Gaz ocağıispirto ya da petrol ürünlerini yakıt olarak kullanarak yemek pişirme ateşi sağlayan gereçtir. Büyük metal tüpte basınç altında saklanan veya gaz şebekesiyle evlere dağıtılan bütan, propan veya doğal gaz ile çalışan çeşitleri mutfakta, ispirto, gaz yağı, benzin, dizel veya küçük tüpte bütan / propan kullanan çeşitleri seyyar olarak kullanılır.
Çalışma prensibi
Sıvı yakıt kullanan çeşitleri genellikle pompalayarak basınç altına alınmış yakıtı önce püskürterek sprey haline getirir, spreyi aleve yakın bir haznede ısıtarak buhar haline getirir, ısınmış buharın küçük deliklerden çıkarak havayla buluşmasını ve en verimli bir şekilde yanmasını sağlar. Başlangıçta sprey ısıtma haznesinin duvarları soğuk olacağından ilk ısıtma haznenin az altındaki bir oluğa azıcık ispirto döküp ateşleyerek sağlanır.
Birçok çeşit yakıt kullanabilen çeşitlerinin genellikle her yakıta uygun kolay değiştirilebilen parçaları vardır. Yanlış parça verimsiz yanma ve daha zor temizlemeye sebep olur.
Tehlikeleri
Gaz ocağı kullanımı yanma, patlama ve boğulma tehlikeleri içeren, bu yüzden az da olsa bilgi ve beceri birikimi gerektiren bir alettir.
Gaz yağı ve dizel elbiseye bulaştığında kolay buharlaşmaz ve ateşlenme durumunda elbiseler fazlaca yanıcı, bu yüzden tehlikeli olabilirler. Kendiliğinden ateşlenme de mümkündür. Bu yüzden bir an önce havadar bir yerde açılıp kurutulmalıdırlar.
Ocağı kullanırken ya da alet daha yeteri kadar soğumadan, deposuna ispirto veya benzin doldurulmamalıdır. Bu, patlamaya ve çok tehlikeli yanıklara yol açabilir. Bu yüzden, özellikle söz konusu ispirtolu ocaklar ve çocukların kullanması olduğu durumlar önlenmelidir.
Bütan ve propan, havadan ağır, renksiz ve kokusuzdurlar; bu yüzden bunlara koku eklenir. Boru ya da vanadaki kaçaklardan sızar halde ya da yemekten taşan su yüzünden fark edilmeden sönmüş halde veya açık kalmış ama nedense ateşlenmemiş halde kaldıkları durumlar olabilir. Bu durumlarda yanmamış gaz odada yere yakın birikebilir. Bu gaz bir sonraki ateşleme sırasında patlayabilir. Patlama tehlikeli yanıklara yol açabilir. Patlamaz ise de mekanda uykuda olanları oksijen seviyesi altında bırakıp, boğularak ölmelerine sebep olabilir. Bu yüzden kapalı mekanda kullanılmamalıdırlar.
Gaz ocağının basınç altında sıvı gaz içeren tüpleri, yangın durumunda ısınıp, yıkıcı gücü çok yüksek birer bomba gibi patlayabilirler. Gaz tüplerinin hem ateşten uzakta hem de kolayca daha da uzaklaştırılabilir olmaları gerekir.
Tarihi
İlk basınçlı sıvı yakıt kullanan gaz ocağı 1892 yılında StockholmdaFrans Wilhelm Lindqvist tarafından gaz yağı yakıtlı olarak geliştirilmiş, Nansen ve Amundsenin kutup seyahatlerinde kullanılarak meşhur olmuşlardır.
