Kutsal Kurtarıcı Kilisesi (Ermenice: Սուրբ Ամենափրկիչ Եկեղեցի), Ermenistan'ınGümrü şehrinde 19. yüzyıldan kalma bir kilisedir. Gümrü'nün merkezindeki Vartanants Meydanı'nın güney tarafında yer alır. 1858 ve 1872 arasında inşa edilmiş ve 1873'te kutsanmıştır.[1]
Tarih
1850'lerde Alexandropol-Gyumri'nin merkezine bir Ermeni Katolik kilisesi ve bir RumOrtodoks kilisesi inşa edildi. Bu inşaatlardan dolayı hakarete uğramış hisseden Ermeni Apostolik Kilisesi'nin (şehir nüfusunun çoğunluğunu oluşturan) cemaati, var olan 2 kilisenin tam ortasında, daha büyük ve çok daha heybetli görünecek yeni bir kilise inşa etmeye karar verdiler. Kilisenin inşası 1858'de ustaların ustası ve oustabashi olarak bilinen mimar Tadeos Andikyan tarafından başlatıldı.[2]. İnşaat 1872'de tamamlandı ve 1873'te kutsandı. İnşaat, Alexandropol cemaati ve Drampyan ailesinin bağışlarıyla gerçekleştirildi.
Kilisenin tasarımında Ani Katedrali'nin mimarisinden esinlenilmiştir. Ancak Kutsal Kurtarıcı Kilisesi, Ani Katedrali'nden çok daha büyüktür.
Kilise 1926 depreminden hasar almadan kurtuldu. 1930'ların başında Sovyet hükûmeti tarafından kiliseye el konuldu ve çan kulesi 1932'de yok edildi.[3] Daha sonra 1964'te çan kulesi restore edildi. Ancak, Sovyet yönetimi sırasında, kilise binası bir müze olarak ve daha sonra klasik bir müzik konser salonu olarak kullanıldı.
1988 Spitak depremi sırasında, Kutsal Kurtarıcı Kilisesi ciddi şekilde hasar gördü ve 2002'den sonra kapsamlı bir yenileme sürecine girdi. Kilisenin 2015 yılında yeniden açılması bekleniyordu. Ancak kilise, 2019 sonu itibarıyla kapalıdır ve yenileme aşamasındadır.