Kendini gerçekleştirme (Self-Realization), Batı felsefesi, psikolojisi ve ruhsal öğretilerinde olduğu kadar Doğu ruhsal öğretileri için de kullanılan bir terim. Genel olarak bireyin kişilik ve karakterindeki imkanları ortaya koymasını ifade eder.[1] Türkçede Abraham Maslow'un Self-actualization terimiyle aynı şekilde çevrilmektedir.
Psikolojide
Abraham Maslow'un Hiyerarşisi. En tepede "Kendini Gerçekleştirmek" yer almaktadır
Maslow kendini gerçekleştirme sürecinden geçmiş kişilerin bazı nitelikleri arasında şunları saymaktadır: gerçekliğe yönelik gelişmiş bir algı ve onunla daha rahat temas kurabilmek, (benlik, öteki ve doğayı) kabullenmek, davranışlarda kendiliğindenlik, sorunları ego merkezlilikleri dışında cözümlemeye çalışmak, kargaşaların üstünde kalabilecek şekilde kendisini tecrit edebilmek, fiziksel ve sosyal çevreden göreceli bağımsızlık, eksiklik motivasyonundan ziyade büyüme motivasyonuyla hareket edebilmek, başkalarının gözünde önemsiz olan hayatın bazı unsurlarını takdikle, huşuyla hatta bazen coşku/vecd ile karşılamak.[3]
Hümanist psikolojide otantik varoluşu yaşamayı becerebilen ya da başka bir deyişle kendini gerçekleştirmeyi becerebilen insanların şu temel nitelikleri paylaştıkları söylenebilir:
1 - İç ve dış gerçekliği dolaysız algılama ve kavrama yeteneği
2- Engelleme, yoksunluk ve baskılara karşı direnme gücü anlamında gelişmiş bir benlik (ego gücü).
3- Farklılıklara tolerans anlamında hoşgörü ve değerler dünyasındaki geniş esneklik.
4- Mizah ve nükte ile gerçeklere yaklaşma.
5- Doruk deneyimlere ve coşkulu yaşantılara yatkınlık.[4]
Bibliyografya
Yabancı yayınlar
Marinela Rusu,"The Process of Self-Realization—From the Humanist Psychology Perspective, Psychology, 2019, 10, s.1095-1115
A. H. Maslow, Toward a psychology of being. Princeton: D. Van Nostrand Company, 1962.
C. N. Winston, "To be and not to be: A paradoxical narrative of self-actualization", The Humanistic Psychologist, 2018, 46(2), s.159–174
P. C. Vitz, Psychology as religion: The cult of self-worship . Wm. B. Eerdmans Publishing, 1994.
Abraham Maslow, Motivation and Personality, Harper & Row, 1954
Henry, Venter, Self-Transcendence: Maslow’s Answer to Cultural Closeness, Journal of Innovation Management, 2017, 4 (4), s.3-7.
I. Itai, "Self actualisation: For individualistic cultures only?", International Journal on Humanistic Ideology, 2008, 1(02), s.113-139.
M. Daniels, Shadow, self, spirit: essays in transpersonal psychology, Imprint Academic, 2005
Keiji Nishitani ve Shojun Bando, The Awakening of Self in Buddhism, The Eastern Buddhist NEW SERIES, Vol.1, No.2 (September 1966), s.1-11
Yedullah Kazmi, "Historical Consciousness and the Notion of the Authentic Self in the Quran: Towards an Islamic Critical Theory", Islamic Studies, 2000, 39 (3). s. 375-398
Türkçe/çeviri yayınlar
Carl G. Jung, İnsan Ruhuna Yöneliş, çev.Engin Büyükinal, Say Yayınları, 2001.
Karen Horney, Nevrozlar ve İnsan Gelişimi : Kendini Gerçekleştirme Mücadelesi, çev.Emre Erbatur, Sel Yayıncılık, 2015.
Anil Ananthaswamy, Ya Ben Yoksam? - Kendiliğin Labirentinde Bir Gezinti, çev.Duygu Akın, YKY Yayınları, 2017.
Bruce Hood, Benlik Yanılsaması, çev.Eyüphan Özdemir, Ayrıntı Yayınları, 2019.
Erol Göka, Hümanistik Psikoloji Açısından Kaygı Sorunsalı ve Kendini Gerçekleştirme Kavramı, Doğu Batı Dergisi, Sayı.6, 2004, s.171-177.
Hacer Çakmak, Abraham Maslow'un Kendini Gerçekleştirme Kavramının Aziz Nesefi'nin İnsan-Kâmil Kavramıyla Karşılaştırılması, (Master Tezi), Eskişehir, 2018.
Aliye Mürvet Oğlu, Kendini Gerçekleştirme ve Kişilik, (Master Tezi), İstanbul Arel Üniversitesi, 2014.
