Muhamet Hadisoviç Harrasov[1] (Rusça: Мухамет Хадисович Харрасов; Başkurtça: Мөхәмәт Хәдис улы Хәрәсов), Başkurt asıllı Rus fizikçi, matematik ve fizik doktoru, Başkurt Devlet Üniversitesi rektörü. Rusya (2008) ve Başkurdistan'ın Onursal Bilim Adamı (1997), Rusya Federasyonu Yüksek Öğretim Onursal Profesörü (2002), Rusya Federasyonu Eğitim Bakanlığı Onursal Üyesi (2003).
Hayatı
Muhamet Harrasov, 18 Eylül 1948'de, Başkurdistan Cumhuriyeti, Beloretsk bölgesi Sermenovo köyünde doğdu. 1971 yılında Başkurt Devlet Üniversitesi Fizik Fakültesinden mezun oldu. 1971-1972 yıllarında aynı üniversitede laborant olarak çalıştı. 1972-1975 yıllarında Moskova Devlet Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi oldu. 1975-1991 yılları arasında Başkurdistan Devlet Üniversitesi'nde asistan, Teorik ve Deneysel Fizik Bölümünde yardımcı doçent olarak çalıştı. 1980-1984 yıllarında Cezayir'de (iş seyahatinde) öğretmen olarak çalıştı.
1991-1994 yıllarında Moskova Devlet Üniversitesi'nde doktora yapmıştır. Doktora tezi konusu “Bogolyubov'un Dinamik Sistemlerinin Bazı Modellerinde Asimptotik Yöntem”'dir. 1994-1999 yılları arasında Bakü Devlet Üniversitesi'nde Fizik Fakültesi Dekanlığı yaptı. 1999'dan 2000 yılına kadar Başkurdistan Cumhuriyeti'nin Bilim, Yüksek ve Orta Özel Eğitimi Devlet Komitesi Başkan Vekili olarak görev yaptı. 17 Ocak 2000'de Başkurt Devlet Üniversitesi rektörü seçilmiştir. 2010 baharına kadar bu görevinde kalmıştır.
Başkurdistan Devlet Meclisi milletvekilidir. "Birleşik Rusya" siyasi partisinin üyesidir. Araştırma alanları: malzemelerin süperiletkenlik fiziği; enerji tüketen sistemlerde stokastik difüzyon işlemleri; yoğun ortamlarda dinamik değişim etkileşimleri. Kırık simetriye sahip bir sistemde, matematiksel bağıntıları yoğunlaştırılmış yoğun madde sistemlerinde dinamik değişim etkileşimi teorisini geliştirdi. Matematikçi olan eşi Alfiya Mukadasovna'dan adı Salavat olan bir oğlu, adı Güzel olan bir kızı ve Murad adında bir torunu var.
Eserleri
100'den fazla bilimsel makalenin yazarıdır.
- «Асимптотическое поведение решений уравнения Фоккера-Планка при t ®» Доклады Академии наук. 1992. Т. 325. С. 280—283.
- Высокотемпературная сверхпроводимость магнитокерамических систем. Уфа: Китап, 1997 (соавтор).
- Садовников Б. И., Харрасов М. Х. «Неравенства Н. Н. Боголюбова в равновесной статистической механике» // ДАН СССР. 1974. Т. 216. № 3. С. 513—516.
- Харрасов М. Х. «О предельных соотношениях для корреляционных функций» // ДАН СССР. 1976. Т. 230. № 4. С. 826—829.
- Алексеев В. В. Харрасов М. Х. «Об асимптотике решений уравнения Фоккера-Планка при больших значениях времени» // ТФМ. 1993. Т. 97. № 1. С. 113—120.
- Харрасов М. Х. «Эволюция простой динамической системы в случайном поле» // ТФМ. 1993. Т. 93. № 3. С. 414—419.
- Садовников Б. И., Харрасов М. Х. «Метод самосогласованного поля Н. Н. Боголюбова в статистической механике» // ДАН. 1994. Т. 339. № 4. С. 472—476.
- Савченко М. А., Стефанович А. В., Харрасов М. Х. «Высокотемпературная сверхпроводимость магнитокерамических систем». Уфа: Китап, 1997. — 176 с.
Kaynakça
