Nephan Saran (1924, İstanbul-29 Kasım 2008), Türk antropolog.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Antropoloji bölümünde Sosyal Antropoloji kürsüsünün kurulması ve gelişmesine emek vermiş bir akademisyendir. İstanbul kentinde gecekondular, çocuk suçluluğu, Türkiye'de köy toplumlarında aile yaşantısı konularında araştırmaları vardır.

1924'te İstanbul'da doğdu. İlkokulu İstanbul'da okuduktan sonra, orta öğrenimini Ankara'da tamamladı ve Ankara Hukuk Fakültesi'nde yüksek öğrenim gördü. 1947'de Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu.

İki yıl avukatlık yaptı; ardından öğrenimine devam etmek için ABD'ye gitti. "Amerika Çocuk Mahkemeleri Sisteminin Türk Ceza hukukuna uygulanması" konulu teziyle 1955'te St. Louis Üniversitesi'nden yüksek lisans derecesi aldı.

Türkiye'ye dönüşünde Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde asistan olarak görev yaptı. St. Louis Üniversitesi'nin bursuyla tekrar ABD'ye gitti, 1960 yılında aynı üniversitede doktor ünvanını aldı.

1961'de ülkesine döndü ve o sırada İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bünyesinde yeni kurulmuş olan Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nde asistan olarak göreve başladı. Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nün kurulması ve gelişmesinde ABD'li antropolog C. W. M. Hart ile birlikte çalıştı. 1967 yılında "İstanbul Şehrinde Polis ile İlgisi Olan 18 Yaşından Küçük Çocukların Sosyo-Kültürel Özellikleri Hakkında Bir Araştırma" başlıklı tezi ile doçent ünvanını aldı.

1961'den itibaren akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nde sürdürdü. Haftada 16 saat kadar ders vererek uzun süre ve kürsünün ders yükünü üstlendi.^[1] İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ) konferanslar verdi. Hart'ın 1969'da Türkiye'den ayrılmasından sonra kürsü başkanı oldu, bu görevi 1987'de emekli olana kadar sürdürdü.^[2] 1975 yılında profesör ünvanı aldı.

Kent antropolojisi alanında C. W. M. Hart'ın Zeytinburnu Gecekondusu Bölgesi (1969) adlı eserinin Türkçe çevirisini yaptı. 1971'de İstatistik El Kitabı adlı kitabında ölçme ve değerlendirmelerin nasıl yapılması gerektiğini ele aldı. Doçentlik tezinde ele aldığı konunun devamı niteliğinde olan "Üniversite Gençliği: Öğrencilerin Sosyo-Ekonomik Yapısı ile Öğrenci Hareketlerinin Teorik ve Deneysel Seviyede Açıklanması (1975) başlıklı çalışmasında Türkiye'deki 1968-1971 yılları arasındaki öğrenci hareketlerini inceledi. 1966-1973 arasında son sınıf antropoloji öğrencilerine yaptırdığı, Türkiye'nin değişik bölgelerindeki köy topluluklarının sosyo-kültürel yapısını araştıran, gelenek-görenek ve kurumlarını tanımlamaya çalışan betimleyici araştırmaları analiz ederek Köylerimiz (1984) adlı çalışmasını yayımladı.^[3] Bu çalışmada geleneksel köy toplamlarında yeni bir ailenin kuruluşu, aile örgütü ve aile yaşantısını ele aldı.^[4]

İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü mezunları tarafından 1992 yılında Antropoloji Derneği'nin kuruluşuna öncülük etti.

29 Kasım 2008 tarihinde öldü.

• İstanbul Şehrinde Polisle İlgisi Olan Onsekiz Yaşından Küçük Çocukların Sosyo-Kültürel Özellikleri Hakkında Bir Araştırma, 1968
• İstatistik El Kitabı, 1971.
• Üniversite Gençliği: Öğrencilerin Sosyo-Ekonomik Yapısı ile Öğrenci Hareketlerinin Teorik ve Deneysel Seviyede Açıklanması, 1975,
• Köylerimiz, 1984 (Taylan Akkayan ile birlikte)
• Çalışan Gençliğin İşbaşında Eğitimi Çıraklık, Kalfalık, Mesleğe Yönelme Sorunları, 1988
• Antropoloji,1993