Đỗ Kính Tu

Đỗ Kính Tu
杜敬脩
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh
1152
Nơi sinh
Hà Nội
Mất
Ngày mất
1216
Nơi mất
Hà Nội
Giới tínhnam
Dân tộcngười Việt
Tôn giáoPhật giáo
Quốc tịchĐại Việt
Thời kỳnhà Lý

Đỗ Kính Tu (chữ Hán: 杜敬脩; 1152 – 1216)[1] hay Lý Kính Tu (李敬脩) là một đại thần nhà Lý trong lịch sử Việt Nam.

Quê quán

Đỗ Kính Tu quê ở làng Hậu Ái.[2] Hậu Ái sau là một thôn thuộc tổng Phương Canh, huyện Từ Liêm, tỉnh Hà Đông. Nay là thuộc xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội.

Sự nghiệp

Năm 18 tuổi, Đỗ Kính Tu trúng cử kỳ thi võ và tham gia quân đội. Đến năm 33 tuổi, đỗ khoa thi tam giáo, vào triều làm quan đến các chức Thái úy, kiểm hiệu Thái bảo.[1]

Năm 1182, sau khi Thái úy Tô Hiến Thành mất, Đỗ Kính Tu được giữ chức Đế sư (thầy dạy học cho vua nhỏ Lý Cao Tông), ngăn chặn và chấm dứt hoàn toàn âm mưu phế lập của Chiêu Linh thái hậu.[3] sau giữ chức Quốc sư phụ chính thời Lý Cao Tông.

Cuối thời Lý, vùng Đại Hoàng nổi dậy chống triều đình do Phí Lang cầm đầu. Năm 1204, Đỗ Kính Tu được sai đem quân tới đánh dẹp.[3] Triều đình không giành được thắng lợi, vùng Đại Hoàng vẫn trong tình trạng ly khai trung ương tới tận thời Trần. Theo thần tích, Đỗ Kính Tu biết Phí Lang vốn là quan quân, do bất mãn với gian thần Đàm Dĩ Mông mới nổi dậy, nên Đỗ Kính Tu chỉ đánh lấy lệ rồi rút quân.[2]

Năm 1210, trước khi mất, Lý Cao Tông cho gọi Đỗ Kính Tu để ký thác.[3] Lý Cao Tông mất, Đỗ Kính Tu phò Thái tử Sảm lên ngôi, tức vua Lý Huệ Tông, vì vậy được ban quốc tính, nên còn gọi là Lý Kính Tu. Tuy nhiên, quyền lực sau đó lại rơi vào trong tay Tô Trung Từ rồi Trần Tự Khánh.[4]

Cái chết

Theo thần tích ở thôn Hậu Ái, để chống lũ, Lý Kính Tu đứng ra liên lạc với các làng, rồi thống nhất cho người đào ngòi Trầm Động từ Đồng Trầm thuộc thôn Hậu Ái, qua địa phận các thôn Kim Hoàng, An Trai, Hòe Thị, Thị Cấm, đến cửa chùa Linh Ứng ra sông Nhuệ. Trong triều có người vì việc đó tấu rằng Lý Kính Tu mưu phản, Lý Huệ Tông cho người xét tội. Lý Kính Tu uất ức, bèn trầm mình ở bãi Quân Thần (thuộc Từ Liêm) tự vẫn.[2]

Về bi kịch này, Phan Huy Chú đã viết: “Vỗ về dân xã, dẹp yên giặc giã, dự hàng công lớn mà bỏ mình vì bọn quyền thần tàn bạo”.

Theo Nguyễn Vinh Phúc, có khả năng Lý Kính Tu bị mưu sát bởi âm mưu của thế lực họ Trần trong triều.[2] Tương truyền, đó là năm 1216.[1]

Còn lưu truyền huyền thoại, trước lúc ông lên ngựa để phi ra sông Hồng (quãng Thượng Cát bây giờ) ông đã gọi đủ bảy người gồm vợ và thê thiếp, khuyên họ khi ông chết nên tái giá vì họ còn trẻ, nhưng cả bảy người không nghe và họ đã tuẫn tiết trước ngựa của ông. Ở thôn Hậu Ái bây giờ còn miếu thờ bảy nàng, không xa mộ của ông là mấy.

Các đời vua phong sắc: Tế Thế Hựu Dân, Hiền Lương Dực Bảo, Khai Quốc Đại Vương...

Thờ phụng

Đỗ Kính Tu được dân làng Hậu Ái lập đền thờ và tôn làm Thành hoàng làng. Năm 1914, đền được tu sửa thành đình. Năm 1989, đình Hậu Ái và lăng mộ Đỗ Kính Tu được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích văn hóa lịch sử quốc gia.[1]

Trong văn hoá đại chúng

Năm Tác phẩm Diễn viên
2013 Thái sư Trần Thủ Độ NSND Đỗ Kỷ

Tham khảo

Chú thích

  1. ^ a b c d Danh nhân Đỗ Kính Tu
  2. ^ a b c d Báo Hà Nội Mới, Số 7120, 6 Tháng Ba, 1988
  3. ^ a b c Ngô Sĩ Liên (chủ biên), Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 9, Kỷ nhà Lý.
  4. ^ Chuyện về Tô Trung Từ

Liên kết ngoài

Read other articles:

Phosphatidylcholine

Class of phospholipids 1-Oleoyl-2-palmitoyl-phosphatidylcholine Phosphatidylcholines (PC) are a class of phospholipids that incorporate choline as a headgroup. They are a major component of biological membranes and can be easily obtained from a variety of readily available sources, such as egg yolk or soybeans, from which they are mechanically or chemically extracted using hexane. They are also a member of the lecithin group of yellow-brownish fatty substances occurring in animal and plant ti...

 

هنود

هنودمعلومات عامةنسبة التسمية الهند التعداد الكليالتعداد قرابة 1.21 مليار[1][2]تعداد الهند عام 2011ق. 1.32 مليار[3]تقديرات عام 2017ق. 30.8 مليون[4]مناطق الوجود المميزةبلد الأصل الهند البلد الهند  الهند نيبال 4,000,000[5] الولايات المتحدة 3,982,398[6] الإمار...

 

Wiener Zeitung

Wiener ZeitungWiener Zeitung tanggal 21 Mei 1799 melaporkan pertempuran antara pasukan Austria dan Prancis di SwissTipeSurat kabar harianFormatBroadsheetPemilikPemerintah Austria, diwakili oleh kanselirRedaksiWalter HämmerleDidirikan1703PusatWinaSitus webwww.wienerzeitung.at Wiener Zeitung adalah sebuah surat kabar Austria yang juga merupakan salah satu surat kabar tertua yang masih terbit di dunia. Surat kabar ini juga merupakan publikasi resmi yang digunakan oleh pemerintah Republik Austri...

Трагедія 9 квітня

Трагедія 9 квітня груз. 9 აპრილის ტრაგედია ПеребудоваРозпад СРСР Пам'ятна дошка жертвам трагедії 9 квітня, ТбілісіПам'ятна дошка жертвам трагедії 9 квітня, Тбілісі Дата: 7—9 квітня 1989 Місце: Грузинська РСР Результат: Розгін демонстрації підрозділами ЗС СРСР та груз...

 

Остановка в пустыне (книга)

У этого термина существуют и другие значения, см. Остановка в пустыне. «Остановка в пустыне» — второй стихотворный сборник Иосифа Бродского и первый, составленный самим поэтом. Считается итогом раннего творчества поэта. С 1965 года Иосиф Бродский жил в Ленинграде (куда �...

 

Wovoka

19th and 20th-century founder of the Ghost Dance movement This article is about the Northern Paiute religious leader. For the Redbone album and eponymous single, see Wovoka (album). WovokaWovoka – Paiute spiritual leader and creator of the Ghost DanceNorthern Paiute leader Personal detailsBornQuoitze Owc. 1856Smith Valley, NevadaDiedSeptember 20, 1932(1932-09-20) (aged 75–76)[1]Yerington, NevadaResting placeSchurz, NevadaParent(s)Numu-tibo'o (sometimes called Tavibo; fat...

Camilla Spira

Camilla SpiraLahir(1906-03-01)1 Maret 1906Hamburg, JermanMeninggal25 Agustus 1997(1997-08-25) (umur 91)Berlin, JermanPekerjaanAktrisTahun aktif1924–1986 Camilla Spira (1 Maret 1906 – 25 Agustus 1997) adalah seorang aktrsi film Jerman. Ia tampil dalam 68 film antara 1924 dan 1986. Ia lahir di Hamburg, Jerman, berdarah Yahudi dari pihak ayahnya, dan wafat di Berlin, Jerman.[1] Ayahnya adalah pemeran Austria Fritz Spira yang meninggal di kamp konsentrasi Ruma...

 

United States District Court for the Western District of North Carolina

United States federal district court in North Carolina United States District Court for the Western District of North Carolina(W.D.N.C.)LocationCharles R. Jonas Federal Building(Charlotte)More locationsAshevilleStatesvilleAppeals toFourth CircuitEstablishedJune 4, 1872Judges5Chief JudgeMartin Karl ReidingerOfficers of the courtU.S. AttorneyDena J. KingU.S. MarshalTerry J. Burginwww.ncwd.uscourts.gov The United States District Court for the Western District of North Carolin...

 

Dégagnac

Dégagnac L'église Saint-Vincent. Administration Pays France Région Occitanie Département Lot Arrondissement Gourdon Intercommunalité Communauté de communes Cazals-Salviac Maire Mandat Didier Pugnet 2020-2026 Code postal 46340 Code commune 46087 Démographie Populationmunicipale 642 hab. (2021 ) Densité 17 hab./km2 Géographie Coordonnées 44° 39′ 57″ nord, 1° 19′ 00″ est Altitude 185 mMin. 140 mMax. 306 m Superficie 37,9...

ÖFB-Cup 1983-1984

ÖFB-Cup 1983-1984 Competizione ÖFB-Cup Sport Calcio Edizione 50ª Organizzatore ÖFB Luogo  Austria Risultati Vincitore  Rapid Vienna Secondo  Austria Vienna Cronologia della competizione 1982-83 1984-85 Manuale La ÖFB-Cup 1983-1984 è stata la 50ª edizione della coppa nazionale di calcio austriaca. Indice 1 Ottavi di finale 2 Quarti di finale 3 Semifinale 4 Finale 5 Collegamenti esterni Ottavi di finale Squadra 1 Risultato Squadra 2 2 marzo 1984 Grazer AK  0 - 1 ...

 

Coupe de Tunisie

Coupe de Tunisie Voller Name Coupe de Tunisie de Football Verband Fédération Tunisienne de Football Erstaustragung 1922 Spielmodus K.-o.-System Titelträger Stade Tunisien (7. Pokalsieg) Rekordsieger Espérance Sportive de Tunis (15 Siege) Qualifikation für CAF Confederation Cup Der Coupe de Tunisie (deutsch: Tunesischer Pokal) ist der jährlich ausgetragene nationale Pokalwettbewerb für Fußball-Vereinsmannschaften in Tunesien. Der Landespokal wurde erstmals 1922 ausgespielt. Das E...

 

Civil rights movements

Worldwide social and political movements against racism This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Civil rights movements – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2010) (Learn how and when to remove this message) Martin Luther King Jr. and other civil rights movement leaders in front of the s...

Thomas Müller (voetballer)

Thomas Müller Müller in 2022 Persoonlijke informatie Volledige naam Thomas Müller Geboortedatum 13 september 1989 Geboorteplaats Weilheim, West-Duitsland Lengte 185 cm Been Tweebenig (rechts) Positie Aanvallende middenvelder, spits Clubinformatie Huidige club Bayern München Rugnummer 25 Contract tot 30 juni 2025 Jeugd 1993–20002000–2007 TSV Pähl Bayern München Senioren * Seizoen Club W 0(G) 2008–20092008– Bayern München II Bayern München 350(16)710(237) Interlands ** 2004–2...

 

FA Cup

FA Cup CXLIV edición (2024-25) Datos generalesSede Inglaterra InglaterraGales GalesNombre completo The Football Association CupAsociación UEFAFundación 11 de noviembre de 1871 (152 años)Organizador The Football AssociationPatrocinador Ver listaEmirates TV oficial Ver listaReino Unido Reino Unido:BBC SportITV SportMéxico México y Centroamérica:TNT Sports/Max[1]​Fox Sports México[2]​Sudamérica: ESPN/Disney+Brasil Brasil:ESPN/Disney+ Estados Uni...

 

Franco-German war of 978–980

European war over territory Franco-German warOtto's troops drowning in the Aisne while attacked by Lothair's (from the 14th-century Grandes chroniques de France)Date978–980LocationLotharingia, West FranciaResult Status quo ante bellumBelligerents West Francia Holy Roman EmpireCommanders and leaders King Lothair Emperor Otto IIStrength 20,000 (Richer of Reims) 30,000 (Annals of Saint Gall) Contemporary strength figures are exaggerated. The Franco-German war of 978–980 was fought over posse...

S.A.S. à San Salvador

1983 French filmS.A.S. à San SalvadorDirected byRaoul CoutardScreenplay byGérard de VilliersBased onGérard de VilliersProduced byArtur Brauner Raymond Danon Gérard de VilliersStarringMiles O'KeeffeRaimund HarmstorfSybil DanningCinematographyGeorges LironEdited byHélène PlemiannikovMusic byMichel MagneRelease date February 25, 1983 (1983-02-25) (Germany) Running time95CountriesFrance GermanyLanguagesFrench German English S.A.S. à San Salvador (German title: S.A.S. Mal...

 

Pope Alexander II

Head of the Catholic Church from 1061 to 1073 For the Coptic patriarch, see Pope Alexander II of Alexandria. Anselm of Baggio redirects here. For his nephew who succeeded him as bishop of Lucca, see Anselm of Lucca. PopeAlexander IIBishop of RomeChurchCatholic ChurchElected30 September 1061Papacy began1 October 1061Papacy ended21 April 1073PredecessorNicholas IISuccessorGregory VIIOther post(s)Bishop of LuccaPersonal detailsBornAnselmo da Baggio1010/1015Milan, Holy Roman EmpireDied(1073-04-21...

 

Benjamin Franklin Davis

19th-century Union Army officer during the American Civil War Benjamin Franklin DavisNickname(s)GrimesBornOctober, 1831AlabamaDiedJune 9, 1863(1863-06-09) (aged 31)near Brandy Station, VirginiaBuriedWest Point CemeteryAllegiance United States of AmericaBranch United States ArmyYears of service1854–1863Rank ColonelUnit1st U.S. Cavalry RegimentCommands8th New York Cavalry Regiment1st Brigade, 1st Div., Cavalry CorpsBattles/warsAmerican Civil War Peninsula Campaign Northern...

Port-Royal (Acadia)

Historic settlement in modern-day Nova Scotia, Canada Port-RoyalFort at Port-Royal (1702)LocationAnnapolis BasinCoordinates44°44′N 65°32′W / 44.733°N 65.533°W / 44.733; -65.533Location of Port-Royal in Nova Scotia Port Royal (1605–1713) was a historic settlement based around the upper Annapolis Basin in Nova Scotia, Canada,[1] and the predecessor of the modern town of Annapolis Royal. It was the first successful attempt by Europeans to establish a per...

 

Singer Corporation

American manufacturer of sewing machines Singer CorporationIndustryManufacturingFounded1851; 173 years ago (1851) in New York CityFoundersIsaac M. SingerEdward C. ClarkHeadquartersNashville, Tennessee, U.S.ProductsSewing machine UpholsteryOwnerSVP WorldwideWebsitewww.singer.com A Singer treadle sewing machine Singer Corporation is an American manufacturer of consumer sewing machines, first established as I. M. Singer & Co. in 1851 by Isaac M. Singer with New York lawyer ...