Zorunlu askerlik, bazı ülkelerde, ülke kanunlarına göre belli bir yaşa gelen erkek ve bazen kadınların yükümlü oldukları, süresi kanunlarla belirlenen devlet hizmeti. Zorunlu askerlik eski çağlardan beri uygulanmakla birlikte, bir ülkedeki genç erkek nüfusun çoğunluğunu kapsayacak şekildeki modern hâli Fransız Devrimi'ne ortaya çıkmış levée en masse sistemine dayanmaktadır. Çoğu Avrupa ülkesi daha sonra bu sistemi barış zamanında kendi ülkelerine uyarlamıştır.^[1]

Zorunlu askerlik pek çok gerekçe gösterilerek eleştirilmekte olup tartışmalı bir uygulama olarak değerlendirilmektedir. Bu gerekçeler arasında dini veya felsefi görüşlere dayanarak vicdani ret yapmak, zorunlu askeri hizmetin yapılacağı ülkedeki hükûmeti veya savaşı desteklememek, askeri hizmetin cinsiyetçi olması,^[2] sistemin bireysel hakları çiğnediğine olan inanç ve sistemin ekonomik açıdan zararlı olması yer alır.^[3] Askere alınacak bireyler, bazen ülkeyi terk ederek ve başka bir ülkeye sığınma talebinde bulunabilirler.

2023 yılı itibarıyla zorunlu askerlik dünyadaki devletlerin büyük bir kısmında uygulanmamaktadır. Buna ek olarak zorunlu askerlik uygulaması olan Finlandiya, Avusturya ve İsviçre gibi ülkelerde askeri hizmet yerine zorunlu toplum hizmeti yapmak mümkündür. Savaşan devletler ile otokratik devletlerin zorunlu askerlik uygulama olasılığı diğer devletlere göre daha yüksektir.^[4]

Avrupa'nın iki önemli ülkesi Fransa ve Birleşik Krallık’ta zorunlu askerlik kaldırılmıştır. Bu ülkelerde askerlik profesyonel olarak uygulanmaktadır, kişilere aylık para ödenir. Belçika ve Hollanda'da zorunlu askerlik kalkmıştır.

Almanya’da zorunlu askerlik uygulaması 2011 yılında kalkmıştır. Almanya'da kalkmadan önce zorunlu askerlik 3 ay idi, askere gelen kişiler evlerinin bulunduğu şehirdeki askerî birlikte görev yapıp cumartesi ve pazar günlerini kendi evlerinde geçirirlerdi.

Yunanistan’da zorunlu askerliğin kalkması düşünülmektedir.^{[ne zaman?]}

İsrail'de zorunlu askerlik vardır. 18 yaşını doldurmuş ya da 12. sınıfı bitirmiş erkek ya da kadın askerliğe çağrılır. İsrailli Araplar, hamile ve evli kadınlar için askerlik zorunlu değildir. Askerlik hizmeti kadınlar için iki, erkekler için üç yıldır.

Türkiye'de zorunlu askerlik mevcuttur.

Sadece Türkiye Cumhuriyeti doğumlu olan ve 20 yaşına gelmiş Erkek vatandaşlara zorunlu kılınan bir hizmettir. Günümüzde askerlik süresi 6 aydır. 26 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren yeni askerlik kanunu^[5] ile bedelli askerlik kalıcı hâle getirilmiştir. Buna göre bu ücreti ödemeyenler için zorunlu askerlik 6 aydır. Askerlik bedelini ödeyenler, bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaları hâlinde askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.

• Vicdanî ret
• Bedelli askerlik
• Türkiye'de zorunlu askerlik