Oy vey (Yidiş: אױ װײ) dehşet veya öfkeyi ifade eden Yidiş bir ifadedir. Ayrıca oy vay, oy veh veya oi vey olarak yazılır ve genellikle oy olarak kısaltılır, ifade "vah vah vah!" veya "vay halime!" anlamına gelir. İbranice karşılığı "oy vavoy"dur (İbranice: אוי ואבוי, ój vavój).[1][2]
Türeyiş
Etimolog Douglas Harper'a göre bu ifade Yidiş'ten türetilmiştir ve Cermen kökenlidir.[3] Almanca ve Felemenkçede "uff/ay" anlamına gelen au! ve İngilizcewoe kelimesi ile eş asıllı olan Almanca Weh kelimesini (ayrıca Felemenkçede wee acı anlamına gelir) birleştiren o weh veya auweh ile eş asıllıdır. Bu ifade, Danca ve İsveççede daha eski bir ifade olan oh ve ve Fransa'nın Montbéliard bölgesinde benzer bir anlamla kullanılan oy wah ile de ilişkilidir. Latince karşılığı "heu, vae!"dir; ama daha standart bir ifade o, me miserum veya heu, me miserum'dur.
Chabad.org'a göre, Yidiş ifadenin kökeni için alternatif bir teori, "oy" un İncil İbranicesi'nden geldiği ve "vey" in onun Aramice eşdeğeri olduğudur.[1] Alternatif olarak İncil İbranicesinde [4] אוי, הוי veya הו ve Aramice'de ווי, וי, ואי ve ויא olarak yazılır.[5] Terim, Amos 5:16'da הו הו ve Targum Pseudo-Jonathan'da aynı sayılı ayette וי וי olarak ara sıra ikilenir, ancak iki versiyon hiçbir zaman klasik olarak birleştirilmemiştir.
Önemi
İfade genellikle basitçe oy olarak kısaltılır veya oy vey iz mir ("Ah, vay halime") şeklinde uzatılır.[6] Daha uzun olan hali bazen daha Cermen şekliyle oy vey ist mir olarak bulunur.[7][8] İfadeyi uzatmanın ana amacı veya etkisi genellikle dramatiktir, "kozmik bir ah" gibi bir şeydir.[6][9]Görsel antropologPenny Wolin'e göre Oy, yalnızca sıradan bir sözcük değildir, bütün bir dünya görüşünü ifade etmektedir.[10] Anlamı, mazel tov'un yaklaşık olarak tersidir.[6] İlgili bir ifade, benzer bir anlama sahip olabilen veya aynı zamanda şok veya şaşkınlığı ifade edebilen "oy gevalt"tır.