Nguyễn Biểu

Đối với các định nghĩa khác, xem Nguyễn Biểu (nhà thơ).
Nguyễn Biểu
阮表
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh
1350
Nơi sinh
Hà Tĩnh
Mất1413
Giới tínhnam
Học vấnTiến sĩ Nho học
Quốc tịchĐại Việt
Thời kỳnhà Trần

Nguyễn Biểu (chữ Hán: 阮表, ? - 1413), là tướng nhà Hậu Trần trong lịch sử Việt Nam, quê ở quê làng Bình Hồ, huyện La Sơn, trấn Nghệ An (nay thuộc xã Yên Hồ, Đức Thọ, Hà Tĩnh).

Cuộc đời sự nghiệp

Ông đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) cuối thời Trần, làm quan đến chức Điện Tiền Thái sử (Ngự Sử) [1]. Khi quân nhà Minh xâm lược Đại Ngu, ông đã phò vua Trùng Quang Đế tổ chức cuộc kháng chiến.

Năm 1413, quân Minh đánh vào Nghệ An, Trùng Quang Đế chạy vào Hóa Châu, sai ông đi sứ giảng hoà, gặp Trương Phụ xin cầu phong, thực hiện kế hoãn binh, kéo dài thời gian để cho Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị xây dựng binh lực. Trương Phụ tiếp sứ thần rất khinh bạc, ngạo mạn, sai quân dọn ra một mâm cỗ chỉ có một cái đầu người luộc chín, ép Nguyễn Biểu ăn để thị oai [2].

Nguyễn Biểu ung dung ngồi vào mâm, nói rằng: "Mấy thuở được ăn thịt người phương Bắc (người Tàu)!", lấy đũa khoét đôi mắt, chấm muối ăn. Vừa ăn, vừa ngâm bài thơ Cỗ đầu người [1]: 

Ngọc thiện[3] trân tu [4] đã đủ mùi
Gia hào[5] thêm có cỗ đầu người
Nem cuông chả phượng [6] còn thua béo
Thịt gụ[7] gan lân cũng kém tươi
Ca lối lộc minh so cũng một
Đọ bề vàng sắt bội hơn mười[8]
Kia kìa ngon ngọt tày vai lợn
Tráng sĩ như Phàn tiếng để đời[9]

Trương Phụ cũng phải kính phục, toan tha cho ông về. Hàng tướng là Phan Liêu lúc ấy tâu với Trương Phụ rằng Nguyễn Biểu nói: "Năng sảm nhân đầu, năng sảm Phụ" (Có khả năng nuốt được cỗ đầu người, tất cũng có khả năng nuốt tươi được Trương Phụ). Trương Phụ giận lắm, đưa câu ấy ra bắt ông phải đối lại. Đối được mới cho về, không đối được thì chém. Nguyễn Biểu đối lại rằng: "Hựu tồn ngô thiệt, hựu tồn Trần" (Còn ba tấc lưỡi của ta, nhà Trần vẫn còn). Trương Phụ giận lắm, đổi ý không tha nữa, lại sai cắt lưỡi của ông. Kế đó, Trương Phụ sai trói ông vào chân cầu, để cho nước thủy triều lên cao dìm chết. Tương truyền ở dưới chân cầu ông dùng móng tay vạch vào thân cầu tám chữ: "Thất nguyệt, thập nhất nhật Nguyễn Biểu tử" (Nguyễn Biểu tử tiết ngày 11 tháng 7). 

Tưởng nhớ

Từ năm 1941, tác giả Hoàng Xuân Hãn đã công bố trong Khai trí tiến đức, tập san số 2 và 3, mấy bài thơ Nôm đời Hậu-Trần được gom trong Nghĩa sĩ truyện: một bài của vua Trùng Quang (1409-1413) tặng Nguyễn Biểu khi lĩnh mạng đi sứ, bài họa lại và sau đó là bài thơ bữa tiệc "đầu người" của Nguyễn Biểu khi bị giặc làm áp lực, bài tế Nguyễn Biểu của vua Trùng Quang và bài tụng chí khí của Nguyễn Biểu do sư chùa Yên Quốc.

Nhân dân miền Nghệ An - Hà Tĩnh lập miếu thờ, suy tôn ông là Nghĩa vương. Các triều đại sau cũng đều truy phong ông làm Phúc thần.

Nguyễn Biểu mãi mãi được các thế hệ mai sau ngợi ca cùng câu đối ghi ở đền Nghĩa Liệt:

"Tồn Trần kính tiết Thành sơn thạch. Mạ tặc dư thanh Lam thủy ba".

(Tiết cứng phò Trần đá Nghĩa Liệt. Tiếng vang mắng giặc sóng Lam Giang).

Đền thờ Nguyễn Biểu

Vua Lê Thái Tổ sau khi chiến thắng quân Minh đã cho lập đền thờ ông ở Nội Diên (hiện nay tại xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ) phong là Nghĩa Liệt Hiển ứng Uy Linh Trợ Thuận đại vương - tức Nghĩa sỹ Đại Vương. Đến đời vua Lê Thánh Tông sai lập miếu thờ Nghĩa sĩ ở Bình Hồ. Đến cuối thế kỷ 18 đền bị cháy, sau cơn binh lửa vua Gia Long lại có sắc phong.

Năm 1869, nhân dân trùng tu lại đền.

Năm 1968, đền bị bom Mỹ phá hủy khu Hạ điện, Trung điện bị bay hết ngói. Kẻ gian một vài lần đã lấy trộm một số đồ thờ, đặc biệt trong đó có hai bức tượng gỗ.

Đền Nguyễn Biểu đã được nhà nước công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1991. Đền được tu sửa nhỏ nhiều lần. Năm 2007 được nhà nước cho trùng tu nhà Trung điện.

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ a b LÊ GIA LỘC (10 tháng 1 năm 2011). “Nguyễn Biểu - sứ thần ăn cỗ đầu người”.
  2. ^ Trí, Dân. “Kỷ niệm 600 năm ngày mất danh nhân Nguyễn Biểu”. Báo điện tử Dân Trí. Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2022.
  3. ^ Thức ăn sang quý.
  4. ^ món nem quý
  5. ^ thức ăn ngon dùng nhắm rượu.
  6. ^ nem công ("cuông" là thổ âm Nghệ Tĩnh phát âm lệch chữ "công").
  7. ^ con gấu (Thổ âm vùng Nghệ Tĩnh)
  8. ^ Nguyễn Biểu đã dùng điển tích trong bài Lộc minh của Kinh Thi. Đây là bài thơ đầu tiên ở phần Tiểu nhã; bài thơ này ca ngợi mối quan hệ gần gũi giữa vua và tôi. Tiểu nhã là nhạc dùng ở yến tiệc, phần nhiều do Chu Công Đán chế tác. Bài lộc minh có 3 chương, 24 câu. Ở nước ta, ngày yết bảng thi Hương, các ông Cử  được ban mũ áo, hôm sau đãi yến, thường gọi là yến "Lộc minh", là yến vua ban cho.. Yến cũng giống như cỗ thường, có thêm bánh bằng bột màu sặc sỡ, Cũng có khi cầu kỳ: trên mặt bát nấu bầy hình long, lân, quy, phụng cắt bằng giấy trang kim. Câu thơ có thể hiểu: Cỗ đầu người so với lộc minh cũng chỉ như đọ với vàng sắt mà thôi, Cỗ đầu người này xem ra hơn cả "lộc minh" mười phần.
  9. ^ Phàn tráng sĩ là Phàn Khoái

Liên kết ngoài

Read other articles:

CFB Valcartier

Military base near Quebec City, Canada Valcartier (W/C J.H.L. (Joe) Lecomte) Heliport2nd Canadian Division Support Base, ValcartierBase des Forces canadiennes Valcartier2 CDSB ValcartierIATA: noneICAO: CYOYSummaryAirport typeMilitaryOwnerGovernment of CanadaOperatorDNDLocationSaint-Gabriel-de-Valcartier, QuebecBuilt1914CommanderColonel J.L.S. MénardOccupants2nd Canadian DivisionTime zoneEST (UTC−05:00) • Summer (DST)EDT (UTC−04:00)Elevation AMSL550 ft / 168 mCo...

 

 

MetaComCo

English software company This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (May 2012) (Learn how and when to remove this template message) MetaComCoCompany typeLimitedIndustrySoftwareFounded1981Defunct1988FateBankruptHeadquartersBristol, EnglandKey peoplePeter MackeonisProductsBASIC interpreters, AmigaDOS MetaComCo (MCC) was a ...

 

 

Bahasa Bawean

PemberitahuanTemplat ini mendeteksi bahwa artikel bahasa ini masih belum dinilai kualitasnya oleh ProyekWiki Bahasa dan ProyekWiki terkait dengan subjek. Perhatian: untuk penilai, halaman pembicaraan artikel ini telah diisi sehingga penilaian akan berkonflik dengan isi sebelumnya. Harap salin kode dibawah ini sebelum menilai. {{PW Bahasa|importance=|class=}} Terjadi [[false positive]]? Silakan laporkan kesalahan ini. 14.00, Selasa, 9 April, 2024 (UTC) • hapus singgahan Seban...

Télébenne

Télébenne dans l'oblast de Kaliningrad en Russie. Une télébenne est une sorte de télécabine à « cabines ouvertes » où il n'y a pas de possibilité de s'assoir ; on y voyage par conséquent debout. Monter et descendre n'est possible qu'à faible vitesse. Dans les années 2000, les télébennes sont démontées ou remplacées par des télécabines ou des télésièges qui circulent plus vite. Un télépulsé est une télébenne dont les cabines sont organisées en train...

 

 

Nationalisme noir

Ne doit pas être confondu avec Suprémacisme noir. Marcus Garvey en 1924. Le nationalisme noir, souvent désigné sous le terme anglais : Black nationalism, est un terme générique regroupant une série d'idéologies affirmant l'unité fondamentale des populations subsaharienne ou d'origine subsaharienne. Le « nationalisme noir » ne doit pas être confondu avec des idéologies ou attitudes nationalistes spécifiques à certains groupes de population, qui affirment au contr...

 

 

Montreal Expos

Former MLB team in Canada, predecessor of the current Washington Nationals Expos redirects here. For the reggae band, see The Expos (band). Montreal ExposLes Expos de MontréalInformationLeagueNational League (1969–2004)BallparkJarry Park Stadium (1969–1976)Olympic Stadium (1977–2004)Hiram Bithorn Stadium (San Juan, Puerto Rico) (2003–2004)Established1969Folded2004Nickname(s)The 'Spos, Nos AmoursNL East1 (1981)ColoursRed, white, blue[1]     MascotSouki (1978)You...

First Barbary War

War between United States and the Barbary states, 1801–1805 First Barbary WarPart of the Barbary WarsUSS Enterprise fighting the Tripolitan polacca Tripoli by William Bainbridge Hoff, 1878DateMay 10, 1801 – June 10, 1805(4 years and 1 month)LocationOff the Mediterranean coast of Tripoli; DernaResult Peace treaty The United States paying ransom Tripolitania ships allowed to inspect American ships Freeing prisoners of American shipsBelligerents  United States  Sweden (18...

 

 

Thomas Friedman

Untuk orang lain dengan nama yang sama, lihat Tom Friedman (disambiguasi). Thomas FriedmanLahirThomas Loren Friedman20 Juli 1953 (umur 70)St. Louis Park, Minnesota, A.S.Tempat tinggalBethesda, MarylandAlmamaterUniversitas MinnesotaUniversitas BrandeisSt Antony's College, OxfordPekerjaanPengarang, kolumnisSuami/istriAnn BucksbaumAnakOrly dan NatalieSitus webThomasLFriedman.com Thomas Loren Friedman (lahir 20 Juli 1953) adalah jurnalis, kolumnis, dan pengarang Amerika Serikat. Ia menulis k...

 

 

Metra Electric District

Metra Electric District Estación Calle 59LugarUbicación Chicago, IllinoisDescripciónTipo Tren de cercaníasSistema MetraInicio MillenniumFin University Park, South Chicago y Blue IslandCaracterísticas técnicasLongitud 31 millas (49,89 km)Estaciones 49Ancho de vía 4 pies 8,5 plg (1435 mm)Propietario MetraExplotaciónEstado OperacionalPasajeros 34,000 (promedio en 2014)[1]​Operador MetraEsquema ¿? 0.00 Millenium 0,8 millas (1,29 km) Calle Va...

Pak Hyon-suk

North Korean weightlifter In this Korean name, the family name is Pak. Pak Hyon-suk Pak Hyon-Suk, 2011 WWC Medal record Representing  North Korea Women's Weightlifting Olympic Games 2008 Beijing 63 kg World Weightlifting Championships 2007 Chiang Mai 63 kg Pak Hyon-sukChosŏn'gŭl박현숙Hancha朴賢淑Revised RomanizationBak Hyeon-sukMcCune–ReischauerPak Hyŏnsuk Pak Hyon-Suk (Korean: 박현숙; Korean pronunciation: [pak̚ hjʌn.suk̚] or [pa.kʰjʌn.suk̚];...

 

 

Balai Kota DKI Jakarta

Balai Kota DKI JakartaGedung Blok G yang digunakan sebagai kantor administratif di kompleks Balai Kota DKI JakartaLokasi di JakartaInformasi umumJenisBalai KotaGaya arsitekturBangunan dalam berbagai gaya arsitektur : Gaya Kerajaan Hindia, Gaya Internasional (arsitektur)LokasiJakarta, IndonesiaAlamatJl. Medan Merdeka Selatan No. 8-9, Jakarta 10110Koordinat6°10′52″S 106°48′44″E / 6.18111°S 106.81222°E / -6.18111; 106.81222Koordinat: 6°10′52″S 106°4...

 

 

E-mart

Emart Inc.[1]JenisPublikKode emitenKRX: 139480IndustriRitelDidirikan3 Mei 2011; 13 tahun lalu (2011-05-03)KantorpusatSeoul, Korea SelatanCabang178 di Korea Selatan,[2] 15 di Tiongkok,[3] 3 di Mongolia,[4] 1 di VietnamWilayah operasiKorea Selatan, Tiongkok, Mongolia, VietnamProdukGrosir dan barang konsumsiPemilikLee Myung-HeeIndukShinsegaeSitus webwww.emartcompany.com/en/main.do Gerai E-mart di Bucheon, Korea e-mart (Hangul: 이마트) adalah peri...

I Am (album (G)I-DLE)

I AmAlbum mini karya (G)I-DLEDirilis02 Mei 2018 (2018-05-02)Direkam2018GenreK-poptropical houseHip hopR&BDurasi21:12BahasaKoreaLabelCube EntertainmentKronologi (G)I-DLE I Am(2018) I Made(2019)I Made2019 Singel dalam album I Am LATATADirilis: 02 Mei 2018 (2018-05-02) I Am adalah album mini debut dari grup vokal wanita asal Korea Selatan (G)I-DLE. Album ini dirilis secara digital pada tanggal 2 Mei 2018 dan secara fisik tanggal 3 Mei 2018[1] by Cube Entertainment. Albu...

 

 

Unione Sportiva Lucchese Libertas 1969-1970

Voce principale: Associazione Sportiva Lucchese Libertas 1905. Unione Sportiva Lucchese LibertasStagione 1969-1970Sport calcio Squadra Lucchese Allenatore Giuliano Tagliasacchi poi Giuliano Sarti poi Giuliano Tagliasacchi Presidente Lino Quilici Serie C7º posto nel girone B. Maggiori presenzeCampionato: Parola, Pomelli (36) Miglior marcatoreCampionato: Volpato (8) 1968-1969 1970-1971 Si invita a seguire il modello di voce Questa pagina raccoglie le informazioni riguardanti l'Unione Spo...

 

 

Hannah Dunn

Australian rules footballer Australian rules footballer Hannah Dunn Personal informationDate of birth (1991-08-19) 19 August 1991 (age 32)Original team(s) Queanbeyan (AFL Canberra)Debut Round 1, 2017, Greater Western Sydney vs. Adelaide, at Thebarton OvalHeight 168 cm (5 ft 6 in)Club informationCurrent club Port AdelaideNumber 24Playing career1Years Club Games (Goals)2017 Greater Western Sydney 01 (0)2020–2022 (S6) Gold Coast 24 (0)2022 (S7)– Port Adelaide 20...

Mario Sironi

Mario Sironi Mario Sironi (Sassari, 12 maggio 1885 – Milano, 13 agosto 1961) è stato un pittore italiano, fra gli iniziatori del movimento artistico del Novecento nel 1922 a Milano[1]. È stato anche scultore, architetto, illustratore, scenografo e grafico. Negli anni Trenta ha teorizzato e praticato il ritorno alla pittura murale. Indice 1 Biografia 1.1 La stagione giovanile 1.2 La stagione futurista e gli anni di guerra 1.3 Il dopoguerra. Dalla Metafisica al Novecento italiano 1....

 

 

Calista Flockhart

American actress (born 1964) Calista FlockhartFlockhart in 2009BornCalista Kay Flockhart (1964-11-11) November 11, 1964 (age 59)Freeport, Illinois, U.S.Alma materRutgers University, New Brunswick (BFA)OccupationActressYears active1989–presentKnown forAlly McBealBrothers & SistersA Midsummer Night's DreamSupergirlThe BirdcageSpouse Harrison Ford ​(m. 2010)​Children1 Calista Kay Flockhart (born November 11, 1964)[1][2] is an...

 

 

عبد الهادي الوشاحي

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها...

Unsung (TV series)

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Unsung TV series – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2017) (Learn how and when to ...

 

 

Colombie aux Jeux olympiques d'été de 2000

Colombie aux Jeux olympiques d'été de 2000 Code CIO COL Lieu Sydney Participation 15e Athlètes 44 dans 13 sports Porte-drapeau María Isabel Urrutia MédaillesRang : 50e Or1 Arg.0 Bron.0 Total1 Colombie aux Jeux olympiques d'été Colombie aux Jeux olympiques d'été de 1996 Colombie aux Jeux olympiques d'été de 2004 modifier  La Colombie participe aux Jeux olympiques d'été de 2000 à Sydney et au terme des Olympiades, la nation se classe 49e ex æquo avec le Cameroun et le ...