Çadır Köşkü İstanbul, Beşiktaş'taki Yıldız Parkı içindeki tarihi bir köşktür.[3]
Konumu
Çadır Köşkü, Beşiktaş - Ortaköy caddesindeki girişi Çırağan Sarayı karşısında olan Yıldız Parkı içinde sol tarafta kalmaktadır. Parkın iki büyük havuzundan biri köşkün önünde yer almaktadır.[4] İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından UM064 envanter numarasıyla mimarı anıt olarak kabul edilen köşk,[5] 01.01.1997 itibarıyla Beltur A.Ş. tarafından kafeterya, lokanta olarak işletilmektedir.[6]
Tarihçe
1871 yılında Çırağan Sarayı'na ait olan koruda, Sultan Abdülaziz'in (1861–1876) isteğiyle "Sedir Köşkü" olarak inşa edilmiştir.[7] Bahçe dekoru Sarkis Balyan ve kardeşleri tarafından yapılmıştır.[8] Sultan II. Abdülhamit (1876–1909) tahta çıkışından sonra deniz kenarında yaşamayı tehlikeli bulduğundan dolayı[9] Dolmabahçe Sarayı yerine Yıldız Sarayı’na yerleşmiş,[10] Çırağan Sarayı’na ait bazı bölümleri de bu saraya eklemiştir.[11] Çadır Köşkü’nde Mithat Paşa ve arkadaşlarının sorguları yapılmıştır ve Mithat Paşa altmış altı gün köşkün bodrum katında tutuklu kalmıştır.[12][13] Bu olaylardan sonra köşk kapatılmış, yalnızca harem gezilerinde birkaç saatliğine kullanılmıştır.
Köşk, Abdülhamit'in hallinden sonra uzun yıllar kapalı kalmış, 1940 yılında Maliye Bakanlığı'nca İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne devredilmesi ve korunun "Yıldız Parkı" olarak adlandırılmasından sonra Çadır Köşkü onarılmış, 1949 -1960 yıllarında Avadis Çakır isimli pastane sahibi tarafından “Markiz Pastanesi” olarak işletilmiştir.[11][14] 27 Mayıs 1960 İhtilali sonrasında Çadır Köşkün'de Tanzimat Müzesi kurulmuştur.[15] 1982 yılında diğer köşklerle beraber kullanım ve işletme hakkı Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'na verilmiştir.[16]
Kültür ve Tabiat Varlıklarırıı Koruma Yüksek Kurulunun. 28 Şubat 1995 Tarih ve 378 sayılı ilke kararının "Bakım Maddesine" göre 1995 Haziran ayında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından devir alınmasıyla restorasyon çalışmalarına başlanmış ve köşk bütünüyle restorasyondan geçirilmiştir. 01.01.1997 itibarıyla Beltur tarafından lokanta olarak işletme açılmıştır.[17]
Fiziksel özellikleri
Çadır Köşkü kesme taştan beyaz ve kırmızı rengin hâkim olduğu bir cephe görünümüne sahiptir. Oldukça sade, dikdörtgen şeklinde bir plana sahip olan köşk, alçak tavanlı bir bodrum ile üstündeki tek kattan meydana gelmektedir. Simetrik planlı yapıya giriş iki kıvrık kollu bir merdivenle sağlanmaktadır. Bodrum girişi isi bu merdiven kollarının arasında kalan bir kapıdan yapılmaktadır. Ön cephedeki bu merdivenlerin bitimindeki küçük terasla binanın ana katına girilmektedir. Burada bir de dış antre bulunmaktadır. Yarım daire biçiminde, kemerli giriş kapısının iki yanında birer ince uzun dikdörtgen şeklinde pencereler bulunmaktadır. Ön cephede ayrıca bir balkon, iki yana salona açılan ikili basık kemerli iki pencere grubu yer almaktadır. Yan cephelerde ikişer gruplar halinde uzun ince pencereler yer almaktadır. Basit bir iç kurulum oluşturulan köşkte giriş kapısı dar bir antreden giriş sofasına ulaşılmakta olup bir salon daha bulunmaktadır.[5]
Üst katında, üç oda, büyük bir salon, tuvalet ve küçük hol vardır. Bodruma ayrıca holden bir merdivenle giriş yapılabilmektedir. Bodrumda iki büyük oda, salon, hol ve tuvalet mevcuttur. Bodrum katı mutfak olarak kullanılmak amacıyla yapılmıştır.[6]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Verity Campbell:“Turkey” 2007 syf. 91 ISBN 978-1741045567 (İngilizce)
- ^ James Bainbridge:“Turkey (Lonely Planet Country Guides)” 2009 ISBN 978-1741049275(İngilizce) syf.121
- ^ [1] 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Hürriyet Gaz. 1 Nisan 2009 Emre KIZILKAYA: “Çadır Köşkü medyası” - erişim 06.05.2012
- ^ Yılmaz Öztuna:“Başlangıcından zamanımıza kadar Büyük Türkiye Tarihi” Ötüken Yayınevi syf. 281
- ^ a b [2][ölü/kırık bağlantı] Kenstel Mimari Anıt Fişi Envanter Detayı “UM064”
- ^ a b [3] 21 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Beltur “Çadır Köşk”
- ^ Süleyman Kâni İrtem: “Osmanlı sarayı ve haremin içyüzü: muzıka-i hümâyun ve saray tiyatrosu” Temel Yayınları, 1999 syf.121
- ^ [4] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bilgi Evi, Ümraniye Belediyesi ÇadırKöşk
- ^ İrtem, syf.143
- ^ Hakan Alan:“Türkiye (Turkish)” As Kitap syf.61 ISBN 978-975-01147-7-9
- ^ a b [5] 11 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kent Haber,Yayın Tarihi : 06 Mart 2008 Perşembe Güncelleme :02 Haziran 2009 Salı, Çadır Köşkü
- ^ Yılmaz Öztuna: “2. Abdülhamîd” Kubbealtı Neşriyatı Eylül 2008 syf.191 ISBN 9789756444627
- ^ Cemal Kutay:“Türkiye Istiklâl ve Hürriyet Mücadeleleri Tarihi,” 16. cilt, Istanbul matbaası, 1962 Syf. 9156
- ^ [6] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İbb.gov.tr Sosyal Köşkler: Çadır Köşkü
- ^ M. Orhan Bayrak: “Türkiye Tarihi Yerler Kılavuzu” Remzi Kitabevi, 1979 syf.347
- ^ [7] 21 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kiptaş, Tarihi Mekanlar: Çadır Köşkü
- ^ [8] 21 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Beltur Çadır köşk tarihçesi
Dış bağlantılar
