Termogenez, canlıda ısı üretimi işlemidir. Bütün sıcak kanlı hayvanlar ve birkaç termojenik bitkide bulunur. Arceuthobium americanum adlı organizma tohumlarını patlama şeklinde termogenez yolu ile dağıtır.[1]
Çeşitleri
Egzersiz ile ilişkili termogenez
Egzersiz ile alakasız termogenez; uyuma, yeme veya spor benzeri egzersizler hariç harcanan enerji [2]
Diyet-tetikli termogenez
Titreme
Vücut ısısını yükseltmenin bir yoluda titremedir. ATP kimyasal enerjisinin kinetik enerjiye dönüşmesiyle ısı üretimi sağlanmış olur.
Titretmesiz termogenez Kahverengi adipoz dokuda (kahverengi yağ) gerçekleşir.[3] Kahverengi adipoz doku nadir bir eşlenme bozucu proteine (termojenine-eşelenme bozucu protein 1 olarak da bilinir) sahiptir. Termojenin mitokondrinin hidrojen iyonu dengesini hidrojen transferi ile bozması ile proton itici güç yok olur ve ATP üretilmez, geçişten gelen enerji ısı olarak dağılır.[4]
Düzenlenmesi
Titretmesiz termogenez tiroid hormonu ve sempatik sinir sistemi tarafından düzenlenir. Bazı hormonlar, epinefrin ve leptin gibi, sempatik sinir sistemini uyararak termogenezi sağlayabilir. Yemek yedikten sonra yükselen insülin seviyesi, diyet- tetetikli termogegenezden sorumludur. Progesteron da vücut sıcaklığını yükseltme yeteneğine sahiptir.
