Naiskos (çoğul: naiskoi; Grekçe: ναΐσκος, küçültülmüş "ναός" tapınak) sütunlu veya payeli ve alınlıklı, klasik düzende küçük bir tapınaktır.

Sıklıkla yapay bir motif olarak uygulanan bu öge, antik sanatta yaygındır. Ayrıca, antik Attika mezarlıklarının cenaze mimarisinde mezar kabartmaları veya heykelli türbeler şeklinde de bulunur; örneğin Atina'daki Kerameikos'ta bulunan Aristonautes steli^[1] gibi. Eski Yunan'ın siyah figürlü ve kırmızı figürlü çömlekçiliğinde, özellikle Loutrophoros ve Lekythos vazolarında ve Güney İtalya'daki Apulia'nın kırmızı figürlü seramiklerinde de görülmektedir.^[2]

Ayrıca, naiskos tipi figürinler (Taş, ahşap, pişmiş toprak, metal gibil malzemelerden yapılan ve genellikle canlı varlıkları betimleyen taşınabilir küçük sanat eseri/heykelcik) veya pişmiş topraktan yapılmış diğer tapınak türleri de mevcuttur; bunların örnekleri Paris'teki Louvre Müzesi'nde bolca bulunmaktadır. Naiskos formu, özellikle Yunan cenaze kültürüyle ilgili dini bir bağlamı çağrıştırmaktadır. Grama Körfezi'nde bulunan bazı Helenistik yazıtlar bir naiskos içine yerleştirilmiştir ve bu durumda dini bağlam, cenaze ile ilgili olmaktan ziyade, Adriyatik Denizi'ni güvenli bir şekilde geçmek için Kastor ve Polluks'a (Dioskurlar) yapılan bir yakarıştır.^[3]

Aedicula adı verilen benzer bir stile Roma sanatında da rastlanır.

• Demetria ve Pamphile'nin mezar naiskosu

• Magdalene Söldner [de], "Naiskoi für Menschen. Eine heroisierende Fiktion im unteritalischen Vasenbild", in Christine Schmitz, Anja Bettenworth (ed.), Menschen - Heros - Gott: Weltentwürfe und Lebensmodelle im Mythos der Vormoderne (Stuttgart, Franz Steiner Verlag, 2009), 35–52.
• Richard T. Neer, Greek Art and Archaeology: A New History, c. 2500 – c. 150 BCE (Thames and Hudson, 2012), 301–340.
• Arben Hajdari, Joany Reboton, Saïmir Shpuza, Pierre Cabanes, "Les inscriptions de Grammata (Albanie) [article]" (Revue des Études Grecques, 2007, 120–2), 353–394

• Wikimedia Commons'ta Naiskoi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
• Bochum von Johannes Bergemann - Die Datenbank der attischen Grabreliefs