İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları
İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları İzBBŞT Logosu
Kısaltma	İzBBŞT
Kuruluş	1945 (79 yıl önce) (1945) / 2021 (3 yıl önce) (2021)
Kurucu	Avni Dilligil /Yücel Erten
Merkez	Kültürpark, İzmir
Hizmet bölgesi	İzmir
Resmî site	izmirsehirtiyatrolari.com//

1944 yılında Avni Dilligil’in fuarda temsiller vermek için turneye geldiği İzmir’de, Belediye Başkanlığına öneride bulunmasıyla Şehir Tiyatrosu’nun ilk adımı atılmıştır. Dönemin İzmir Belediye Başkanı Reşat Leblebicioğlu’nun çabalarıyla 1945’de Belediye Meclisi’nden çıkan kararla resmi olarak kurulmuş ve 1946 yılında Avni Dilligil yönetmenliğinde August Strindberg’in Suçlu mu? oyunu ile 28 Şubat 1946’da Kültürpark Sergi Sarayı’nda perdelerini açmıştır.

Kuruluş kadrosunda; Avni Dilligil yönetici ve rejisör, Nezahat Dilligil, Zihni Rona, Aliye Dilligil (Rona), Rana Dilligil, Turhan Dilligil, Ragıp Haykır (Başeli), Muazzez Arçay, Feridun Çölgeçen, Salih Tozan, Renan Fosforoğlu, Şevki Artun, Nermin Çakar, M. Ali Pekünlü, Kemal Dirim sanatçı, Burhan Sunay ve Hasan Muthaf aday sanatçı (namzet), Kadri Atamal dekoratör, Sabahat Gürkan suflör, Cahit Gürkan aksesuar memuru ve Hamdi Öznehir makinist olarak görev almıştır.

Zaman içinde bu kadroya katılan ve ayrılan pek çok oyuncu olmuştur. Muharrem Gürses, Mualla Fırat (Fosforoğlu, Kavur), Belkıs Fırat (Dilligil), Ziya Bakşan, Vâlâ Önengüt, Mücap Ofluoğlu, Cemal Engindeniz, Nevzat Engindeniz, Hayri Esen, Kenan Varlıklı, Nedret Güvenç, Sabahat Akkaya, Fikri Çöze, Oğuz Bora, Nevzat (Kaptan) Bilsel, Aliye Çoban, Mehmet Eruzman, Nail Gökbayrak, Selahattin İçsel, Mehmet Ali Özgen, Reşit Çıldam, Fikri Çöze, Osman Çelenk, Güneri Kocatepe, Muzaffer Demir, Mustafa Moralı, Adnan Altıneş, Rukiye Eryurt, Samiye Çalbay, Ali Babür, Nermin Çakar, Nevzat Erken, Dinçer Sümer, Reşat Çalıkuşu, Kemal Dinçer, Sevim Eğilmez, Hülya (soyadı yazılmamış), Turgut Boralı, Musa Onayberi, Şefik Doğualp, (Ferdi) Merter Fosforoğlu, Galip Göksel, Hamdi Öznehir, Kadri Erdinç 1946-1950 yılları arasında İzmir Şehir Tiyatrosu’nda sahneye çıkmış sanatçılardır.

İzmir Şehir Tiyatrosu, kapatılacağı 1950 yılına kadar birçok oyun sahnelemiş ve her sezon çocuk tiyatrosu oyunlarıyla seyircisi ile buluşmuştur. Yaz aylarında Fuar Temsilleri vermiş ayrıca pek çok şehre ve İzmir’in ilçelerine turneler düzenlemiştir. Sahnelenen oyunlardan bazıları, Musahipzade Celal’den Aynaroz Kadısı ve Fermanlı Deli Hazretleri, İbnürrefik Ahmet Nuri’den Ceza Kanunu ve Hisse-i Şayia, Reşat Nuri Güntekin’den Ağlayan Kız, Ahmet Kutsi Tecer’den Köşebaşı, Cevat Fehmi Başkut’dan Küçük Şehir ve Paydos, Necati Cumalı’dan Boş Beşik, Sophokles’ten Elektra, Euripides’ten Alkestis ve Herakles, Plautus’tan İkizler, Terentius’tan Hadım ve Formio, Shakespeare’den Hamlet, Macbeth ve Hırçın Kız, Moliere’den Küskün Âşıklar, Kocalar Mektebi, Hastalık Hastası ve Amphitryon, Marivaux’dan Gönül ve Kısmet Oyunu, Carlo Goldoni’den Yalancı, Eugene O'Neill’dan Karaağaçlar Altında’dır.

İzmir Şehir Tiyatrosu, otuz dört sayı çıkan Tiyatro isimli aylık kültür-sanat dergisini Ocak 1947 ile Nisan 1950 tarihleri arasında ve tek sayı çıkan Sahne dergisini Ağustos 1950 tarihinde yayımlamıştır. 28 Kasım 1947’de Tiyatro ve Kültür Sevenler Derneği kurulmuş, o dönem tiyatronun tatil günü olan Pazartesi günleri (daha sonra tatil günleri ve toplantılar Perşembe gününe alınmıştır) buluşmalarda, şehirdeki sanat üretimi ve sorunları üzerine fikir alışverişinde bulunulmuş, söyleşiler ve yardım geceleri gerçekleştirilmiştir.

Şehir Tiyatrosu, 19 Aralık 1948 tarihinde çıkan yangınla Kültürpark’taki sahnesinin kullanılamaz hale gelmesi ile bugün Devlet Tiyatrosu Konak Sahnesi olarak kullanılan, o zamanki Halkevi Sahnesi’nde oyunlarını sürdürmüştür.

İzmir Şehir Tiyatrosu, uzun süre ekipteki iç çekişmelerle yıpranmış, söz verildiği halde kendisine ait bir sahneye kavuşamamış ve belediye yönetiminin Demokrat Parti’ye geçmesiyle 10 Ekim 1950 tarihinde alınan bir kararla kapatılmıştır.

Serüven, 39 yıllık bir aradan sonra, Prof. Dr. Özdemir Nutku’nun kişisel ısrar ve çabaları ile 1989 yılında tekrar İzmir Şehir Tiyatroları ismi ile sürdürülmeye çalışılmıştır. Dönemin Belediye Başkanı Yüksel Çakmur, Prof. Dr. Özdemir Nutku ile beraber bir basın toplantısı gerçekleştirmiş ve bina sorunu çözülerek yerleşik bir tiyatronun kurulacağını açıklamıştır. Tiyatronun açılışı için Turgut Özakman’ın Resimli Osmanlı Tarihi oyunu seçilmiş fakat sahne sorunu çözülemediği için provalarına başlanmasına rağmen prömiyeri yapılamamıştır. Bina sorunu çözülene kadar Şehir Tiyatrosu, gezici tiyatro olarak düşünülen bir kamyonun dizayn edilmesi fikrinden yola çıkan “Kamyon Tiyatro” ilk gösterimini 23 Nisan 1991 tarihinde Ülkü Ayvaz’ın Yaşasın Gökkuşağı oyunu ile gerçekleştirmiştir.

Tiyatro kadrosunu; oyuncular; Hakan Yavaş, Tunç Denizer, Selçuk Uluergüven, Cengiz Küçükayvaz, Can Kahraman, Ozan Akhan, Sadık Yağcı, Engin Özsayın, Vahide Perçin, Yılmaz Tüzün, Esin Umulu, Somer Kavran, Ersin Umulu, Nazan Kırılmış (Kesal), Ayşın Tamer, Funda Şirinkal, Hülya Dilek Kural, tasarımcılar; Duygu Ebru Öngen (Corsini), Selda Kulluk (Yerdelen) oluşturmuştur.

Kültürpark’taki Mehtap Bahçesi’nin üstü kapatılıp Şehir Tiyatroları’nın gösterilerine elverişli hale getirileceği sözü yerine getirilemeden, 1991 yılında Prof. Dr. Özdemir Nutku’nun görevine son verilmiş ve İzmir’in bir şehir tiyatrosunun olması hedefi bir kez daha sekteye uğramıştır.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in girişimiyle ve 2019 yılında Orhan Alkaya, Zeynep Altıok, Eren Aysan, Cezmi Baskın, Yücel Erten, Prof. Dr. Hülya Nutku, Bilgehan Oğuz ve Levent Üzümcü’den oluşan bir Danışma Kurulu’nun oluşturulmasıyla Şehir Tiyatroları yeniden yolculuğuna başlamıştır. Temmuz 2020’de Danışma Kurulu’nun hazırladığı “İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Yönetmeliği” Belediye Başkanlığı’na iletilmiş, 10 Ağustos 2020’de Belediye Meclisi tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. 27 Mart 2021 Dünya Tiyatro Günü’nde tanıtımı yapılmış ve kamuoyuna duyurulmuştur. İzmir Büyükşehir Belediye Şehir Tiyatroları Yücel Erten’in Kurucu Genel Sanat Yönetmenliği’nde 1 Ekim 2021 tarihinde bir kez daha perdelerini açmış ve kentin 70 yıllık hayali gerçek olmuştur.

ilk oyunu Azizname’nin prömiyerini 1 Ekim 2021’de İzmir Devlet Opera ve Balesi Elhamra Sahnesi’nde yapmıştır.

İlk sezonda Kültürpark’taki İzmir Sanat’ın sahnesini de kullanmıştır ve 2022-2023 sezonunda çocuk oyunlarını bu sahnede oynamaktadır. İkinci sezonundan itibaren oyunlarını Kültürpark’taki İsmet İnönü Sahnesi’nde oynamaktadır.

• Yücel Erten

  

• Ufuk Aşar
• Ceren Demirel

• Özlem Karabay

• Hülya Nutku
• Eren Aysan
• Ege Kızık

• Özkan Ataklı

Başak Akbay, Ferahi Aksavaş, Yiğit Aksütlü, Hatice Altan, Dine Altıok, Ayhan Anıl, Mehmet Onur Atbaş, Numan Aydın, Bahadır Buyruk, Melis Caba, Sonya Dicle Çetin, Efe Çetinel, Ozan Çolak, Ceren Demirel, Elçin Erdem, Ercan Erdil, Sonay Eren, Yasin Erol, Cengiz Eşiyok, Pınar Güntürkün, Deniz Gürzumar, Okan Kam, Devim Karakoyun, Müge Kızılbağlı, Dalya Kilimci, Özgür Molla, Buket Özkat, Nazlı Benan Özkaya, Işıl Keskin Peynirci, Murat Sönmez, Şirin Saraçoğlu, Selen Şeşen, Burak Talı, Efe Ünal, Candaş Yılancı, Mustafa Can Yılmaz, Ahmet Ayaz Yılmaz

• Çetin Ok
• İ. Alp Okur

• Erçin Sıcakkan

• Anıl Işık

• Deniz Bilgili

• Barış Direnç Altınay

• Hayri Kurt

• Kaan Burmaoğlu

• Hakan Dağlı
• Batuhan Ersökmen
• Serdar Güler
• Erdal Karakaş
• İsa Soyalp
• Osman Şen

• Gündoğdu Gültemür
• İbrahim Olam
• Eylem Özdemir
• Evren Til

• Tuğrul Kaya
• Semih Pamukçu
• Can Tangal
• Rasim Uğurcan Uslu

• Mahmut Can Görür
• Kıvanç Sarıkuş

• Türkan Ezgi Ercan
• Saadet Gökdemir

• Olcay Kankotan

• Ege Kızık
• Halil Ünsal

• Utkucan Akkaş
• Mert Ersel Şahin

• Mahir Akkoyun

• Serhan Çiner
• Aslıhan Güçlü

• Helin Kat

• Suphi Öztaş

• Azizname ^[1]

  

Yazan: Aziz Nesin Uyarlayan ve Yöneten: Yücel Erten Müzik: Turgay Erdener Dans Düzeni: Salima Sökmen Müzik Direktörü: Çiğdem Erken

• Bir Felaket Kutlaması, Tavşan Tavşanoğlu^[2]

Yazan: Coline Serreau Çevirmen Çetin İpekkaya Yöneten: Yücel Erten

• Mor Şalvar^[3]

Yazan: Ferhat Lüleci Yönetmen: Ufuk Aşar

• Robinson Dans Öğreniyor^[4]

Yazan: Hansjörg Schneider Çeviren: Namık Ünlü - Cemal Ünlü Yöneten: Hatice Altan

• Benim Naçiz Vücudum, Gazi Paşa’ya Suikast^[5]

Yazan ve Yöneten: Yücel Erten Besteci - Müzik Direktörü: Cem İdiz

• Bahar Noktası^[6]

Yazan: William Shakespeare Türkçe Söyleyen: Can Yücel Dramaturgi - Reji: Yücel Erten

• 3 Nalla 1 At^[7]

Yazan: Stefan Tsanev Türkçesi: Hüseyin Mevsim Yöneten: Hatice Altan