Bắc Thành dư địa chí

Bắc Thành dư địa chí (chữ Hán: 北城輿地志; còn gọi là Bắc Thành chí lược 北城志略, hay Bắc Thành địa dư chí lục 北城地輿志錄) là một bộ sách dư địa chí của Việt Nam, do Tổng trấn Bắc Thành Lê Chất (còn được gọi là Lê Công Chất) tổ chức biên soạn. Chưa rõ năm khởi soạn và hoàn thành, chỉ biết bộ sách ra đời dưới triều vua Minh Mạng, đến 1845, lại được Tiến sĩ Nguyễn Văn Lý hiệu đính và bổ sung, đồng thời viết bài tựa nói rõ lai lịch công trình ấy.

Giới thiệu

Bài Tựa của Tiến sĩ Nguyễn Văn Lý (1795 - 1868), viết vào năm Thiệu Trị thứ 5 (Ất Tỵ, 1845) đề ở đầu bộ Bắc Thành dư địa chí đã cho biết một phần lai lịch và nội dung của bộ sách, trích (dịch):

..."Bắc Thành chí lược này, mới có từ khoảng năm Minh Mạng triều ta. Từ ngày quan Tổng trấn Lê Chất làm quan ở Thăng Long, họp các nhà nho, mà làm ra. Trong sách này, có tóm gọn về diên cách [1] các thành trì, bờ cõi lớn bé xa gần, số mục các làng xóm, cùng là sông, núi, miếu mạo, đền chùa, chức quan, lại lệ, thuế ruộng, thuế quan, bến đò chợ búa, cuối cùng lại nói đến thổ sản và nghề nghiệp. Trên từ Thăng Long đến Hải Dương, Sơn Nam Thượng Hạ, Sơn Tây, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hưng Hóa, Lạng Sơn, Quảng Yên, Cao Bằng gồm địa dư 12 trấn thành, rõ ràng như bày ra trước mắt....Họ Lê chỉ là tướng võ mà chí nghiệp rộng xa như thế ấy...
..."Khi tôi được sách này, liền tự tay sao chép, trong bản sao này cũng có chỗ thay đổi sửa chữa lại, cũng có chỗ bổ sung phần thiếu sót, cốt để hoàn thành chí nguyện của Lê Công...Nay "trấn" đổi gọi là "tỉnh", nhưng tôi vẫn giữ "trấn" như cũ, là còn ý tồn cổ"...[2].

Theo bộ sách Bắc Thành dư địa chí mà nhà nghiên cứu Trần Văn Giáp đã đọc được, thì công trình ấy gồm 12 quyển, còn ở dạng chép tay, viết bằng chữ Hán trên sách giấy bản thường (26 x 16 cm), cộng chung là 336 tờ (mỗi tờ 2 trang, mỗi trang 8 dòng, mỗi dòng 25 hay 26 chữ). Tuy chữ không đẹp, nhưng nét chữ già dặn, cẩn thận, nhưng viết sai nhiều. Nội dung bộ sách chép về 12 trấn ở Bắc Thành dưới triều Gia Long, tức 12 tỉnh thành dưới triều Minh Mạng về sau [3].

Tuy nhiên, theo bản dịch in trong Tổng tập dư địa chí Việt Nam (tập 3), thì Bắc Thành dư địa chí chỉ có 4 quyển, và được phân chia ra như sau:

-Quyển 1: Thành Thăng Long.
-Quyển 2: Trấn Hải Dương.
-Quyển 3: Sơn Nam Thượng trấn, hay trấn Sơn Nam Thượng.
-Quyển 4: Sơn Nam Hạ trấn.

Đây là bản dịch của Tú tài Hán học Đặng Thu Kình, Nha Văn hóa - Phủ Quốc vụ khanh đặc trách văn hóa xuất bản, Sài Gòn, 1962. Căn cứ vào lời Tựa của Tiến sĩ Nguyễn Văn Lý, thì rõ ràng bản dịch này hãy còn thiếu nhiều.

Giá trị

Tuy là nhà quân sự, nhưng Lê Chất đã tổ chức biên soạn (có sự tham gia của ông và của các nho sĩ đương thời) được một công trình dư địa chí lớn, có giá trị và thật sự rất cần thiết cho người đời sau. Đóng góp ấy của ông thật đáng được nêu gương và ca ngợi [4]

Sách tham khảo

  • Trần Văn Giáp, Tìm hiểu kho sách Hán Nôm. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 2003.
  • Tiểu dẫn của THS Bùi Văn Vượng và bản dịch Bắc Thành dư địa chí in trong Tổng tập dư địa chí Việt Nam (tập 3). Nhà xuất bản Thanh Niên, 2012.

Chú thích

  1. ^ Diên cách có nghĩa luân phiên nhau thay đổi.
  2. ^ Trích bản dịch in trong Tìm hiểu kho sách Hán Nôm, tr. 694.
  3. ^ Tìm hiểu kho sách Hán Nôm, tr. 691.
  4. ^ Lược theo THS. Bùi Văn Vượng, Tiểu dẫn, sách ở mục tham khảo, tr. 1102.

Read other articles:

Saus tomat (klasik)

Saus berbahan dasar tomat yang ditambah dengan paprika dan bumbu-bumbu. Saus tomat adalah salah satu dari lima saus utama (mother sauce) dalam kuliner klasik Prancis.[1][2] Saus tomat terbuat dari tomat yang dipotong kotak atau dihancurkan (purée) dan kaldu serta dapat ditambahkan dengan roux.[1] Apabila menggunakan tomat yang dihancurkan maka tidak digunakan roux karena teksturnya sudah kental.[1] Jenis saus ini dikategorikan sebagai coulis yang berarti saus ...

 

Nuke

NukeNama lahirNuke LuciyantiNama lainNukeLahir29 September 1980 (umur 43)AsalSurabayaGenrePopTahun aktif2010-sekarang Nuke (lahir 29 September 1980) adalah penyanyi Indonesia. Diskografi Cerita Cinta (2010) Artikel bertopik biografi Indonesia ini adalah sebuah rintisan. Anda dapat membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.lbs

 

Kalium nitrit

Kalium nitrit Penanda Nomor CAS 7758-09-0 Y Model 3D (JSmol) Gambar interaktif 3DMet {{{3DMet}}} ChemSpider 22857 Y Nomor EC PubChem CID 516910 Nomor RTECS {{{value}}} UNII 794654G42L Y CompTox Dashboard (EPA) DTXSID5042320 InChI InChI=1S/K.HNO2/c;2-1-3/h;(H,2,3)/q+1;/p-1 YKey: BXNHTSHTPBPRFX-UHFFFAOYSA-M YInChI=1/K.HNO2/c;2-1-3/h;(H,2,3)/q+1;/p-1Key: BXNHTSHTPBPRFX-REWHXWOFAI SMILES [K+].[O-]N=O Sifat Rumus kimia KNO2 Massa molar 85.10379 g/mol ...

Wang Hao (pecatur)

Dalam nama Tionghoa ini, nama keluarganya adalah Wang. Wang HaoWang Hao pada 2018Nama lengkapWang HaoAsal negaraTiongkokLahir4 Agustus 1989 (umur 34)Harbin, Heilongjiang[1]GelarGrandmaster (2005)Rating FIDE2744 (Agustus 2021)Rating tertinggi2763 (April 2020)PeringkatNo. 17 (Agustus 2021)Peringkat tertinggiNo. 12 (Januari 2020) Rekam medali Mewakili  Tiongkok Asian Games Guangzhou 2010 Tim Putra Wang Hao (Hanzi: 王皓; Pinyin: Wáng Hào; lah...

 

Ho Chi Minh City Metro

Ho Chi Minh City MetroInfoPemilikOtoritas Manajemen Perkeretaapian KotaWilayahHo Chi Minh City, VietnamJenisAngkutan cepatJumlah jalur1 (sedang dibangun) 7 (direncanakan)Jumlah stasiun14 (sedang dibangun)OperasiAkan dimulai2024[1]Waktu antara2 menit[2]TeknisPanjang sistem197 km (122,4 mi) (Line 1)Lebar sepur1.435 mm (4 ft 8+1⁄2 in) sepur standar[2]ListrikListrik aliran atasKecepatan tertinggi80 km/h (50 mph)[2] Peta...

 

Seni tradisional Jawa

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Seni tradisional Jawa – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Seni Tradisional Jawa secara sempit berarti karya seni yang diciptakan dan berasal dari Pulau Jawa, Indonesia. Beberapa contoh da...

Valorisation des déchets en matière plastique

Déchets banals industriels triés : sacs plastiques en attente d'être transportés pour retraitement. La valorisation des déchets en matière plastique est l’ensemble des opérations dont le but consiste à donner à ces déchets une nouvelle valeur d’usage. Valorisation énergétique Article connexe : Valorisation énergétique. La valorisation énergétique consiste à transformer un déchet en énergie thermique et ceci grâce à son potentiel calorifique. Cette énergie e...

 

Everything (Jody Watley song)

1989 single by Jody Watley EverythingSingle by Jody Watleyfrom the album Larger Than Life ReleasedAugust 22, 1989Length4:15LabelMCASongwriter(s)Gardner Cole, James Newton HowardProducer(s)André CymoneJody Watley singles chronology Friends (1989) Everything (1989) Precious Love (1990) Music videoEverything on YouTube Everything is the third single from American singer-songwriter Jody Watley's second album, Larger Than Life (1989). Everything was the third consecutive top-10 single from that a...

 

Uni Internasional untuk Konservasi Alam

Uni Internasional untuk Konservasi AlamLogo Uni Internasional untuk Konservasi AlamTanggal pendirianOktober 1948, Fontainebleau, PrancisTipeOrganisasi internasionalFokusKonservasi alam, biodiversitasLokasiRue Mauverney 28, 1196 Gland, SwissWilayah layanan Seluruh duniaJumlah anggota 1218Tokoh pentingInger Andersen (Direktur Umum) Zhang Xinsheng (Presiden)Pendapatan Fr.114 juta/US$116 juta (2013)Jumlah Karyawan 1.000+ (seluruh dunia)Jumlah sukarelawan 11.000Situs webwww.iucn.org Uni Internasio...

Славянск-на-Кубани

О городе в Донецкой области Украины см. Славянск. У этого термина существуют и другие значения, см. Славянск-на-Кубани (значения). ГородСлавянск-на-Кубани Флаг Герб 45°15′31″ с. ш. 38°07′29″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Краснодарский край Муниципа...

 

Vouillé (Vienne)

Vouillécomune Vouillé – Veduta LocalizzazioneStato Francia Regione Nuova Aquitania Dipartimento Vienne ArrondissementPoitiers CantoneVouneuil-sous-Biard TerritorioCoordinate46°38′N 0°10′E / 46.633333°N 0.166667°E46.633333; 0.166667 (Vouillé)Coordinate: 46°38′N 0°10′E / 46.633333°N 0.166667°E46.633333; 0.166667 (Vouillé) Superficie33,87 km² Abitanti3 552[1] (2009) Densità104,87 ab./km² Altre informazio...

 

Державний комітет телебачення і радіомовлення України

Державний комітет телебачення і радіомовлення України (Держкомтелерадіо) Приміщення комітетуЗагальна інформаціяКраїна  УкраїнаДата створення 2003Керівне відомство Кабінет Міністрів УкраїниРічний бюджет 1 964 898 500 ₴[1]Голова Олег НаливайкоПідвідомчі ор...

他侬·吉滴卡宗

泰国陆军元帅他侬·吉滴卡宗ถนอม กิตติขจรPChW SR MPCh MWM第10任泰國總理任期1963年12月9日—1973年10月14日君主拉玛九世前任沙立·他那叻元帥继任訕耶·探瑪塞任期1958年1月1日—1958年10月20日君主拉玛九世前任乃朴·沙拉信继任沙立·他那叻元帥第32任泰國國防部長任期1957年9月23日—1973年10月14日前任鑾披汶·頌堪继任他威·尊拉塞（英语：Dawee Chullasapya） 个人资料出...

 

Cullman County, Alabama

Cullman County, AlabamaLokasi di negara bagian AlabamaLokasi negara bagian Alabama di Amerika SerikatDidirikanJanuary 24, 1877SeatCullmanKota terbesarCullmanWilayah • Keseluruhan755 sq mi (1.955 km2) • Perairan16 sq mi (41 km2), 2.17%Populasi (est.) • (2002)77.483 • Kepadatan106/sq mi (41/km²)Situs webwww.co.cullman.al.us Cullman County adalah county yang terletak di negara bagian Alabama, Amerika Serikat...

 

العلاقات النمساوية الفيتنامية

العلاقات النمساوية الفيتنامية النمسا فيتنام   النمسا   فيتنام تعديل مصدري - تعديل   العلاقات النمساوية الفيتنامية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين النمسا وفيتنام.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقار...

Chronologie du football

Cette page propose un accès chronologique aux événements ayant marqué l'histoire du football.  Sommaire :  Avant 1870 - Années 1870 - 1880 - 1890 - 1900 - 1910 - 1920 - 1930 - 1940 - 1950 - 1960 - 1970 - 1980 - 1990 - 2000 - 2010  Avant 1870 Articles détaillés : Les racines du football (avant 1835) et Les débuts du football (1835-1870). 26 octobre 1863 : fondation de la Football Association à Londres. Années 1870 1871 en football : match internatio...

 

Equator

Imaginary line halfway between Earth's North and South poles This article is about Earth's equator. For its projection in the sky, see Celestial equator. For other uses, see Equator (disambiguation). Not to be confused with Ecuador. 0°class=notpageimage| The Equator on a map of Earth Countries and territories that are intersected by the Equator (red) or the Prime Meridian (blue), which intersect at Null Island. The Equator during the boreal winter, spanning from December to March. The equato...

 

Parodie

Pour l’article ayant un titre homophone, voir Parodi. Pour les articles homonymes, voir Parodie (homonymie). Cet article est une ébauche concernant la littérature. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Benzino Napoleoni et Adenoïd Hynkel, parodies de Mussolini et Hitler, dans Le Dictateur (1940) de Charlie Chaplin. La parodie peut être une forme d'humour qui utilise le cadre, les personnages, le ...

1822 in Ireland

List of events ← 1821 1820 1819 1818 1817 1822 in Ireland → 1823 1824 1825 1826 1827 Centuries: 17th 18th 19th 20th 21st Decades: 1800s 1810s 1820s 1830s 1840s See also:1822 in the United KingdomOther events of 1822 List of years in Ireland Events from the year 1822 in Ireland. Events 22 April – The Albion, a Black Ball Line trans-Atlantic packet, is driven ashore at Old Head of Kinsale with the loss of 46 of the 54 aboard.[1][2] 7 June – The Constitution; or, ...

 

Boucle à phase asservie

Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (janvier 2016). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les références utiles à sa vérifiabilité et en les liant à la section « Notes et références ». En pratique : Quelles sources sont attendues ? C...