Lejyon X Gemina (10. İkiz Lejyon), Jül Sezar tarafından Galya'nın MÖ 58 yılında işgali sırasında kullanılan dört lejyondan biridir. X Gemina adlı lejyonun 5. yüzyıl başlarında da bile Viyana'da görev yaptığına dair kayıtlar mevcuttur. Lejyonun sembolü boğadır. Lejyon, Sezar lejyonerleri süvari olarak kullandığı için başlangıçta X Equestris (bindirilmiş) adıyla bilinir.

Galya savaşları sırasında, X Equestris lejyonun Sezar'ın askeri başarılarında etkin bir rol oynadığı, bu sebepten dolayı zaman zaman onun en gözde lejyonu olduğu söylenir. Lejyon Sezar'ın Sabis savaşı, Britanyanın işgali ve Gergovia kuşatması gibi seferlerinde göze çarpar. Sezar'ın Pompey'e karşı yürüttüğü iç savaş sırasında ona sadık kalarak Farsalus ve Munda muharebelerine katılmıştır. Lejyon MÖ 45 yılında askerlere Narbonne yakınlarında tarım arazileri verilerek Sezar tarafından terhis edilmiştir.

Lejyon MÖ 42 yılında Sezar'ın katillerine karşı Filippi savaşında kullanılmak üzere Augustus (o zaman Octavian), Marcus Aemilius Lepidus ve Marcus Antonius tarafından yeniden oluşturulmuştur. Bu olayın ardından Marcus Antonius ile birlikte Part seferine çıkmış ve sonra da Aktium Savaşında yenilmişlerdir. Lejyonun kontrolünü ele geçiren Augustus askerleri Patras'a yerleştirmiştir. Bu olay üzerine isyan eden lejyonun Equestris olan cognomen'i ceza olarak kaldırılmıştır. Geri kalan askerler diğer lejyonlara dağıtılmış, lejyon Gemina adıyla yeniden kurulmuştur.

Yeni oluşturulan X Gemina, Augustus tarafından Hispania Tarraconensis eyaletine konuşlandırılmıştır. Uzun yıllar bu eyalette kalan lejyonun emekli askerleri modern Zaragoza kentinin ilk sakinleridir.

70 yılında, Batavi isyanının Vespasian tarafından bastırılmasının ardından, X Gemina yeni isyanların çıkmasını önlemek ve bölgede güvenliği sağlamak amacıyla Germania Inferior eyaletine gönderilmiştir. 71'den 103'e kadar II Adiutrix tarafından inşa edilen Oppidum Batavorum (şimdi Nijmegen) adlı üs'de konuşlandırılmıştır. .

X Gemina Germania Inferior ordusunun bir parçası olarak imparator Domitian'a karşı isyan eden Germania Superior eyaleti valisi L. Antonius Saturninus'a karşı savaşmıştır. Bu sebepten dolayı ordunun diğer lejyonları I Minervia, VI Victrix ve XXII Primigenia ile birlikte "Domitian'a sadık ve vefalı" anlamına gelen Pia Fidelis Domitiana unvanı ile onurlandırılmıştır.

103 yılıyla birlikte önce Aquincum sonra da 5. yüzyıla kadar kalacağı Pannonia Superior eyeleti başkenti Vindobonada (şimdi Viyana) konuşlandırılmıştır.

X Geminaya bağlı Vexillatiolar Simon bar Kokhba'nın 132-135 arasında Yahudiyede kalkıştığı isyan'a karşı mücadele etmiş diğer bir birliği ise Lucius Verus'un 162 tarihli Part seferine katılmıştır. Lejyonun bir diğer büyük seferi ise İmparator Marcus Aurelius tarafından Quadi,Marcomanni ve Longobardilere karşı giriştiği mücadeledir.

X Gemina, valileri Septimius Severus'un taht mücadelesinde onun tarafını tutumuş ve sonradan lejyonerlerin pek çoğu Roma'ya gelerek Praetorian muhafızlara katılmıştır.

3. yüzyıl boyunca lejyon pek çok imparator için savaşmış ve bu sebeple İmparatorlar tarafından sadakatlerine istinaden onurlandırıldıklarını gösteren isimler almışlardır. Bunlardan bazıları Antoniniana (Caracalla ya da Elagabalus tarafından), Gordiana (Gordian III tarafından), Deciana (Decius tarafından), Floriana (Florianus tarafından) ve Cariniana (Carinus tarafından) şeklindedir. İmparator Gallienus'u Postumus'a karşı desteklemeleri karşılığında Gemina, Pia VI Fidelis VI, "altı kez sadık, altı kez vefalı" unvanı almıştır.

Notitia Dignitatumun yazıldığı 4. yüzyıl başlarında Decima Gemina lejyonun ilk kıtası bir Magister Militum per Orientem komutasındadır ve comitatensis birliğidir.^[1] Diğer kıtaları hala Vindobona'da, Dux Pannoniae primae et Norici ripensis komutası altındadır.

• Roma Lejyonları Listesi
• Roma lejyonu

• Legio Decima Gemina - re-enactment group 22 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.