style of footwear This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Boat shoe – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2015) (Learn how and when to remove this message) Boat shoes are traditionally worn without socks Boat shoes (also known as deck shoes or top-siders) are typically canvas or le...

 

 

سباق تتابع

سباق تتابع جري سباق تتابع سباحة سباق التتابع[1] من المسابقات في ألعاب القوى، يتألف الفريق في هذا النوع من المسابقات عادة من أربعة لاعبين، وتكون عادة إما بالركض أو السباحة.[2][3][4] أما في الجري فيتألف كل منها من أربعة عدائين يركض كل منهم المسافة المقررة سواء أك�...

تادلة

منطقة إقليم تادلا التاريخي و قبائله. تادلا هي منطقة تاريخية و جغرافية في وسط المغرب شمال جبال الأطلس الكبير و غرب الأطلس المتوسط.[1] تعتبر المنطقة مساكن أصلية لقبائل تادلا الشبه رحل حيث سميت باسمهم. و تشكل المنطقة اليوم جزء رئيسي من الإقليم الإدراي جهة بني ملال خنيفرة و �...

 

 

Grand Prix F1 Belgia 1991

Artikel ini sudah memiliki daftar referensi, bacaan terkait, atau pranala luar, tetapi sumbernya belum jelas karena belum menyertakan kutipan pada kalimat. Mohon tingkatkan kualitas artikel ini dengan memasukkan rujukan yang lebih mendetail bila perlu. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Grand Prix Belgia 1991 Lomba ke-11 dari 16 dalam Formula Satu musim 1991 Detail perlombaanTanggal 25 Agustus 1991Nama resmi XL Grand Prix de BelgiqueLokasi Circuit de Spa-Franc...