Gerçek Haç, bir Katolik Kilisesi geleneği tarafından İsa'nın çarmıha gerildiği haçtan olduğu söylenen fiziksel kalıntıların adıdır.^[1]

Socrates Scholasticus gibi İznik sonrası tarihçilere göre, ilk Hristiyan Roma imparatoru Aziz Konstantin'in annesi olan İmparatoriçe Azize Helena, 326-28 yıllarında Kutsal Topraklar'a giderek kiliseler ve fakirler için yardım kuruluşları kurdu. Tarihçiler Caesarealı Gelasius ve Rufinus, İsa ile birlikte idam edilen iki hırsızın Aziz Dismas ve Gestas'a ait olduğuna inanılan üç haçın gizlenme yerini keşfettiğini iddia ettiler; bir haça İsa'nın adını taşıyan titulus yapıştırılmıştı, ancak Azize Helena, bir mucize ona bu haçın Gerçek Haç olduğunu gösterene kadar emin değildi.

Birçok kilise, geleneklere göre Gerçek Haç'ın olduğu iddia edilen parçalarına sahiptir. Onların özgünlüğü, esasen Protestanlar olmak üzere tüm Hristiyanlar tarafından kabul edilmemektedir; Ancak Roma Katolik ve Ortodoks inananlar, onları İsa'nın haçının gerçek parçaları olarak kabul etmektedir.^[2]

• 
  Notre Dame Katedrali'nde Gerçek Haç kutusu.
• 
  Gerçek Haç ve Çarmıha gerilme çivilerinin kutusunun tabanı. Notre Dame Katedrali.
• 
  Gerçek Haç ve Çarmıha gerilme çivilerinin kutusu. Notre Dame Katedrali.
• 
  İsviçre'de Premonstratensian Rüti Abbey hazine parçası
• 
  Visoki Dečani, Sırbistan'da Gerçek Haç.
• 
  Giotto tarafından resmedilmiş Christ crucified, yaklaşık 1310
• 
  Saba Melikesi Belkıs, Haç'ın yapıldığı ağacı kutsuyor (San Francesco, Arezzo'da Piero della Francesca tarafından yapılan fresk).
• 
  Gerçek Haç'ın Bulunması, Agnolo Gaddi, Florence, 1380
• 
  Gerçek Haç'ın kanıtlanması, Jean Colombe, Très Riches Heures
• 
  Gerçek Haç kutusu, Kutsal Kabir Kilisesi, Kudüs
• 
  Sırlı gümüş Gerçek Haç kutusu, Konstantinopolis, yaklaşık 800
• 
  Gerçek Haç en büyük sözde parçası, Santo Toribio de Liébana, İspanya (F. J. Díez Martín tarafından resmi çekilmiştir)
• 
  "Kreuzpartikel" ya da Gerçek Haç parçası, Schatzkammer (Vienna)
• 
  Gerçek Haç parçası, Visoki Dečani Sırp Manastırı
• 
  Gerçek Haç'a ait bir parça tören alayıyla Piazza San Marco, Venedik'te taşınıyor. Gentile Bellini 15. yüzyıl.
• 
  Üç haç keşfediliyor. Yaralı genç bir adam Gerçek Haç tarafından iyileştiriliyor. (San Francesco, Arezzo'da Piero della Francesca tarafından yapılan 15. yüzyıl freski).

• Hıttin Muharebesi
• İsa'nın çarmıha gerilişi
• Kutsal Kâse

Özel

Genel

• Alan V. Murray, "Mighty against the enemies of Christ: the relic of the True Cross in the armies of the Kingdom of Jerusalem" in The Crusades and their sources: essays presented to B. Hamilton ed. J. France, W. G. Zajac (Aldershot, 1998) pp. 217–238.
• A. Frolow, La relique de la Vraie Croix: recherches sur le développement d'un culte. Paris, 1961.
• Jean-Luc Deuffic (ed.), Reliques et sainteté dans l'espace médiéval, Pecia 8/11, 2005 [1]12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Massimo Olmi, Indagine sulla croce di Cristo, Torino 2015.

Wikimedia Commons'ta Gerçek Haç ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Jan Willem Drijvers, "Helena Augusta"23 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: the three legends that circulated about the finding of the Cross, the Helena legend, the Protonike legend and the Judas Kyriakos legend, with references to the contemporary sources
• Catholic Encyclopedia:3 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "True Cross," a Catholic view
• OCA Synaxarion:1 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Exaltation of the Cross, traditional Orthodox view
• Fernand Cabrol, "The true Cross"13 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: a Catholic view
• The Holy Cross in Jerusalem13 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Relic of the True Cross in Wrocław, Poland21 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.