Köyleri için su kanalı döşeyen köylü topluluğu, Hindistan 2012
Topluluk oluşturma (İngilizce: Community building), belirli bir bölge (semt, mahalle, köy gibi) ya da alanda (refah artırmak, trafik sorunu veya çevre kirliliği sorunu ile mücadele etmek gibi) ortak bir ihtiyaç veya ilgiye sahip bireyler arasında bir topluluğun yaratılmasına veya geliştirilmesine yönelik bilinçli bir biçimde yapılan planlı çalışma ve uygulamalardır.
Cinsiyet eşitliği için protesto eyleminde kadın toplulukları, İstanbul, 2020
Topluluklar, kişilerin ortak değerler ve çıkarlar etrafında kurdukları ilişkiler sonucu oluşturulur. Coğrafi ortaklıklar (örneğin aynı şehirde yaşıyor olma), ortak mekanların paylaşımı (dijital platform, işyeri, park gibi), benzer endişe ve fikirleri taşıma (örneğin iklim değişikliği kaygısı, insan haklarına duyarlık, veganlık gibi), aynı işi ya da üretimi gerçekleştiriyor olma (sosyal girişimcilik, sanat, Vikipedi editörlüğü, hayırseverlik gibi), kültürel ortaklıkları paylaşma (ortak dil, mutfak, ritüeller), benzer bir yaşam deneyimleri (mültecilik, bekar annelik gibi) toplulukları bir araya getirir.[1] Bu ortaklıkları taşıyan bireyler, karşılaştıkları bir tehditle mücadele etmek, bir sorunu çözmek, yaşam standartlarını yükseltmek, bir değer yaratmak veya birbirinden öğrenmek amaçlarıyla topluluk oluştururlar.[1]
Topluluk oluşturma, birkaç kişinin bir araya gelip birlikte ne yapabileceklerini konuşması ile başlar.[1] İkinci adım, daha fazla insana ulaşıp tartışmaları, birlikte çalışmak üzere ortak değer ve normlar belirlemeleri, katılımcı bir yapı ve karar alma süreci kurmalarıdır. Topluluk inşası, bir eylem ve hareket planı geliştirilmesi, ilişkileri derinleştirecek ritüeller oluşması ile ilerler. Topluluklar ne yaptıklarını sürekli değerlendirir, birbirinden öğrenir ve planlarını değiştirip geliştirirler. Üyelerinin birbiri ile düzenli iletişim kurmaları, topluluk adetlerini ve kültürünü oluşturmaları, bağlık ve sahiplenme duyusunun artması ile topluluk sürdürülür. Bir topluluk, onu oluşturan bireylerin, o topluluk içinde olma arzusu devam ettiği müddetçe var olabilir.[2]
Topluluk oluşturmada dijital araçların kullanımı
2020 yılında Avrupa çapında yapılan bir araştırmaya göre Facebook, Twitter gbi büyük sosyal medya platformları ve Zoom, Google-Suite ve WhatsApp gibi ortak platformlar insanların ilişkilerini derinleştirebileceği daha küçük gruplar kurmada sıklıkla yararlanılan araçlardandır.[3] Dijital araçları kullanarak topluluk oluşturma, geleneksel topluluk oluşturma yöntemlerindeki gibi, her şeyden önce kişiler ile iletişim ve ilişki kurarak gerçekleştirilir.[4]
