Vườn quốc gia tại Canada là các khu vực được bảo vệ theo Đạo luật Vườn quốc gia Canada, do Chính phủ Canada sở hữu và quản lý vì lợi ích, giáo dục và thụ hưởng của người dân Canada và các thế hệ tương lai của quốc gia.[1] Các vườn quốc gia được quản lý bởi Cục Công viên Quốc gia Canada, một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Môi trường và Biến đổi Khí hậu Canada. Mục tiêu của hệ thống vườn quốc gia là bảo tồn các vùng đất đại diện cho 39 vùng tự nhiên khác nhau của đất nước được mô tả trong Kế hoạch Hệ thống Vườn quốc gia, chủ yếu để bảo vệ tính toàn vẹn sinh thái của đất đai, và thứ hai để cho phép công chúng khám phá, tìm hiểu và tận hưởng không gian tự nhiên của Canada.[2]
Vườn quốc gia đầu tiên được thành lập vào năm 1885,[3] để bảo vệ 26 km2 (10 dặm vuông Anh) của khu vực Suối nước nóng Cave và Basin để ngăn việc bán đất để phát triển tư nhân hóa. Mô hình hóa sau khi thực tế tại Hoa Kỳ với việc thành lập Vườn quốc gia Yellowstone, Đạo luật Vườn quốc gia Dãy núi Rocky được thông qua vào năm 1887, thành lập Vườn quốc gia Núi Rocky, sau chính là Vườn Quốc gia Banff.[4] Ý tưởng về một vườn quốc gia sau đó rất phổ biến và dẫn đến nhiều đề xuất cho Bộ Nội vụ xem xét, bao gồm cả các địa điểm bổ sung dọc theo Đường sắt Thái Bình Dương của Canada (như là Yoho, Glacier và phần mở rộng của Banff), Tuyến đường sắt Grand Trunk Thái Bình Dương (như là Jasper). Năm 1911, Đạo luật Vườn quốc gia Dãy núi Rocky được thay thế bởi Đạo luật Khu bảo tồn và Vườn quốc gia Rừng Dominion đã thành lập Cục Công viên Quốc gia đầu tiên trên thế giới mang tên, Chi nhánh Dominion (sau này là Cục Công viên Quốc gia Canada), quản lý các vườn quốc gia ở Canada.[5] Những vườn quốc gia sớm, kể cả những nơi được thành lập dưới sự lãnh đạo của James Bernard Harkin, được đặt sang một bên để dành đất chủ yếu phục vụ du lịch và bảo tồn nhưng cũng đã có một chính sách loại trừ cấm việc sử dụng tài nguyên tại các vùng đất truyền thống của những người bản địa sau khi hình thành các vườn quốc gia mới.[6] Năm 1922, Vườn quốc gia Wood Buffalo là nơi đầu tiên cho phép các hoạt động của những người dân tộc bản địa truyền thống được tiếp tục. Năm 1972, Cục Công viên Quốc gia Canada thiết lập Khu bảo tồn vườn quốc gia, vùng đất được quản lý bởi cơ quan dự định sẽ trở thành vườn quốc gia trong khi chờ giải quyết quyền sử dụng đất bản địa và các thỏa thuận để tiếp tục sử dụng đất truyền thống.[7][8]
Tính đến năm 2018, có tổng cộng 39 vườn quốc gia và 8 khu bảo tồn vườn quốc gia (bao gồm vườn quốc gia và khu bảo tồn Kluane, được coi là một vườn quốc gia và cũng là một khu bảo tồn) có tổng diện tích 328.198 km2 (126.718 dặm vuông Anh), chiếm 3,3% diện tích Canada, đại diện cho 30 trong tổng số 39 khu vực tự nhiên. Mỗi Tỉnh và lãnh thổ của Canada đều có ít nhất một vườn quốc gia. Danh sách này cũng bao gồm 4 Khu bảo tồn biển quốc gia (NMCAs), 1 địa danh quốc gia, và các vườn quốc gia, khu bảo tồn biển quốc gia dự kiến trong tương lai.[9] Theo báo cáo có tất cả 15.449.249 lượt khách ghé thăm các vườn quốc gia của Canada trong năm 2016-17, trong đó có hơn 4 triệu lượt khách ghé thăm vườn quốc gia Banff, trong khi chỉ có hai người ghé thăm Vườn quốc gia Tuktut Nogait.[10]
Dưới đây là danh sách các vườn quốc gia của Canada.
Danh sách
Một Khu bảo tồn vườn quốc gia là khu vực đang chờ để trở thành một vườn quốc gia. Cho đến lúc đó, chúng sẽ được quản lý theo Đạo Luật vườn quốc gia như là một vườn quốc gia chính thức.[11]
Nằm ở phần phía bắc của Đảo Banks, sa mạc lạnh tại Aulavik là nơi có mật độ loài Bò xạ hương lớn nhất thế giới, cũng như loài Tuần lộc Bắc Cực đang bị đe dọa tuyệt chủng.[14]
Một trong những vườn quốc gia lớn nhất của Canada và nằm gần như hoàn toàn trong vòng Bắc Cực, Auyuittuq nằm trên đảo Baffin bảo tồn một vùng hoang dã bắc cực gồ ghề với một số đỉnh núi cao nhất của vùng cao nguyên rộng lớn Canadian Shield.[15]
Được hình thành từ các vùng đất trước đây được chỉ định là Công viên tỉnh của tỉnh Hồ Ontario, Bruce bảo tồn sự hình thành bờ biển độc đáo của Niagara Escarpment và tạo thành một phần của Khu dự trữ sinh quyển lớn hơn được UNESCO công nhận của UNESCO. Đường mòn Bruce, một trong những con đường mòn đi bộ đường dài dài nhất của Canada, băng qua vườn quốc gia này. Loài rắn bị đe dọa tại Canada Sistrurus catenatus có mặt tại đây, cũng như là sự có mặt của quần thể Gấu đen Bắc Mỹ xa nhất về phía nam của Canada.[12]:142–143
Tạo ra như là một nơi bảo vệ nghiêm ngặt cho các loài động vật hoang dã như nai sừng tấm, vườn quốc gia này cũng là một phần của Khu bảo tồn bò rừng bison, Khu bảo tồn bầu trời tối Beaver Hills, và Khu dự trữ sinh quyển Beaver Hills.[19] Mười tám con nai sừng tấm (chín con đực và chín con cái) từ đảo Elk đã được đêm đến đến vườn quốc gia Cape Breton Highlands của Nova Scotia từ năm 1947 đến năm 1948.[18]
Những vùng đất của công viên đầu tiên ở Quebec là những khu săn bắn và câu cá truyền thống trên sông Mi'kmaq và Iroquois, người dân được khai thác từ nguồn cung cấp gỗ phong phú tại đây.[12]:98–99 Hai trăm hai mươi lăm gia đình đã bị đuổi ra khỏi các vùng đất công viên trước khi vườn quốc gia được thành lập vào năm 1970. Trong năm 2011, Chính phủ Canada đã đưa ra một lời xin lỗi chính thức đối với các gia đình về sự ngược đãi của họ.[20]
Là nơi có thủy triều cao nhất trên thế giới, Vịnh Fundy phơi bày đáy đại dương khi thủy triều xuống mức thấp nhất, và dâng lên tới 16 mét (52 ft) khi thủy triều lên.[21] Vườn quốc gia này là phần lõi của Khu dự trữ sinh quyển Fundy được UNESCO công nhận.
Nằm tại phía nam của quần đảo Haida Gwaii, đây là vườn quốc gia xa nhất về phía tây của Canada và bao gồm 138 hòn đảo, bao gồm cả làng Di sản thế giới Ninstints, Đảo Hotspring và mũi phía nam của Đảo Moresby.
Khu vực xung quanh hồ Kejimikujik đã được mua lại bởi chính phủ liên bang vào năm 1967 và bổ sung thêm diện tích 22 km² khu vực bờ biển vào năm 1985. Phần nội địa được xác định là Địa danh Lịch sử Quốc gia vào năm 1995 với cảnh quan văn hóa Mi'kmaw, tiếp giáp với Khu bảo tồn thú săn Tobeatic. Vườn quốc gia là một phần của Khu dự trữ sinh quyển Tây Nam Nova và là một khu bảo tồn trời tối.[29]
Vườn quốc gia đầu tiên được thành lập để bảo tồn, Point Pelee là điểm cực nam của lục địa Canada, và cũng bao gồm điểm cực nam trên Đảo Middle. Môi trường đầm lầy ngập nước là một điểm dừng cho các loài chim di cư và bướm vua,[37] và từ năm 1987, nó là một vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế theo Công ước Ramsar.[38]
Được thành lập như là một trung tâm giải trí ngoài trời, vườn quốc gia bao gồm một cộng đồng dân cư nhỏ ở cuối phía đông của hồ Waskesiu và có đồng cỏ là nơi sinh sống của loài Bò rừng bizon đồng bằng, rừng taiga, và các hồ Ajawaan, Lavallee và nhiều hồ khác.[39]
Các bãi biển và cồn cát trên bờ biển phía bắc của đảo cung cấp môi trường sống làm tổ cho Choi choi chân vàng có nguy cơ bị tuyệt chủng và được chỉ định là Vùng Chim quan trọng. Một phần mở rộng được thêm vào năm 1998 bảo vệ các đụn cát parabol và một khu vực có các bằng chứng khảo cổ về Paleo-Indians 10.000 năm trước.[40] Công viên cũng bao gồm nông trang Green Gables, là nguồn cảm hứng cho tiểu thuyết Anne tóc đỏ dưới chái nhà xanh nổi tiếng.[12]:62–63
Terra Nova là vườn quốc gia nằm ở cực đông nhất tại Canada, nó nằm trên bờ biển phía đông của Newfoundland dọc theo đường cao tốc Xuyên Canada. Vườn quốc gia đặc trưng của cảnh quan Newfoundland của vùng đất thấp, đồi, và một bờ biển, vịnh hẹp, vịnh nhỏ, cửa hút gió, vòm biển và hang động, cũng như môi trường sống cho loài Chồn thông Newfoundland.[46]
Nằm trên mũi phía bắc của Labrador, tiếp giáp với Công viên tỉnh Kuururjuaq của Quebec, và được thành lập như một phần của Hiệp định Khiếu nại đất Inuit. Vườn quốc gia bao gồm Dãy núi Torngat, bờ biển Labrador, và các khám phá khảo cổ tiền Dorset, Dorset và Thule.[47]
Nằm trong Inuvialuit,vườn quốc gia được thiết lập để bảo vệ đàn tuần lộc Bluenose-West và bảo vệ quyền khai thác cho người người Inuvialuit. Nó được mở rộng thêm vào năm 2005 để bao gồm thêm khu vực định cư Sahtu.[48]
Đây là vườn quốc gia lớn nhất ở Canada, Wood Buffalo bảo vệ môi trường sống của bò rừng bison và khu vực sinh sản của loài cực kỳ nguy cấp Sếu Mỹ và phần lớn diện tích đồng bằng Peace–Athabasca. Vườn quốc gia được công nhận là một di sản thế giới vào năm 1983 và được công nhận là khu bảo tồn có bầu trời tối nhất thế giới.
Vườn quốc gia và các Khu bảo tồn vườn quốc gia dự kiến
Sau đây là những khu vực mà Cục Công viên Quốc gia Canada đang trong quá trình đánh giá để trở thành các vườn quốc gia trong tương lai. Trong khi các khu vực này có thể được bảo tồn hoặc có các thỏa thuận liên bang/lãnh thổ, nhưng vẫn chưa được chính thức thành lập thông qua luật pháp như là một vườn quốc gia.
Khu bảo tồn biển quốc gia (NMCAs) là một bổ sung tương đối mới đối với hệ thống vườn quốc gia. Mục tiêu của hệ thống NMCAs là bảo tồn các khu vực đại diện cho 29 vùng biển của Canada được xác định bởi Cục Công viên Quốc gia Canada.[64] Chúng được thành lập để sử dụng hiệu quả, bền vững, cũng như bảo vệ toàn vẹn hệ sinh thái biển.[65] Chính phủ đã công bố kế hoạch bổ sung 5 Khu bảo tồn biển như là một phần của Đạo luật Khu bảo tồn biển. Khu bảo tồn đầu tiên được chính thức công bố là khu bảo tồn biển quốc gia Hồ Superior được thành lập vào năm 2015. Công viên biển quốc gia Fathom Five được thành lập vào năm 1987 trước khi có hệ thống NMCAs.[66]Khu bảo tồn biển Saguenay–St. Lawrence được đồng quản lý bởi Cục Công viên Quốc gia Canada và Cơ quan quản lý Cơ sở giải trí ngoài trời Quebec (Sépaq).
Vào năm 2018, một khu bảo tồn biển đã được thiết lập bảo vệ 14.846 km2 (5.732 dặm vuông Anh) vùng biển, vùng đất ngập nước và bờ biển, đại diện cho 5 trong số 29 vùng biển được xác định với các nghiên cứu đang được tiến hành cho các khu bảo tồn ở ba khu vực khác.[64]
Đây là khu vực biển của vườn quốc gia Bruce, Fathom Five được đặt tên cho một phần trong vở kịch Giông tố của William Shakespeare. Khu vực này bảo tồn một môi trường thủy sinh độc đáo và một số đảo nhỏ bao gồm cả đảo Flowerpot. Các vùng nước xanh ngắt và là nơi có nhiều con tàu đắm trên bờ biển của Vịnh Georgian khiến cho công viên trở thành điểm đến phổ biến cho các thợ lặn.[12]:189
Cùng với khu bảo tồn vườn quốc gia cùng tên, Gwaii Haanas bảo vệ một khu vực trải dài từ đáy đại dương của eo biển Hecate và bồn địa Queen Charlotte cho đến các ngọn núi của Haida Gwaii. Khu bảo tồn biển bảo tồn việc sử dụng truyền thống của người dân vùng Haida trong khi bảo vệ khu vực này tránh khỏi hoạt động thăm dò dầu khí và đánh bắt cá thương mại.[12]:299
Nằm cạnh Vườn quốc gia Đảo Royale của Hoa Kỳ và một số công viên tỉnh Ontario, Khu bảo tồn này là một phần của khu dự trữ nước ngọt lớn nhất thế giới.[68]
Ngoài các vườn quốc gia, một chương trình gần đây được thành lập vào năm 1978 có tên Địa danh quốc gia nhưng vẫn chưa được mở rộng ngoài một địa điểm duy nhất. Nó được dự định để bảo vệ các đặc điểm tự nhiên cụ thể được coi là "xuất sắc, đặc biệt, độc đáo, hoặc hiếm có của quốc gia. Những đặc điểm tự nhiên thường sẽ được các đơn vị khoa học quan tâm.[74]
Nằm trên bờ biển Bắc Băng Dương, nó là địa danh quốc gia duy nhất của Canada bảo tồn tám gò đá được gọi là pingo, bao gồm gò đá lớn nhất của Canada là Ibyuk Pingo, cùng với các tầng đất đóng băng vĩnh cửu duy nhất.
Xem thêm
Công viên cấp tỉnh được quản lý và hỗ trợ bởi chính quyền địa phương, tuy nhiên cũng có một số công viên cấp tỉnh được phân loại như là một vườn quốc gia (loại II) thuộc IUCN.
^Khu bảo tồn vườn quốc gia Nam Moresby được thành lập ngày 12 tháng 7 năm 1988 qua việc ký kết Thỏa thuận Nam Moresby. Ngày 28 tháng 2 năm 1996, khu bảo tồn được đổi tên thành Khu bảo tồn vườn quốc gia Gwaii Haanas và di sản Haida. Bao gồm cả SGaang Gwaii (đảo Anthony), một Di sản thế giới.[26]
^Thành lập với tên gọi ban đầu là Vườn quốc gia Bắc Yukon vào năm 1984, tên Ivvavik được thay đổi vào năm 1992.[27]
^Khu bảo tồn vườn quốc gia Kluane được tách một phần vào 1976, từ khu bảo tồn thú săn Kluane thành lập trong những năm 1940. Sau đó một phần phía đông trở thành vườn quốc gia Kluane vào năm 1993.
^Năm 2007, chính phủ công bố rằng 29.000 km2 (11.197 dặm vuông Anh) đất sẽ được thêm vào Nahanni, làm cho nó có diện tích 33.766 km2 (13.037 dặm vuông Anh). Tuy nhiên, những thay đổi này chưa được triển khai đầy đủ kể từ năm 2017.[34]
^Khu bảo tồn vườn quốc gia Đảo Ellesmere thành lập năm 1988, thay đổi tên là Quttinirpaaq năm 1999, và là vườn quốc gia từ năm 2000.[42]
^Elk Island National Park of Canada Management Plan. Parks Canada. 2011. ISBN978-1-100-18107-3.
^Rudin, Ronald (2011). “The First French-Canadian National Parks: Kouchibouguac and Forillon in History and Memory”. Journal of the Canadian Historical Association. 22 (1): 161–200.
^Riding Mountain National Park of Canada and Riding Mountain Park East Gate Registration Complex National Historic Site of Canada Management Plan. Parks Canada. 2007. ISBN0-662-43469-2.
^“Map of Saguenay-St. Lawrence Marine Park”(PDF). Ministère du Développement durable, de l'Environnement et des Parcs du Québec. Bản gốc(PDF) lưu trữ ngày 18 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 17 tháng 2 năm 2018.